بخش دوم/

۶٫ یکی از روش‌های خوب مطالعه، استفاده از یادداشت برداری است. توجه کنید که به جای یادداشت، رونویسی نکنید؛ بلکه طرح‌های گوناگون بریزید و نکات مهم یادداشت را برجسته‌تر بنویسید و اگر مطلبی را درک نمی‌کنید، به صورت سوال، یادداشت بردارید.
۷٫ هنگام مطالعه، در آغاز خلاصۀ مطلب را که اغلب در ابتدای مقاله یا کتاب آمده است، بخوانید؛ سپس عنوان‌ها و فهرست اجمالی کتاب را مطالعه کنید و بعد، چند سطر از ابتدای هر عنوان را مطالعه کنید؛ زیرا مهمترین مطالب، معمولاً در همین خطوط ابتدایی هستند و سرانجام سایر توضیحات و تفاسیر کتاب را بر اطلاعات خود بیفزایید.
۸٫ از همان زمان مطالعه، برای به کار بستن آن چه می‌آموزید، برنامه‌ریزی کنید و به قول تولد، «مطالعه و عمل نکردن، مانند شخم زدن و بذر نپاشیدن است».
بیکن می‌گوید: برخی کتاب‌ها را باید چشید و بعضی دیگر را باید بلعید و برخی را هم باید جوید و هضم کرد.
◄ کارآیی مطالعه
۱٫ به روخوانی سطحی در حالت پراکنده‌گی فکر، قناعت نکنید و با مفهوم و معنای مطلب، ارتباط برقرار سازید؛ تا آن چه را که مورد نیاز است، به خوبی درک کنید.
۲٫ حجم مطالعه، حواس شما را پرت نکند. مطالعه بیشتر و سریع‌تر، تنها بهانه‌یی برای بیشتر دانستن است؛ پس ابتدا آن چه را می‌خواهید بدانید و بفهمید، برداشت کنید و آن گاه با کلمات «سرعت» و «بیشتر»، وسوسه شوید.
۳٫ پیش از آن که از موضوع اصلی کتاب منحرف شوید و به مطلب دیگری بپردازید، قسمت‌هایی را که دوست دارید به‌خاطر بسپارید، مشخص کنید.
۴٫ حتماً برای مطالعه خود، برنامه‌ریزی داشته باشید. این که قصد یادداشت برداری دارید یا خیر و در مورد چه موضوعی باید تمرکز کنید و چه سوالاتی در ذهن دارید که در این کتاب جواب آنان را می‌جویید و…، همه باید از پیش برنامه‌ریزی شده باشند.
۵٫ باید کتابی که مطالعه می‌کنید، باید مختص به خود شما باشد؛ تا به راحتی در آن علامت‌گذاری و نکته‌نویسی کنید. استفاده از مداد یا ماژیک رنگی، به شما امکان می‌دهد تا در مراجعه دوباره به کتاب، بهره بیشتری ببرید؛ هر چند نباید این خطوط رنگی، استفاده شما را از سایر خطوط کتاب کاهش دهد.
۶٫ هنگام مطالعه، همواره یک قلم در دست داشته باشید؛ زیرا مطالعه، آن گاه کارآیی مطلوب می‌یابد که همراه با مطالعه سوالات، ذهن خود را با آموزه‌های کتاب، تطبیق دهید و در حاشیه آن یادداشت کنید.
۷٫ میان مطالعه و سایر کارهای خود، تعادلی به وجود آورید؛ تا هم از خواندن خسته نشوید و هم تجربه و عمل را به بهره‌وری مطالعه خود بیفزایید.
۸٫ مطالعه پراکنده، با موضوعات گوناگون و متناقض، موجب کاهش بهره‌وری شما می‌شود؛ تلاش کنید در نوع کتابی که برای مطالعه انتخاب می‌کنید، مطالعات پیشین خود را در نظر آورید؛ تا نظم فکری شما به هم نخورد.
۹٫ اگر بتوانید از هر کتابی که می‌خوانید، نکات مهم و کلیدی آن را خلاصه‌برداری کنید، بر کارآیی مطالعه شما می‌افزاید. این راه‌کار، آن‌گاه ارزش‌مندتر می‌شود که خواننده به زبان و عبارات خودش، مطالب را یادداشت کند.
۱۰٫ به یاد داشته باشید که علاقه و انگیزه، در مورد مطلبی که برای مطالعه انتخاب کرده‌اید، به بهره‌وری شما از آن چه می‌خوانید، بسیار می‌افزاید.
۱۱٫ گاهی قرار دادن یک پاداشِ مشروط برای مطالعه حجم خاصی از کتاب، به هیجان و لذت مطالعه می‌افزاید و نوعی اثر تشویقی بر فرد می‌گذارد. این پاداش‌ها می‌تواند دیدن یک برنامۀ تلویزیونی، رفتن به مکانی خاص، انجام یک فعالیت مورد علاقه یا حتا خوردن یک خوراکی مورد علاقه باشد؛ به شرط این که میزان تعیین شده، مطالعه شده باشد.
۱۲٫ رنگ کاغذ، رنگ قلم، نحوه نشستن، فاصله چشم با کتاب، نور محیط و سایر شرایط مکانی نیز در کارآیی مطالعه شما کاملاً مؤثر اند.