دکتور عبدالقهار سروری، صمدعلی نوازش، خالد مقصودی، امان ریاضت، سید خلیل‌الله سادات و رفیع جسور/

———————————————————————————————————————————————-

موسسۀ تحقیـقاتی و مشـوره‌دهـی افغـانستان
——————————————————–

بخش دوم/

————–

اشتراک‌کننده‌گان
سروی کمی (Quantitative) این پژوهش شامل ۳۱۴ اشتراک‌کننده دارای ویژه‌گی‌های متفاوتِ فردی، اجتماعی کاری و تحصیلی می‌باشد. نمرۀ میانگین (Mean Score) برای تمام اشتراک‌کننده‌گان ۷۲.۶ و نمرۀ انحراف معیار (Standard Deviation) آن‌ها ۸.۸ می‌باشد. از مجموع اشتراک‌کننده‌ها، به تعداد ۲۷۳ تنِ (۸۶.۹ درصد) آن‌ها مرد و ۴۱ (۱۳.۱ درصد) تنِ آن‌ها زن بودند. از مجموع آن‌ها، ۱۲۷ تن (۴۰.۴ درصد) تحت کتگوری سن ۱۸-۲۳، ۱۳۷ تن (۴۳.۶ درصد) تحت کتگوری سن ۲۴-۳۰ و ۵۰ تنِ (۱۵.۹ درصد) آن‌ها تحت کتگوری سن ۳۱ و یا بالاتر از آن قرار داشتند. همچنان، سطح تعلیم/ تحصیل ۹۹ تن (۳۱.۵ درصد) اشتراک کننده‌گان بکلوریا یا صنف ۱۲، ۱۵۴ تن (۴۹.۶ درصد) آن‌ها لیسانس، ۱۸ تن (۵.۷ درصد) آن‌ها فوق لیسانس و ۴۳ تن (۱۳.۷ درصد) تعلیمات خصوصی بوده است. از مجموع ۳۱۴ اشتراک کننده، ۷۷ تن (۲۴.۵ درصد) آن‌ها محصل دانشگاه، ۹۵ تن (۳۰.۳ درصد) آن‌ها کارمند دولت، ۶۱ تن (۱۹.۴ درصد) آن‌ها کارمند نهادهای خصوصی، ۱۸ تن (۵.۷ درصد) آن‌ها صاحب کار شخصی و ۶۳ تن (۲۰.۱ درصد) آن‌ها بیکار بودند. از تمام اشتراک کننده‌گان، ۲۲۱ تن (۷۰.۴ درصد) آن‌ها حد اقل در یکی از انتخابات‌های گذشته اشتراک نموده بودند و ۹۳ تن (۲۹.۶ درصد) آن‌ها هنوز تجربۀ اشتراک در انتخابات را نداشتند. پرسش‌نامه‌ها در نهادهای دولتی، نهادهای خصوصی، دانشگاه‌ها و مراکز تجمع مردم توزیع و جمع‌آوری شدند. پروسۀ طرح و ترتیب، راه‌اندازی و جمع‌آوری معلومات این پژوهش مدت چهار ماه زمان (از اواخر عقرب تا اوایل حوت ۱۳۹۶) را در بر گرفت. همچنان، از مجموع ۳۱۴ اشتراک‌کنندۀ بخش سروی، ۱۲ تن آن‌ها مطابق به میل خودشان و به‌گونۀ افتخاری، به پرسش‌های تشریحی و کیفی نیز پاسخ ارایه نمودند. به گفتۀ گیست، بونس و جانسون (۲۰۰۶)، برای انجام پژوهش‌های مختلط و انجام مصاحبه‌ها به‌حیث دیتای کمکی، تعداد مصاحبه شونده‌گان در حدود ۶ الی ۱۲ تن باشند، کافی اند. از سویی هم، بر مبنای گفتۀ سوتر (۲۰۰۶)، نهاد پژوهشی گالوپ برای انجام پژوهش‌های خود روی مسایل عام، از حدود ۱۰۰ میلیون نفوس در حدود ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ نمونه برای اشتراک در پژوهش را شامل می‌سازد و یافته‌ها را برای تمام نفوس مورد نظر محاسبه می‌کند، بنابراین با در نظرداشت این معیار برای نفوس در حدود ۳۰ میلیون می‌توان از نتایج به‌دست آمده از تعداد ۳۱۴ اشتراک‌کننده روی مسایل عام قضاوت کرد. برای تحلیل، تجزیه و ارزیابی داده‌های کمی، از آزمایش‌های متفاوت پروگرام ایس پی ایس ایس (SPSS) استفاده شده است.

