با نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات مجلس نماینده‌گان و شورای ولسوالی‌ها، نگرانی‌ها از چگونه‌گی راه‌اندازی انتخابات و عملکرد کمیشنران کمیسیون، بیشتر می‌شود.
کمیسیون انتخابات اعلام کرده است که روند ثبت نام نامزدان را امروز آغاز می‌کند. در همین حال، سفیر اتحادیۀ اروپا در افغانستان می‌گوید که روند جاری انتخابات در مسیر درستی روان نیست و این کار قابل قبول نمی‌باشد.
همزمان بااین، به تازه‌گی معاون مالی و اداری کمیسیون انتخابات از مداخۀ صریح ارگ در روند کارهای این کمیسیون پرده برداشت و گفت که آقای غنی آشکارا در کار آنان مداخله می‌کند. ارگ این گفته‌ها را رد کرده و گفته است محمداشرف غنی، رییس حکومت وحدت ملی همواره خواهان برگزاری انتخابات شفاف در کشور بوده است.
آغاز روند ثبت نام نامزدان خوش‌بینی نهادهای ناظر بر انتخابات را به همراه شده است؛ اما شهروندان و نهادهای ناظر، به توانایی مدیریتی کمیشنران کمیسیون انتخابات و عدم مداخلۀ حکومت در برگزاری انتخابات شفاف، عادلانه و همه شمول به دیدۀ شک می‌نگرند.
مسیر نادرست
پیری میاودون سفیر اتحادیه اروپا در افغانستان می‌گوید که روند جاری انتخابات در افغانستان در مسیر درستی روان نیست و این وضعیت قابل قبول نبوده و باید تغییراتی زود هنگام روی دست گرفته شود.
سفیر اتحادیۀ اروپا که با رادیو آزادی صحبت می‌کرد، گفت: «اشتراک ضعیف مردم در روند ثبت‌نام که دلیل مهم آن ‌را امنیت بیان می‌کنند، امنیت یک چالش است، اما فکتورهای زیادی است که باید حل شود.»
او، کم‌بود ظرفیت، موجودیت بست‌های خالی در کمیسیون، دسترسی کمتر مردم و موارد دیگر را از عوامل می‌داند که روند انتخابات آینده را با چالش روبه‌رو کرده است.
آقای میاودون همچنان گفته است که وضعیت بد امنیتی نگرانی در برابر این پروسه را برانگیخته است و تأکید دارد که کمیسیون انتخابات باید مسوولیت‌اش را در این باره ادا کند.
آقای میاودون تصریح می‌کند که اتحادیۀ اروپا با کمیسیون انتخابات در بخش مالی و تخنیکی کمک کرده و از آن حمایت می‌کند.
دخالت ارگ در کار کمیسیون
معاون مالی و اداری کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید، رییس حکومت وحدت ملی بر اعضای کمیسیون انتخابات فشار وارد کرده است تا از سمت‌های شان کناره‌گیری کنند.
معاذالله دولتی که چهارشنبه شب در برنامۀ مناظرۀ تلویزیون خصوصی آریانانیوز صحبت می‌کرد، گفت: «آقای غنی در یک نشست در ارگ ریاست‌جمهوری اعضای کمیسیون انتخابات را که با نصب برچسپ در کاپی شناس‌نامه مخالف بودند در حضور سفیر امریکا و نمایندۀ سازمان ملل در افغانستان تهدید به استعفا کرد».
آقای دولتی می‌گوید که محمداشرف غنی در این نشست به صراحت تاکید کرد که مخالفان طرح برچسپ در کاپی شناس‌نامه‌ها باید استعفا بدهند.
به گفتۀ معاون اداری و مالی کمیسیون انتخابات: «زمانی‌که ما در مورد طرح نصب برچسپ به ارگ دعوت شدیم، برخی افراد با این طرح مخالفت کردند و در جمع مخالفان من هم بودم، اما آقای غنی گفت هر کسی که با این طرح مخالفت دارد باید استعفا بدهد».
این افشاگری آقای دولتی با استقبال شهروندان روبه‌رو شده و آنان در شبکه‌های اجتماعی با دست به دست کردن عکس‌ها و گفته‌های معاون اداری و مالی کمیسیون انتخابات از او به عنوان «وطن دوست» و «قهرمان» یاد کردند.
به باور شهروندان، افشاگری‌های اخیر نشان می‌دهد که ارگ هنوزهم به تقلب می‌اندیشد و مسوولان ارگ می‌کوشند تا از مسیر تقلب به پیاده کردن برنامه‌های استبدادی خود بپردازد.
گفتنی است که در روزهای اخیر، سرور دانش معاون دوم ارگ گفته بود که تروریستان قلب دموکراسی-انتخابات- را نشانه گرفته‌اند و نمی‌گذارند تا انتخابات شفاف و همه‌شمول برگزار شود؛ اما شهروندان با اشاره به با مستند شدن ممانعت‌های حلقۀ ارگ برای برگزاری انتخابات شفاف و عادلانه، می‌گویند، با این کار روشن می‌شود که در کنار تروریستان، مسوولان ارگ همچنان چاقو به دست دارند و در تلاش تکه تکه کردن قلب دموکراسی و تنها گزینۀ پایان چالش‌های موجود، اند.
شماری از جریان‌های سیاسی و احزاب نیز می‌گویند که مداخلۀ ارگ در روند انتخابات، سلامت این پروسه را زیر پرسش برده است.
همزمان بااین، فضل‌احمد معنوی رییس پیشین کمیسیون انتخابات، مداخلۀ ارگ در کارهای کمیسیون را خیانت ملی می‌داند.
