بخش دوم/

روند شکل‌گیری اسرائیل
اشغال و قیمومیت بریتانیا بر فلسطین:
نیروهای بریتانیا به فرماندهی جنرال آلنبی در دسمبر ۱۹۱۷ وارد بیت‌المقدس شدند. در جنوری ۱۹۱۸ «هوگارت»، نمایندۀ دولت بریتانیا در جده با ملک حسین مذاکره کرد. او حمایت بریتانیا را از مهاجرت یهودیان به فلسطین محدود خواند و پادشاه حجاز را به تأمین استقلال و حاکمیت اعراب اطمینان داد. این در حالی بود که آرتور جیمز بالفور در نامه‌یی که پیش از آن در دوم نوامبر ۱۹۱۷ وزیر خارجه بریتانیا به بارون ادموند جیمز روچلد، سرپرست یهودیان بریتانیا توافق دولت متبوع خود را به تشکیل کشور یهودی در فلسطین اعلان کرد. او در نامه نوشت: «حکومت اعلی حضرت (پادشاه بریتانیا) به موضوع تأسیس وطن ملی برای ملت یهود در فلسطین به دیده موافق می‌نگیرد و نهایت سعی خود را برای تحقق این هدف به کار می‌گیرد.»
سرهربرت سمیوئل از یهودان برتانوی نخستین کمیسرعالی بریتانیا در امور فلسطین از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۵ عیسوی نیز یکی از پیشنهاد کننده‌گان ایجاد کشور یهودی در فلسطین بود. در سال ۱۹۲۲ یهودیان در فلسطین سازمانی را به نام آژانس یا انجمن یهود با حمایت و همکاری انگلیس‌ها به وجود آوردند. این انجمن در واقع از همان آغاز در نقش یک دولت یهودی عمل می‌کرد و سازماندهی موج مهاجرت یهودیان و تنظیم تمام بخش‌های اقتصادی، سیاسی، مذهبی و فرهنگی جامعۀ یهودیان را در فلسطین به دوش داشت. آژانس یهود به تأسیس مدارس و مؤسسات آموزشی و تحصیلی یهودیان به زبان عبری پرداخت. شبکه‌های نشرات رادیو به این زبان به وجود آمد. هر چند شورش و مقاومت فلسطینی‌ها در برابر نیروهای بریتانیا و انجمن یهودیان ادامه یافت، اما مانع شکل‌گیری دولت اسرائیل نشد.
گسترش تظاهرات و شورش در فلسطین، چرچل، صدر اعظم بریتانیا را واداشت تا دیدگاه جدید بریتانیا را در دفتر سفید یا کتاب سفید منتشر کند. در کتاب مذکور از سیاست بریتانیا مبنی بر محدودیت مهاجرت یهودیان متناسب به ظرفیت فلسطین، منع فروش زمین به یهودیان و تشکیل پارلمان منتخب سخن رفت تا از میزان نگرانی و شورش در میان اعراب فلسطین کاسته شود. سیاست عملی بریتانیا بر مبنای کتاب سفید در فلسطین ادامه نیافت. از سال ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۹ عیسوی بیش از ۳۶هزار یهودی از روسیه، از سال ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۲ شصت هزار یهودی از پولند و در سال‌های دهۀ سی قرن بیستم ۱۶۰ هزار یهودی از آلمان به فلسطین و یا کشور بعدی اسرائیل نقل مکان کردند.
تردید تشکیل دو کشور فسطین و اسرائیل توسط اعراب:
یک کمسیون مأمور بریتانیا در جنوری ۱۹۳۷ گزارش خود را با پیشنهاد تشکیل دو کشور جداگانۀ یهودی و فلسطینی ارائه داشت و این طرح در سال ۱۹۴۵ از سوی حزب کارگر بریتانیا مجدداً عنوان شد. کمیتۀ ویژه سازمان ملل که قیمومیت فلسطین را از بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بدوش گرفت نیز طرح مشابه را پیشکش کرد. شورای عالی عرب به تمام این طرح‌ها پاسخ رد داد، هر چند که آژانس یهود در فلسطین و کنگرۀ یهودیان آن را پذیرفت. در اواخر دهۀ چهل، گروه‌های مختلف مسلح یهودیان در جهت تشکیل دولت یهودی وارد عملیات نظامی شدند. سازمان‌های نظامی یهودیان چون: «ایرگون»، «هگانا»، «اتسل»، «لحی» و غیره به کوچاندن و قتل فلسطنیان آغاز کردند. نمونه‌هایی از کشتار فجیع اعراب فلسطین بدست نظامیان یهود در الحصاص در ۱۹۴۷ و دیر یاسین در ۱۹۴۸ رخ داد. دو صد و پنجاه نفر عرب فلسطینی در روستای دیریاسین توسط ایرگونیست‌ها قتل عام شدند. طبریه، حیفا، عکا، یافا و بیت‌المقدس (اورشلیم) به تصرف سازمان‌های مسلح یهودی درآمد. تا اواسط می ۱۹۴۸ سیصد هزار فلسطینی خانه‌های خود را ترک گفتند
تشکیل اسرائیل و جنگ‌های نافرجام اعراب:
اولین جنگ اسرائیل و عرب:
در چهاردهم می ۱۹۴۸ اسرائیل به صورت رسمی تشکیل یافت. یک روز بعد (۱۵ می ۱۹۴۸) نیروهای عربی متشکل از ارتش مصر، اردن، سوریه، عراق، لبنان، یمن، داوطلبانی از عربستان سعودی و فلسطینیان از چند جبهه به اسرائیل حمله کردند. این جنگ پس از هشت ماه که عرب‌ها در آغاز، پیروزی‌هایی به دست آوردند، با شکست آن‌ها پایان یافت. اسرائیل در این جنگ اراضی بیشتر را از اعراب گرفت.
دومین جنگ:
دومین جنگ اعراب و اسرائیل در می ۱۹۶۷ رخ داد. جمال عبدالناصر، رییس‌جمهور ملی‌گرای مصر با شرکت سوریه، اردن، عراق و کویت، در صدد حمله به اسرائیل شد، اما دولت شوروی از طریق سفیر خود در قاهره، ناصر را شب هنگام از خواب بیدار کرد و از حمله منصرف ساخت. فردای آن شب، نیروی هوایی اسرائیل در یک تهاجم سریع و ناگهانی، فرودگاه‌های این کشورها را بمباران کرد. سپس نیروی زمینی اسرائیل در یک جنگ شش‌روزه، اعراب را شکست داد و مناطق: صحرای سینا، کرانۀ باختری رود اردن، بلندی‌های جولان، نوار غزه و بیت‌المقدس را تصرف کرد. یک ملیون فلسطینی در این جنگ آواره شدند.
سومین جنگ:
سومین جنگ اعراب و اسرائیل با حملۀ مشترک مصر به ریاست‌جمهوری انورالسادات و سوریه به ریاست‌جمهوری حافظ الاسد در اکتوبر ۱۹۷۳ به وقوع پیوست. نیروهای عربی پس از پیروزی اولیه از سوی قوای اسرائیل عقب رانده شدند. اسرائیل در این جنگ توانایی نظامی خود را با کمک‌های بلاوقفۀ امریکا تقویت کرد و کماکان سرزمین‌های اعراب را که در جنگ ۱۹۶۷ تصرف کرده بود، حفظ کرد.