- ۲۴ میزان ۱۳۹۶
قرار است همین هفته، نشست شش کشورِ منطقه دربارۀ صلحِ افغانستان برگزار شود. این نشست به ابتکار مسکو دربارۀ افغانستان راهاندازی خواهد شد. کشورهای هند، چین، ایران، پاکسـتان، افغانستان، روسیه و هند به میزبانی مسکو در این نشست شرکت خواهند کرد. مسکو این نشست را درحالی برگزار میکند که رابطهاش با امریکا در مورد افغانستان گهگاه دچار چالش میشود. همچنان این نشست در حالی برگزار میگردد که روسیه متهم به همکاری با طالبان شده و نمایندۀ فوقالعادۀ این کشور بارها چنین سخنی را خود به زبان رانده است. حتا بسیاریها جنگهایی که در شمال جریان دارد را زیر سرِ روسیه میدانند، بهخصوص جنگ قندوز را. اما تا کنـون مرجع رسمییی چنین ادعایی را مطرح نکرده است.
با این حال، روسیه در شرایطی که امریکا آن کشور را به مداخله در امور افغانستان و حمایت از طالبان در کنار پاکستان متهم کرده است، نشستی برای صلح برگزار میکنـد که بیشتر بر پیچیده شدنِ بازیها دلالت دارد.
این نشست که یک نشستِ منطقهیی دربارۀ افغانستان است، با دو متغیر فعالِ منفی نیز همراه است. پاکستان به عنوان یک متغیر بازدارنده از هر نوع ثبات در افغانستان و همچنان هند به عنوان یک متغیرِ منفعل در قضیۀ صلح افغانستان، به نتیجه رسیدنِ نشست را با سوال کلانی مواجه میکنند؛ زیرا هنوز هیچ نشانۀ واضحی به چشم نمیخورد که روسیه، هند و پاکستان را در مورد افغانستان متفق و همنظر بسازد یا چنان چیزی ممکن باشد.
چین و ایران دو کشوری که در این نشست حضور دارند، میتوانند بر پاکستان فشار وارد کنند اما نمیکنند. عدم حضور نمایندۀ امریکا در این نشست، یک مسأله است اما چون نشست منطقهیی است و با میزبانی روسیه، برای امریکا یک فرصتِ خوب قلمداد نمیشود که نقش موثری از بیرونِ حلقه بازی کنـد. بدون شک امریکا هم نمیتواند بدون حضور کشورهای منطقه کاری در امر صلحِ افغانستان به پیش ببرد.
با همۀ این وضعیتها، متأسفانه نشست مسکو بیشتر یک قدرتنماییِ منطقهیی در برابر امریکاست تا تلاشی برای دست یافتن به صلح در افغانستان. اگرچه چنین نشستهایی حتا با جمعِ امریکا نیز در مورد افغانستان در گذشتهها برگزار شده، اما هیچ تأثیری در روند صلح نداشته است. اگر امریکا هم در این نشست شامل شود، بازهم ممکن است که راه به جایی نبرد.
نتیجه دادنِ بحث صلح در مورد افغانستان بدون شک برای کُلِ کشورهای منطقه مهم است، مگر پاکستان که نفعی در آن برای خود نمیبیند و قرار نیست تغییراتی در ابزارها و اهدافِ خود وارد سازد.
این نشست در صورتی نتیجه میدهد که دولت افغانستان طرحی ملی برای رسیدن به صلح را از قبل آماده کرده باشد تا اشتراککنندهها روی آن بحث کنند و پاکستان به عنوان نقطۀ اصلی بحران در آن گنجانیده شده باشد و سپس ارادۀ کشـورهای منطقه برای وارد کردن فشار بر پاکستان به هدف انعطافِ آن کشور از راهبرد تغییرناپذیری که در قبال افغانستان دارد، تنها روزنهیی است که میتواند به سمتِ صلح باز شود. اما دولت افغانستان چنین طرحی را ارایه نکرده است و مثل همیشه در این زمینه حرفی به گفتن نیز ندارد. بنابرین بحث صلح افغانستان، هم برای خود دولت و هم برای منطقه، به یک ابزار و بازی تبدیل شده و امریکا هم از همین منظر به صلح و جنگ میبیند و پاکستان هم عزمی برای تغییر ندارد. پس نتیجه از همین حالا هیچ است!
Comments are closed.