اختلاف‌ها بر سر مادۀ شصت دوم قانون اساسی افغانستان اعضای مجلس: یک شخص بیش از دوبار رییس‌جمهور شده نمی‌تواند «مرجع تفسیر کنندۀ قانون نامعلوم است»

گزارشگر:ناجیه نوری - ۳۰ حمل ۱۳۹۶

بحث کاندیدا شدن در پست ریاست‌جمهوری همیشه از مباحث داغ در افغانستان بوده است و اینکه یک شخص آیا می‌تواند بیش از دوبار رییس‌جمهور افغانستان باشد؟ از بحث‌های تکراری و جنجالی بوده است.
در قانون اساسی افغانستان به صراحت تذکر یافته است: «هیچ شخص نمی‌تواند بیش از دو دوره به حیث رییس‌جمهور انتخاب گردد».
MANDEGARاما حقوق‌دانان در مورد تفسیر این ماده قانون اساسی اختلاف نظر دارند.
شماری از قانون‌دانان باور دارند که هدف از این ماده قانون اساسی این است که یک شخص برای بارسوم به هیچ عنوان نمی‌تواند کاندیدای ریاست‌جمهوری باشد.
این حقوق‌دانان می‌گویند: یک شخص نباید بیش از دوباره رییس‌جمهور باشد، زیرا اگر دورۀ ریاست‌جمهوری یک شخص بیش از دوبار تکرار شود، مساله انحصار قدرت پیش می‌آید و شخص برای در انحصار درآوردن قدرت از هیچ ترفند و فریبی دریغ نخواهد کرد.
ولی برخی دیگری از حقوق‌دانان می‌گویند که چون در این ماده در مورد این‌که هیچ شخص نمی‌تواند بیش از دو دوره به حیث رییس‌جمهور انتخاب گردد، وضاحت داده نشده است، بنابراین هر شخصی می‌تواند برای بار سوم و پس از یک وقفۀ پنج‌ساله خود را به پست ریاست‌جمهوری نامزد کند.
شهلا فرید استاد دانشکدۀ حقوق دانشگاه کابل در گفت‌وگو با روزنامۀ می‌گوید: هرچند در قانون اساسی آمده که هیچ شخص نمی‌تواند بیش از دو باره کاندیدا ریاست‎جمهوری باشد، اما چون دراین مورد وضاحت داده نشده است بنابراین، بعد ازیک وقفه پنج‌ساله می‌تواند برای بار سوم کاندیدای ریاست‌جمهوری باشد.
این استاد دانشگاه کابل تاکید دارد که وضاحت ندادن در این قسمت خود به این معنا است که هر شخصی می‌تواند برای بار سوم نیز کاندیدای ریاست‌جمهوری باشد، اما پس از یک وقفه پنج‌ساله که باید کسی دیگری در این کرسی باشد.
به گفتۀ بانو فرید: هر شخص که تابعیت افغانستان را داشته و از مادر و پدر افغانستانی به دنیا آمده باشد؛ می‌تواند برای ریاست‌جمهوری کاندیدا باشد، دو یا سه بار هیچ مشکلی ندارد.
اما برخی از اعضای کمیسیون عدلی و قضایی مجلس با استناد به ماده شصت دوم قانون اساسی، یک شخص را سه بار مستحق نامزدی ریاست‌جمهوری نمی‌دانند.
محمد عبده عضو کمیسیون عدلی و قضایی مجلس نماینده‌گان در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار می‌گوید: در مادۀ شصت دوم قانون اساسی به صورت واضح تذکر یافته است که هیچ شخصی نمی‌تواند بیش از دو دوره به حیث رییس‌جمهور افغانستان انتخاب گردد.
این عضو کمیسیون عدلی و قضایی مجلس دلیل اجازه ندادن به یک شخص برای سه بار کاندیدا شدن در پست ریاست‌جمهوری را جلوگیری از انحصار قدرت دانسته تاکید دارد که چون قدرت جاذبه عجیبی دارد و اگر برای یک شخص بیش از دوباره اجازه کاندیدا شدن داده شود، قدرت انحصار می‌گردد.
به باور عبده: قانون‌گذار برای جلوگیری از انحصار قدرت در افغانستان این پیش‌بینی کرده است و حق به جانب هم بوده و باید چنین باشد، در غیر آن مشکل انحصار قدرت مشکلات بعدی را به بار خواهد آورد که مهار آن غیر ممکن خواهد بود.
بااین حال، موسی فریور استاد دانشکده حقوق دانشگاه کابل تاکید دارد که چون این مادۀ قانون اساسی گنگ است، بنابراین تفسیر طلب است، اما مشکل اساسی این است که مرجع تفسیر کننده نیز نامعلوم می‌باشد.
استاد فریور می‌گوید: غنی و کرزی مرجع تفسیر قانون اساسی را قوه قضاییه می‌دانند، اما در حقیقت باید کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی ماده‌های گنگ قانون اساسی را تفسیر کند.
به باور این استاد دانشگاه: در اصل ارادۀ مقنن این بوده که چون سن رییس‌جمهور چهل سال قید شده است، اما همه‌گی در سن چهل ساله‌گی به پست ریاست‌جمهوری نمی‌رسند و ممکن است که برخی‌ها در پنجاه ساله‌گی به قدرت برسند و پس از دو دور شصت ساله خواهند شد.
او افزود: زمانی‌که وقفۀ پنج‌ساله بگذرد، رییس‌جمهور پیشین شصت و پنج ساله خواهد بود بنابراین، توانایی برای دور بعدی را ندارد و از سوی هم باید برای چهره‌های نو و با انرژی میدان داده شود، نه برای یک فردی که هم تکراری است و از لحاظ سنی دیگر توانایی کار کردن را ندارد.
در این میان این گپ و گفت‌ها مادۀ شصت و دوم قانون اساسی افغانستان مشعر است که شخصی که به ریاست‌جمهوری کاندیدا می‌شود، واجد شرایط ذیل می‌باشد:
تبعۀ افغانستان، مسلمان و متولد از والدین افغان بوده و تابعیت کشور دیگری را نداشته باشد.
در روز کاندید شدن سن وی از چهل سال کمتر نباشد.
از طرف محکمه به ارتکاب جرایم ضد بشری،‌ جنایت و یا حرمان از حقوق مدنی محکوم نشده باشد.
هیچ شخص نمی‌تواند بیش از دو دوره به حیث رییس‌جمهور انتخاب گردد.
حکم مندرج این ماده در مورد معاونین رییس‌جمهور نیز تطبیق می‌گردد.
اما باید منتظر ماند و دید که آیا این ماده قانون عملی خواهد شد و یا مانند سایر ماده‌های قانون اساسی نقض شده و برخی از چهره‌ها که دو دور در افغانستان حکومت کردند، برای بار سوم با نقض قانون اساسی وارد میدان کارزار انتخاباتی خواهند شد.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.