جنبش‌ها و ایتلاف‌هایی‌که از میان مردم تشکیل می‌شوند هرگز با سرکوب و شلیک گلوله از بین نمی‌روند.
برخی از آگاهان و اعضای مجلس نماینده‌گان می‌گویند که جنبش‌های اجتماعی که برای دادخواهی سربلند کرد‌اند با شلیک گلوله و اعمال سرکوب‌گرایانه نه تنها که از بین نمی‌روند بلکه فعال‌تر و قوی‌تر می‌شوند.
این درحالی است که پس از تشکیل حکومت وحدت ملی ایتلاف‌ها و جنبش‌هایی تحت نام‌های مختلف اعلام موجودیت کرده‌اند.
جنبش تبسم، جنبش روشنایی و جنبش رستاخیز تغییر به نحوی از طرف حکومت سرکوب شدند. جنبش روشنایی در میدان دهمزنگ آماج حملات انفجاری قرار گرفت و اخیراَ جنبش رستاخیز تغییر که به‌خاطر اصلاحات در نهادهای امنیتی، دست به اعتراض زد، از طرف نیروهای امنیتی مورد رگبار قرار گرفت.
مسوولان این جریان‌ها شلیک‌ به معترضان را کار محافظان خاص رییس حکومت وحدت ملی می‌دانند که به دستور فرمانده پیشین گارنیزیون گل نبی احمدزی و حنیف اتمر مشاور شورای امنیت صورت گرفته است.
دکتر جعفر مهدوی عضو مجلس نماینده‌گان، یکی از مسوولان ارشد جنبش روشنایی و عضو جریان محور مردم افغانستان، در گفت‌و گو با روزنامۀ ماندگار می‌گوید: جنبش‌ها و ایتلاف‌هایی که در بیش یک سال ایجاد شده‌اند یک رویکرد تازۀ مدنی در افغانستان هستند. در این میان جنبش روشنایی با دادن ۶۰۰ مجروح و ۸۰ شهید، در تاریخ حرکت‌های مدنی بالاترین قربانی را ثبت کرده است.
آقای مهدوی افزود که جنبش روشنایی و جنبش رستاخیز تغییر که به‌خاطر نارسایی حکومت به تأمین عدالت اجتماعی و اصلاحات نهادهای امنیتی تشکیل شد، از طرف حکومت مورد شلیک گلوله و برنامه‌های سرکوب‌گرایانه قرار گرفتند.
این عضو ارشد جنبش روشنایی با بیان این‌که به‌وجود آمدن چنین حرکت‌های مدنی و ایتلاف‌های سیاسی، نشان‌گر وضعیت شکنند‌ۀ نظام سیاسی افغانستان است، گفت که این جنبش‌ها برای تأمین عدالت و رسیده‌گی به دشواری‌های اجتماعی ایجاد شده‌اند و خواهان رسیده‌گی به بحران فعلی سیاسی کشور هستند.
به گفتۀ او، جنبش‌هایی که از بطن مردم تشکیل می‌شوند، هرگز با سرکوب دولت از بین‌نمی‌روند، جنبش‌های روشنایی و رستاخیز تغییر، داعیه‌های عدالت خواهی و آزادی خواهی و اصلاحات گسترده در ساختار نظام سیاسی هستند که از نگاه مطالبات مدنی در همۀ جامعه بشری صورت می‌گیرد.
او گفت: تازمانی که شرایط نابسامان، بی‌عدالتی، انحصار طلبی و تبعیض در نظام سیاسی حاکم باشد، نه تنها که این جنبش با سرکوب از فعالیت باز نمی‌ایستند، بلکه پرقوت‌تر به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
آقای مهدوی گفت که حکومت کنونی بر اساس تقلب ایجاد شده و فاقد مشروعیت مردمی و قانونی است. او گفت: حرکت‌هایی که هزینۀ جانی می‌دهند، جایگاه خود را در میان مردم و جامعه بیشتر باز می‌کنند.
او تأکید کرد که جنبش‌ها و حرکت‌های اجتماعی در پاسخ به ناهنجاری‌های اجتماعی ایجاد می‌شوند، در حالی که انحصارطلبی، سرکوب‌گری، بی‌عدالتی و دیکتاتوری با عث شگاف‌های عمیق میان مردم و حکومت شده‌ است و این امر سبب ایستادن جنبش‌های مردمی و سیاسی در برابر این حکومت شد.
در حال حاضر برعلاوۀ جنبش‌های اجتماعی – مدنی، جریان‌های مختلف، مانند شورای حراست و ثبات، ایتلاف نجات افغانستان، محور مردم افغانستان، جبهه نوین افغانستان و …، به عنوان اپوزسیون در برابر حکومت وحدت ملی اعلام موجودیت کرده‌اند. این جریان‌ها حکومت را به انحصار‌گرایی، تبعیض و سرکوبی متهم می‌کنند.
هم‌چنان، نعیم نظری فعال جامعه می‌گوید: حکومت وحدت ملی که به اساس موافقت‌نامۀ سیاسی تشکیل شده بود، اما مواد این موافقت‌نامه عملی نشد تا زمینه برای برگزاری جرگۀ تعدیل قانون اساسی فراهم شود.
آقای نظری گفت که سران حکومت از تطبیق توافقنامۀ سیاسی سر باز زدند این امر سبب افزایش بحران‌ و اختلاف میان رهبران و لایه‌های حکومت شد. سران حکومت وحدت ملی که با دو دورنما روی صحنه آمده بودند، نتوانستند روی برنامۀ مشترک به توافق‌ برسند. این امر در نهایت سبب کندی برنامه‌های حکومت و نارضایتی شهروندان شده است.
او تأکید کرد که بی‌برنامه‌گی سران حکومت، سبب تشکیل ایتلاف‌های سیاسی در برابر نظام شد، اما بازهم گوش‌‌های ناشنوای رهبران حکومت وحدت ملی وضعیت را بحرانی‌تر ساخته است. در حال حاضر تمام قدرت در انحصار یک تیم کوچک قرار دارد و حتا صدای اعتراضات از داخل تیم‌ها نیز شنیده می‌شود، در حالی‌که در ابتدا تنها اختلاف‌ها در میان دو تیم وجود داشت، اما الان سران دست اول حکومت نارضایتی خود را از داخل تیم بلند می‌کنند.
او گفت که ژنرال دوستم به عنوان معاون اول صدای نارضایتی خود را بلند کرد و تک روی‌های داخل نظام سبب شد تاایتلاف‌ها در برابر حکومت تشکیل شوند.
آقا نظری با تأکید بر این‌که اجماع بین المللی که در افغانستان وجود داشت نیز از میان رفته است. گفت: دیروز افغانستان به عنوان بستر مشترک همکاری‌های بین‌المللی مطرح بود، اما متاسفانه امروز افغانستان به نطقه تقابل استراتیژیک در میان قدرت بزرگ مطرح است. اگر این وضعیت زیرکانه مدیریت نشود، پیامدهای خیلی خطرناک می‌تواند به این کشور داشته باشد.