گفته می‌شود که بنا به خواستِ ترکیه، افغانستان ادارۀ مکتب‌های افغان ـ ترک را به دولتِ ترکیه می‌سپارد. این خبر برای مردم افغانستان حتا اگر راست هم باشد، غیرقابلِ باور است. آیا در افغانستانی که تعلیم و تربیه در آن نوش‌داروست، کسی حاضر خواهد شد موفق‌ترین نهادهای تعلیمی و تربیتی را دگرگون سازد و در مسیر بسته شدن و زوال سوق دهد؟!
می‌گویند دولت ترکیه ۵ میلیون دالر سرمایه‌گذاری می‌کند. آیا این واقعیت دارد؟ اگر واقعاً ۵ میلیون دالر به معارف افغانستان کمک می‌کند، فبها: تمام ملک ترکستان میدان سلطان سنجر است! بفرمایند درهر گوشه که خواسته باشند، افغانستان آماده است که مکتب بسازند، ترمیم کنند و مکتب‌هایی را هم اداره و رهبری. اما اگر چنین نمی‌کنند، معلوم است غرضی در کار است. گذشته از این، سرمایه‌گذاری موسسۀ «خدمت» در هر موسسه و مکتب بیشتر از ۵ میلیون است. آیا دولت‌مردانِ افغانستان حاضر خواهند شد به‌خاطر ۵ میلیون نسیه، ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون نقد را از دست بدهد؟ سیر ارتقای معارف و معرفت را در افغانستان سد شود و موفق‌ترین مکتب‌ها را که درخدمت فرزندان افغانستان است و فقط و فقط برای فرزند افغانستانی خدمت می‌کند، ببندد؟
چند ملاحظه را توجه فرمایید:
نیـازهای ما:
– افغانستان جداً به مکتب و کمک در عرصۀ معارف نیازمند است و نهاد «خدمت» در سخت‌ترین شرایط در این عرصه در کنار مردم افغانستان بوده است.
– مکتب‌های افغان ـ ترک مطابق پروتکل بین وزرات معارف افغانستان و موسسۀ مستقلِ خدمت فعال گردیده و این نهاد، میلیون‌ها افغانی در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده است.
– مکتب‌های افغان ترک، موفق‌ترین مکاتب نه‌تنها در سطح افغانستان، که در منطقه و جهان است و خوشبختانه افغانستان از این امکانات ـ هرچند به پیمانۀ محدود ـ بهره‌ور می‌باشد.
– مکتب‌های افغان ترک در افغانستان معیارِ برتر و بلندی را در عرصه آموزش شاگردان و مکتب‌داری ارایه کرده که می‌تواند مدل خوبی برای افغانستان باشد.
– مکاتب افغان ترک، تربیتِ عالی را با تعلیم یک‌جا ساخته است؛ به گونه‌یی که در وجود این مکتب‌ها، نام وزارت تعلیم و تربیۀ ما، اسمی بامسما یعنی وزارت تعلیم و وزارت تربیه گردیده است.
– نسل تربیت‌یافته در مکاتب افغان ترک، در حالِ تبدیل شدن به نسل برترِ مدیرانِ جامعۀ امروزِ ما اند.
– کار و فعالیت خدمت در افغانستان، تنها مکتب نیست. این نهاد سطح معرفت را در جامعۀ افغانستان دگرگون ساخته است. تمام دانشجویان موفق امتحان کانکور کشور، فارغان مکتب‌ها و یا مراکز آمادگی کانکور افغان ترک اند. در تمام شهرهای بزرگ افغانستان مراکز آماده‌گی کانور، توسط نهاد خدمت به‌راه انداخته شده که شاگردان افغانستان در یک سال، آموزش ۱۲ سالۀ خود را در آن‌جا تکرار می‌کنند و از شاگردان پیروز دانشگاه می‌گردند.
– تقریباً ۸۰ درصد کسانی که در بورس‌های کشورهای خارجی موفق می‌گردند، فارغان مکاتب و یا تربیت‌یافته‌گان نهادهای آموزشی خدمت اند.
– مکاتب خدمت، موفق‌ترین مکاتب در سطح جهان است که جهان شاهد آنست.
مشکلات فراراه این تصمیم:
– خدمت بر اساس یک قرارداد با وزارت معارفِ کشور و با اجازۀ دولت افغانستان در این کشور فعالیت را آغاز نموده است. یک دولت قانون‌مدار، حق ندارد خلاف قرارداد خود عمل کند.
– خدمت، خدمات عالی را به افغانستان تقدیم نموده است که باید تقدیر و تشویق به توسعه شود.
– هیچ نوع تخلفی از این نهاد سر نزده است.
– میلیون‌ها افغانی در بناهای مکاتب افغانستان سرمایه‌گذاری نموده است.
– خدمت یک انجو است و مربوط دولت ترکیه نیست. دولت افغانستان قانوناً صلاحیت ندارد اموال یک نهاد را به کسی دیگر تسلیم دهد. این امر می‌تواند بازخواست و عدالت قانون را در پی آورد.
