گزارشگر:محمد مرادی/ یک شنبه 28 عقرب 1396 - ۲۷ عقرب ۱۳۹۶
در یک نظرسنجی که صدای آمریکا یا «VOA» روی سایت «فارسی» و «پشتو»ی خود گذاشته، حقایقی آشکار شده است که بیش از پیش چهرۀ زبانستیزان را عریان کرده است. در این نظرسنجی از مخاطبان پرسیده شده که آیا طرفدار واژۀ «دری» هستند یا واژۀ «فارسی»؟ تاکنون ۷۶ درصد از مخاطبان سایت فارسی صدای آمریکا، به حمایت از واژۀ فارسی و فقط ۲۱ درصد به واژۀ دری رأی داده اند. همچنین در این نظرسنجی ۳ درصد نیز هر دو واژه را پسندیده اند.
ماجرا زمانی جالب میشود که وقتی به نظرسنجی سایت پشتوی صدای آمریکا مراجعه میکنیم، بازهم طرفداران واژۀ فارسی اکثریت را تشکیل میدهند. مثلاً در نظرسنجی بخش پشتو، ۷۳ درصد به حمایت از واژۀ فارسی و فقط ۲۶ درصد به واژۀ دری رأی داده اند. بقیه ۲ درصد نیز هر دو واژه را انتخاب کرده اند. نظرسنجی بخش پشتوی صدای آمریکا، نشاندهنده آن است که اکثر عزیزان پشتوزبان نیز از طرفداران واژۀ فارسی هستند، زیرا پشتونها نیز هویت خود را در فارسی جستوجو میکنند. شما اگر «اصطلاحات»، «کلمات»، «استعارات» و ضربالمثلهای ادب و فرهنگ فارسی را از شعر و نثر «خوشحال خان ختک»، «رحمان بابا»، «عبدالحمید مهمند»، «کاظم خان شیدا»، «بایزید روشان» «آخوند درویزه» و «حمزه بابای شینواری» از شاعران و ادیبان برجستۀ زبان پشتو بگیرید، چیزی از شعر و نثر آنان باقی نمیماند.
اکنون پشتونهای آگاه و با فرهنگ به این نکته پی برده اند که اگر روزی زبان فارسی از شعر و نثر پشتو گرفته شود، هویت زبان پشتو نیز از این زبان گرفته خواهد شد، زیرا شاعران و نویسندهگان زبان پشتو مثل خوشحال خان ختک، به زبان فارسی شعر سروده و نثر نوشته اند. شاید شنیده یا خوانده باشید که سبکی از شعر فرهنگ ما مردم اهل افغانستان، به نام «شیر و شکر» یا «ملمع»های فارسی و پشتو یاد میشود. شیر و شکر به شعری گفته میشود که «بیت» و «بند»ی از آن به پشتو و بیت یا بند دیگر آن به فارسی سروده شده باشد. به عبارت دیگر، شعر شیر و شکر شعر پشتو-فارسی است که دستِکم ۴۰۰ سال سابقه دارد. کمتر شاعر و نویسندۀ پشتوزبان را میتوان یافت که به فارسی شعر نگفته، داستانی به فارسی ننوشته، اثری از فارسی به پشتو ترجمه نکرده و یا دستِکم در نوشتههای پشتوی خود متأثر از فرهنگ و ادب فارسی نبوده باشد.
مطلب را اینگونه بیان کنم که اصلاً جدایی دری و فارسی از هم معنا ندارد؛ به همین خاطر در گذشته چون غرض و مرضی در کار نبوده، دری را «پارسی-دری» مینامیدند. در واقع، دری همان فارسی و فارسی همان دری است. این دو همواره یک روح در یک بدن بوده و هست، اما در حال حاضر، دستهای پنهان و چهرههای عریان، با عَلَم کردن دری در برابر فارسی، قصد تخریب هر دو را دارند. جالب است بدانید که اگر از زبانستیزان بپرسید که فرق بین دری و فارسی چیست، جوابی ندارند. این خود نشاندهنده این است که هدف شومی در برجستهسازی واژۀ دری وجود دارد.
قضیه زمانی جدی میشود که حامیان برجستهسازی واژۀ دری در بنگاه خبرپراکنی بیبیسی، زبان هر دو یا یکی از والدینشان اصلاً فارسی یا همان پارسی-دری نیست. این را هم باید بدانید که صدای آمریکا نیز از اولین رسانههایی بود که سایتی به نام «darivoa» ایجاد کرد، اما اکنون از سر ناچاری و یا با هدف دیگری، نظرسنجی دربارۀ «دری» و «فارسی» را شروع کرده است. شما هم اگر قصد دارید که در این نظرسنجی شرکت کنید، به سایت صدای آمریکا مراجعه کنید. رأی به «فارسی»، دفاع از هویت است و فارسیزبانها با دادن رأی به فارسی، مدافع هویت اجداد خود و پشتوزبان نیز با استقبال از واژۀ فارسی، مدافع شعر، ادب و فرهنگ زبان پشتو خواهند بود.
Comments are closed.