گزارشگر:احمد عمران/ شنبه 30 دلو 1395 - ۲۹ دلو ۱۳۹۵
میگویند جهان بیش از هر زمان دیگری، پس از جنگ جهانیِ دوم ناامن شده است. میگویند اگر جلو تنشهای فعلی گرفته نشود، جهان به ورطۀ جنگ و نابودی خواهد غلتید. این نگرانیها و دغدغهها قرار است در نشست امنیتی مونیخ، برای سه روز با حضور رهبران و نمایندهگان کشورهای جهان، مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرند.
نشست مونیخ که همهساله از سال ۱۹۶۲ در شهر مونیخ آلمان برگزار میشود، تلاش دارد که به چالشهای اساسیِ فراراهِ انسان معاصر و اجتناب از تجربههای تلخِ دو جنگِ ویرانگرِ جهانی پاسخ دهد. پنجاه و یکمین نشست امنیتی مونیخ با آجندای “نظم در حال فروپاشی؛ نگهبانان بیمیل” برگزار میشود. در این نشست، رؤسای جمهور و یا مقامهای ارشدِ اکثر کشورهای جهان شرکت دارند.
در پنجاه و یکمین نشستِ امنیتیِ مونیخ قرار است به مشکلات تازۀ امنیتی جهان، در کنار بحثهای دیگرِ منطقهیی و جهانی، توجه ویژه صورت گیرد. در آستانۀ برگزاری نشست مونیخ، حداقل در منطقهیی که ما زندهگی میکنیم، مشخص شد که زمین چقدر مکانی ناامن شده است. در حمله به زیارتگاهی در پاکستان، ۵۰ تن کشته و بیش از ۱۰۰ تنِ دیگر مجروح شدند. همینطور در انفجاری در جنوب بغداد، دهها تن کشته و زخمی شده اند. بر اساس گزارشهای موجود، مسوولیتِ این حملات را گروه داعش به عهده گرفته است.
یکی از موضوعات اصلی و اساسی در نشست مونیخ، بحث در مورد گروههای افراطگرا و از جمله داعش است. امروز جهان تهدید داعش را نه تنها احساس میکنـد، بل به عنوان واقعیتی خطرناک برای نظم و صلح جهانی میشناسد. داعش از زمان ظهور خود تا به امروز، نشان داده که هیچ مرز و کشوری را به رسمیت نمیشناسد و هر کجای جهان میتواند هدفِ این گروه باشد.
رییس جمهور غنی نیز با هیأتی از افغانستان در این نشست شرکت کرده و قرار است در رابطه با مسایل جنگ و صلح در منطقه و افغانستان سخنرانی کند. هرچند دشوار به نظر میرسد که با آنهمه مشکلات امنیتی جهانی، نشست مونیخ بتواند به امنیت افغانستان به صورتِ ویژه توجه نشان دهد، ولی بدون شک این امکان میسر است که در حاشیههای نشست مونیخ در دیدارها و گفتوگوهایی که با نمایندهگان و رهبران کشورهای بزرگِ جهان و از جمله وزیر دفاع ایالات متحد امریکا قرار است صورت گیرد، به مسایل افغانستان از زاویۀ نزدیکتری دیده شود.
افغانستان حداقل چهار دهه را در جنگ و تنش به سر میبرد و در این چهار دهه، چهل نشست امنیتیِ مونیخ برگزار شده است. اینکه چقدر در این نشستها، بحثِ افغانستان مطرح بوده و رهبرانِ کشور چقدر توانستهاند از فضای جهانی به نفع صلح در منطقه و کشورِ خود استفاده ببرند، همواره جای سوال داشته است.
در اینکه افغانستان بخشی از جهان است و مشکلاتِ آن نمیتواند بدون ارتباط با دیگر مشکلاتِ جهانی مورد بحث قرار گیرد، هیچ شکی وجود ندارد؛ ولی در عین حال افغانستان در وضعیتِ ویژه به سر میبرد که میتواند مشکلات آن، هم بر نظم جهانی اثرگذار باشد و هم از تحولاتِ جهانی تأثیر پذیرد.
آنچه که امروز به عنوان خطرتروریسم و بنیادگرایی قرار است در نشست مونیخ در مورد آن صحبت شود، بدون تردید با مسایل افغانستان نیز پیوند دارد. خطر داعش، یکی از دغدغههای جهانیست که افغانستان را متأثر ساخته است. حملات انتحاری و کشتارهای بیرحمانۀ ماههای اخیر در کابل، قندهار، جوزجان و برخی دیگر از مناطق کشور، نشان داد که چقدر خطر تروریسـم و داعش همچنان پا برجاست و با وجود شانزده سال تلاش جهانی برای تأمین صلح و امنیت در این کشور، نظم و ثباتِ آن در مرز شکست و فروپاشی قرار دارد.
از جانب دیگر، بحثهای انتزاعی و مجرد در مورد صلح جهانی، به هیچ صورت نمیتوانند زمینهسازِ تأمین نظم و صلح شوند. صلح و امنیت زمانی دوباره به جهان برمیگردد که کشورهای جهان بتوانند ریشههای اصلیِ جنگ و خشونت را تشخیص داده و در اجماع جهانی، به حل آنها اقدام کنند. اگر برخی کشورها و نهادها همچنان بخواهند از تروریسم و بنیادگرایی به عنوان وسیلۀ رسیدن به هدفهای سیاسیِ خود بهره ببرند، بیهیچ مبالغهیی میتوان گفت که نه از نظم جهانی خبری خواهد بود و نه هم جهان روی آرامش و امنیت را خواهد دید.
نشست مونیخ باید بتواند به راهکاری بنیـادی و جهانشمول برای برقراری نظم و صلح دست پیدا کند.
پنجاه و یکمین نشست مونیخ در حالی برگزار میشود که خاورمیانه در آتش جنگهای ویرانگر میسوزد، مشکل اوکراین حلنشده باقی مانده، شمال افریقا همچنان در خشونت بهسر میبرد و در کنار این مناقشاتِ باقیمانده از سالهای گذشته، تهدید القاعده و داعش نیز به عنوان گروههای تروریستی بر مشکلاتِ جهانی افزوده است. باید منتظر بود و دید که پنجاه و یکمین نشست امنیتی مونیخ از چه منظری به مسایل نگاه خواهد کرد و چقدر موفق خواهد شد که به اجماع جهانی برای برقراری نظم و امنیت جهانی دست پیدا کند. زیرا جدا کردن مشکلاتِ کشورها و برخوردهایِ از بالا به پایین با قضایا به جای آنکه به حال آنها کمک رساند، این مشکلات را بیشتر پیچیده میسازد. غربیها باید بدانند که با حصار کشیدن به دور مرزهایشان و یا آنگونه که رییس جمهوری تازۀ امریکا میخواهد میان کشورِ خود و برخی کشورهای دیگر دیوار بکشد، معضلاتِ جهانی حل نخواهند شد و نه هم کشورهای غربی و به اصطلاح توسعهیافته، به صلح و امنیتِ مطمین میرسند.
Comments are closed.