یافتـه‌ها
یافته‌های کمی
داده‌های کمی با استفاده از آزمایش‌های تشریحی (Descriptive) و همبسته‌گی بایوریت (Bivariate correlation) پروگرام ایس پی ایس ایس تحلیل و تجزیه شدند. جدول ۱ در ذیل، نتایج دموگرافیک را که حاوی ویژه‌گی‌های فردی اشتراک‌کننده‌گان می‌باشد، بیان می‌کند.
همچنان، نتایج تشریحی داده‌های کمی انتخابات را به‌حیث یک عامل اساسی برای تحکیم ثبات در افغانستان معرفی نموده و در حدود نیمی از اشتراک کننده‌گان (۷.۴۷ درصد) آن‌ها به تدویر انتخابات آینده و استفاده از حق رأی خود در انتخابات امیدوار بودند. به تعداد ۱۴۸ تن (۱.۴۷ درصد) از اشتراک کنندگان به این باور بودند که عدم تدویر انتخابات و نادیده گرفتن حق رأی مردم، اوضاع کشور را بحرانی خواهد ساخت. بر مبنای نتایج کمّی این پژوهش، عدم موجودیت برنامه و آجندای دقیق و مفید انتخاباتی، چالش‌های امنیتی و تنش‌های سیاسی در میان حلقات و نخبه‌های سیاسی در کشور، کمبود ظرفیت در نهادهای انتخاباتی و پرسش‌برانگیز بودن حد استقلالیت کمیسیون‌های انتخاباتی، کاهش همکاری‌های تخنیکی جامعۀ جهانی و نهادهای انتخاباتی بین‌المللی با پروسه‌های انتخاباتی و کاهش نظارت بین المللی از پروسه‌های انتخاباتی در افغانستان، بی‌سوادی اکثریت قاطعِ رأی دهنده‌گان و عدم آگاهی اکثریت رأی دهنده‌گان از ارزش و حد تأثیرگذاری رأی‌شان روی سرنوشت سیاسی کشور، مداخله‌های غیرقانونی زورمندان و بعضی از مقامات محلی در پروسه‌های انتخاباتی، فساد و رشوه‌ستانی، کاهش اعتماد مردم نسبت به پروسه‌های انتخاباتی در کشور به‌خاطر تقلب‌ها و جنجال‌های گسترده در انتخابات ۲۰۱۴ ریاست جمهوری، قوم‌گرایی و جانب‌داری‌های ناموجه در جریان تدویر انتخابات از جمله عوامل اصلی تأثیرگذار روی پروسه‌های انتخاباتی در افغانستان شناسایی گردیدند. جدول ۲ در ذیل یافته‌های این پژوهش برای ۱۹ پرسش بخش کمی بر مبنای پاسخ‌های انتخاب شده توسط اشتراک‌کننده‌گان را بیان می‌کند.
به منظورِ دریافت و شناسایی همبسته‌گی‌های ممکن میان متغیرها و عناصر شکل‌دهندۀ پرسش‌نامه، از آزمایش همبسته‌گی بایوریت ایس پی ایس ایس استفاده شده و نتایج به‌دست آمده در شکل ۱ در ذیل بیان شده‌اند.

شکل ۱: نتایج آزمایش همبسته‌گی
بر اساس یافته‌های آزمایش همبسته‌گی، بعضی از همبسته‌گی‌های قابل ملاحظه میان کتگوری سن و اشتراک اشتراک‌کننده‌ها در انتخابات‌های گذشته، میان کتگوری وظیفوی و اشتراک در انتخابات‌های گذشته و میان جنسیت، کتگوری سن، سطح تحصیل و کتگوری وظیفه‌یی اشتراک‌کننده‌گان با

بعضی از پرسش‌های اساسی شامل پرسش‌نامه وجود دارند.