– دولت ترکیه قانوناً حق تصاحب این مکاتب را ندارد.
– ترکیه ظرفیت ادارۀ این مکاتب را با معیارهای موجود ندارد. همچنان که در ترکیه دولت ترکیه یک نمونه از این‌گونه مکاتب را ندارد.
– در ترکیه سطح تربیۀ مکاتب، معیار برتری را نشان نمی‌دهد. بر اساس گزارش مراکز بین‌المللی، استفاده از سگرت بین شاگردان ترکیه به ۵۰ درصد می‌رسد و میزان مکتب‌گریزی نیز به مرز ۵۰ درصد رسیده است. ما که خود وضعیت بهتری نداریم، با مدیریت ایشان چه خواهیم شد!
– درسطح جهانی روشن است که مداخله در امور مکتب‌های خدمت، یک مسالۀ سیاسی است، نه خدمت به معرفت و معارف درافغانستان.
– در ترکیه ستیز با مکتب‌های خدمت و معلمین هویداست. همین اکنون ۷۰ هزار معلم زندانی‌اند و یا وظیفۀشان در حالتِ تعلیق قرار گرفته است.
– اگر ترکیه خواهان همکاری در عرصۀ معارف است، در هر ولایت یک مکتب در خدمت ایشان گذاشته شود. معارفِ ما ۴۰ سال زیر ضربه است، ما از کمک و فعالیتِ آن‌ها و هر کمکِ دیگر استقبال می‌کنیم.
– یک مکتب کاملاً فعال افغانی را به ترکیه بسپارید؛ اگر به اندازۀ ۲۰ درصد خدمت، موفقیت حاصل کرد، آن‌گاه همۀ مکاتب خدمت را تصاحب کند.
– میلیون‌ها دالر پولِ خدمت برای کتاب، اثاثیۀ مکتب، میز و چوکی و ساختمان، مصرف گردیده است. چه کسی می‌تواند این مبالغ را پرداخت نماید؟
– گذشته از همه، موسسۀ خدمت با صداقت و ظرفیتی که دارد، در ۱۷۰ کشورِ دنیا مکتب ساخته است. کشور ترکیه بفرماید مکاتب خدمت را در آن کشورها که معارفِ برتر دارند تصاحب کند، بعد به افغانستان بیاید. ما که ویرانِ ویران هستیم و سال‌ها گرفتارِ مکتب‌سوزی و تخریب معارف، چگونه جرأت می‌کنیم از اولین کسانی باشیم که دروازه‌های معارف را بر فرزندانِ خود ببندیم. مگر ما طالب هستیم؟ شاهد هستید که از هندو و یهود و نصارا می‌خواهیم بیایند و مکتب بسازند. اکنون چگونه ممکن است که مکتب‌های ساخته‌شده و موفق را بسته کنیم؟
– ترکیه ظرفیت و نیتِ فعال‌سازی این مکاتب را ندارد. مسأله سیاسی است و بعد از اندک زمانی، این مکاتب بسته می‌گردند. این یک امر قطعی و شبهه‌ناپذیر است.
– تخریت مکاتب افغان ترک به نامِ تعویض مدیریت مکتب، خیانتی است که ملت افغانستان مجریانِ آن را نخواهد بخشید و حسن نیت و روابط نیکویِ ملتِ ما با براداران ترک که ما را از معرفت و دانش دور می‌سازند نیز لطمه خواهد یافت.
– این مکاتب همان‌گونه که از نامش پیداست، مکاتب: افغان – ترک است… درمدیریت آن نیز بیش از ۵۰ درصد افغانستانی‌ها حضور دارند. در ایجاد و اعمار آن، وزارت معارف افغانستان سهیم است. چگونه می‌شود دولت ترکیه بیاید از وزارت معارف افغانستان نیز نماینده‌گی کند؟
– انجام این عمل، احتمالاً اعتراضاتی را در پی خواهد آورد. به این مکاتب که مردم را آگاهانه راغب و شایق مکتب ساخته است، تمامِ نخبه‌گان و قشر تحصیل‌کرده و بامعرفتِ افغانستان به دیده قدرمی‌نگرند و از «خدمت» برای این خدمت سپاسگزارند. شاید برای اولین‌بار در افغانستان ببینیـد که مردم برای کسب معرفت و دانایی به خیابان‌ها برآیند و یخن دولت را بگیرند که «چرا ما را از آموزش محروم کردی؟»
– سخن آخر بازهم این‌که: اگر ترکیه در ۱۷۰ کشور این مکاتب را تصاحب کرد، آن‌وقت می‌تواند با افغانستانِ تشنۀ معرفت نیز در این‌باره صحبت کند. قبل از آن، هیچ انسانی این بدنامی همیشه‌گی را کمایی نخواهد کرد و به بسته شدنِ این مکاتب به نام تعویض مدیریت، رضایت نخواهد داد!