آیا آن‌گونه که امریکا می‌گوید، این بار در سیاست‌های خود در قبال پاکستان جـدی خواهد بود؟
این سوال این روزها به‌شدت ذهن بسیاری‌ها و به‌ویژه شهروندان افغانستان را به خود مشغول داشته است. پس از سفر رکس تیلرسون وزیر خارجۀ امریکا به منطقه، این خوش‌بینی در میان کشورهای منطقه قوت یافته که شاید این بار امریکا با جدیتِ بیشتری نسبت به عملکرد پاکستان در مبارزه با تروریسم برخورد داشته باشد و این کشور را مجبور سازد که در سیاست‌های خود بازنگری کند.
دقیقاً پس از سفر وزیر خارجۀ امریکا به افغانستان، پاکستان و هند، حالا امریکایی‌ها از پاکستان خواسته‌اند که هرچه زودتر اقداماتِ خود را در مبارزه با تروریسم در عمل نشان دهد. وزیرخارجۀ امریکا حتا گفته که پاکستان باید تصمیمِ خود را اعلام کند که آیا در برچیدن پایگاه‌های تروریست‌ها از خاکِ این کشور اقدام می‌کند و یا خیر. چون به هر حال، چه پاکستان خواسته باشد و چه نخواسته باشد، امریکا در برخورد جدی با این گروه‌ها منتظر تصمیمِ کشور دیگری نخواهد بود.
دقیقاً آن‌چه که در پیام آقای تیلرسون گفته شده، چنین است: «ما از آن‌ها خواسته‌های مشخصی داریم. طوری که شما می‌دانید، مرز پاکستان با افغانستان بسیار نفوذپذیر است. ما خواست‌های مشروعی از پاکستان داریم که نیاز به همکاری آن‌هاست. من به آن‌ها گفتم پاکستان یک کشور مستقل است و شما خود فیصله کنیـد که چه انجام می‌‌دهید. اگر تصمیم به نکردن آن گرفتید، فقط به ما اطلاع دهید. ما خودمان دست به کار خواهیم شد.»
این سخنان هشدارآمیز بدون شک تا امروز کم‌سابقه بوده و نشان می‌دهد که امریکا در اولتیماتومِ خود به پاکستان شوخی ندارد. اما به نظر نمی‌رسد که پاکستانی‌ها هشدارهای امریکا را تا به امروز جدی گرفته و یا این‌بار وارخطا شده باشند. پاکستانی‌ها با توجه به تجربه‌یی که از روابط خود با امریکا در طول چند دهۀ گذشته دارند، همواره راه‌هایی را جست‌وجو می‌کنند که بتوانند خود را از مخمصه نجات دهند. این‌بار نیز پاکستانی‌ها امیدوار به نظر می‌رسند که موفق خواهند شد از وضعیتِ به وجود آمده به سلامت بیرون شوند.
البته این نگرانی در میان کشورهای منطقه نیز وجود دارد که امریکا بازهم در سیاست‌هایش در قبال پاکستان از انعطاف استفاده کند. پاکستانی‌ها یاد گرفته‌اند که با فرافکنی و چند اقدامِ نمادین اوضاع را به نفع سیاست‌های‌شان مصادره کننـد. همین حالا نیز با همۀ خلق‌تنگی‌هایی که پاکستانی‌ها نشان می‌دهند اما در تلاش اند که امریکا را نسبت به سیاست‌های‌شان قانع سازند. درست پس از سفر رکس تیلرسون به منطقه، آن‌ها گروگانِ کانادایی ـ امریکایی را که در چنگ گروه‌های تروریست قرار داشت، موفق شدند که رها سازند. این اقدام با واکنش مثبتِ امریکایی‌ها روبه‌رو شد و رییس‌جمهوری این کشور آن را اقدامی قابل ستایش توصیف کرد.
در همین حال، پاکستانی‌ها به هیچ صورت نمی‌خواهند قبول کنند که گروه‌های دهشت‌افکن در خاک آن کشور پایگاه‌های امن برای‌ خود ساخته‌اند. آن‌ها مدعی اند که پاکستان از آغاز مبارزه با تروریسم، صادقانه به تعهداتِ خود عمل کرده و همین حالا نیز به این تعهدات وفادار است. پاکستانی‌ها می‌گویند که گروه‌های دهشت‌افکن از خاک این کشور به دلیل فشارهای نظامی‌یی که بر آن‌ها وارد شده، بیرون رانده شده‌اند و اگر مأمنی برای خود پیدا کرده اند، این مأمنِ امن در خارج از خاک پاکستان و به‌ویژه افغانستان است. وزارت خارجۀ پاکستان گفته است که این کشور بر مرزهای خود تسلط کامل دارد و به هیچ صورت اجازه نمی‌دهد که گروه‌های دهشت افکن از این مرزها عبور کنند.
اما چه کسی است که این حرف‌ها را صادقانه بداند؟ اگر واقعاً پاکستانی‌ها در مبارزه با تروریسم صادقانه عمل می‌کردند، پس این‌همه گروه دهشت‌افکن در منطقه چگونه حضور می‌یافتند؟ آیا حضور داعش و طالبان در افغانستان به اندازۀ کافی دلیلی برای حمایت پاکستان از گروه‌های دهشت افکن نیست؟ اگر پاکستان از گروه‌های دهشت‌افکن حمایت نمی‌کند، پس آن‌ها از چه مسیری وارد افغانستان می‌شوند؟
به نظر می‌رسد به اندازۀ کافی اسناد و مدارک علیه پاکستان وجود دارد، اما این کشور مثل این‌که هیچ اتفاقی نیفتاده و هیچ کس از آن‌چه که در داخل این کشور می‌گذرد خبر ندارد، مشغولِ به اصطلاح فریفتن جهان است. سیاست پاکستان همواره همین بوده و نباید انتظار داشت که در آینده تغییر خواهد یافت. پاکستان منافعِ خود را در اولویت قرار می‌دهد و آن‌گاه عمل می‌کند. اگر منافع این کشور در موجودیت لانه‌های تروریستی باشد، پس به‌آسانی از این گروه‌ها دست‌بردار نخواهد بود، ولی اگر متوجه شد که در موجودیت گروه‌های دهشت‌افکن منافعش صدمه می‌بیند، پس آن‌گاه هیچ ترحمی به این گروه‌ها نخواهد کرد. چنان‌که در طول چهار دهۀ گذشته همین سیاست را در مسالۀ افغانستان اعمال کرده است. گاهی از این گروه و گاه از گروه دیگر در پیوند با منافعِ خود حمایت کرده است.
امروز هم برای پاکستانی‌ها چیزی تغییر نیافته، آن‌ها می‌دانند که چگونه خود را با سیاست‌های جهانی متوازن سازند. مشکل اساسی این‌جاست که ما هنوز نمی‌دانیم چگونه با این کشور تعامل داشته باشیم. به محض این‌که اقدامی از سوی این کشور ظاهراً در مخالفت با گروه‌های دهشت‌افکن می‌بینیم، فوراً به این نتیجه می‌رسیم که پاکستانی‌ها زیر فشارهایی که قرار گرفته اند، مجبور به تغییر سیاست‌های‌شان شده اند و حالاست که باید به پیام‌های‌شان صمیمانه پاسخ داد. درحالی که پس از چندی دوباره مشخص می‌شود که این کشور هیچ اقدام قاطعی در برابر گروه‌هایی که تضمین‌کنندۀ منافع آن هستند، نداشته و کُل آن‌چه را که انجام داده، نمایشی برای فریفتن دیگران نبوده است.