به باور آقای معنوی: «وقتی آقای غنی تهدید به استعفای اعضای کمیسیون را می‌کند در بحث انتخابات که بعد هم خودش کاندیدا در انتخابات ریاست‌جمهوری می‌باشد، این می تواند که خیانت ملی تلقی شود».
اما، گلاجان عبدالبدیع صیاد، رییس کمیسیون انتخابات ادعای مداخلۀ رییس حکومت وحدت ملی در کار کمیسیون انتخابات را رد کرده، می‌گوید که رهبری دولت هرگز تلاش نکرده‌اند در امور کمیسیون مستقل انتخابات مداخله کنند.
ثبت نام نامزدان
کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرد که ثبت نام نامزدان برای انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی امروز، شنبه پنجم جوزا، آغاز می‌گردد.
گلاجان عبدالبدیع صیاد، رییس کمیسیون انتخابات می‌گوید که از تاریخ پنجم تا ۲۳ جوزا اسناد نامزدان انتخابات را در مراکز ثبت نام در کابل و مراکز ولایات اخذ می‌کنیم.
به گفتۀ مسوولان در کمیسیون انتخابات: در این مدت، اسناد نامزدان ارزیابی و با کمیسیون شکایات شریک ساخته می‌شود. اگر با شرایطی‌که در قانون در نظر گرفته شده که عمر نامزد چقدر باشد، کدام جرم را مرتکب نشده باشد، پس از بررسی هم‌چو موارد، فهرست ابتدایی و سپس فهرست نهایی نامزدان اعلام خواهد شد.
بر بنیاد تقویم انتخابات، فهرست ابتدایی به تاریخ ۷ سرطان و فهرست نهایی نامزدان انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی به تاریخ ۱۲ اسد نشر خواهد شد.
شرایط نامزد شدن
بر اساس قانون انتخابات که در سال ۲۰۱۶ و بر اساس یک فرمان تقنینی رییس‌جمهور توشیح شده، شخصی می‌تواند در انتخابات مجلس نماینده‌گان نامزد شود که دارای شرایط زیر باشد:
ـ تبعه افغانستان بوده یا حداقل ده سال پیش از تاریخ نامزد شدن یا تعیین شدن، تابعیت دولت افغانستان را کسب کرده باشد.
ـ از طرف محکمه به ارتکاب جرایم ضد بشری و جنایت و یا حرمان از حقوق مدنی محکوم نشده باشد.
ـ اعضای مجلس نماینده‌گان سن ۲۵ ساله‌گی را در روز کاندیدا شدن تکمیل کرده باشند.
برای نامزدی مجلس نمایندگه‌ان، فرد متقاضی باید در کنار تکمیل اسناد مورد نیاز، فهرست اسامی، شمارۀ کارت ثبت‌نام و نشان انگشت یک هزار رأی‌دهنده را به کمیسیون انتخابات ارایه دهد. این میزان برای نامزد کوچی‌ها نیز فهرست یک هزار رأی‌دهنده است، اما برای اهل هنود و سیک، فهرست دوصد رأی‌دهنده از این اقلیت نیاز است.
هم‌چنان نامزد مجلس نماینده‌گان مبلغ ۳۰ هزار افغانی را به کمیسیون انتخابات پرداخت می‌کند که در صورت پیروزی در انتخابات یا کسب حداقل دو درصد آرای قانونی، به او برگردانده می‌شود.
در بخش دیگر، شخصی می‌تواند خود را در انتخابات شورای ولسوالی ولسوالی نامزد کند که دارای شرایط زیر باشد:
ـ حداقل سن ۲۵ ساله‌گی را در روز کاندیدا شدن تکمیل کرده باشد.
ـ حداقل دارای سند فراغت صنف ۱۲ باشد.
برای نامزدی شورای ولسوالی، فرد متقاضی باید در کنار تکمیل اسناد مورد نیاز، با در نظرداشت تعداد نفوس حسب احوال ولسوالی، فهرست اسامی، شمارۀ کارت ثبت‌نام و نشان انگشت یک‌صد تا سه‌صد رأی‌دهنده را به کمیسیون انتخابات ارایه دهد.
از سوی دیگر، نامزد شورای ولسوالی، مبلغ ۱۰ هزار افغانی را به کمیسیون انتخابات پرداخت می‌کند که در صورت برنده شدن یا کسب حداقل دو درصد آرای قانونی استعمال شده، به او بازگردانده می‌شود.
پاسخ‌گویی به مجلس
پس از بالا بحث گرفتن مداخلۀ حکومت در کار و نگرانی شهروندان از عدم استقلال اعضای مجلس کمیسیون و حضور کم‌رنگ مردم در روند ثبت نام، نماینده‌گان مجلس به روز چهارشنبۀ هفتۀ گذشته، فیصله کردند که کمیشنران کمیسیون انتخابات باید به مجلس فراخوانده شوند.
آنان در اخیر نشست فیصله کردند تا کمیشنران کمیسیون انتخابات به روز شنبه-امروز- به مجلس فراخوانده شوند و به پرسش های مطرح شده پاسخ بدهند.
گفتنی است که انتخابات مجلس نماینده‌گان و شورای ولسوالی‌ها به تاریخ ۲۸ میزان برگزار می‌شود. در این انتخابات نیز همانند گذشته، تمام ولایت، یک حوزۀ انتخاباتی برای نامزدان به شمار می‌رود. قرار است در ۱۹ عقرب نتایج ابتدایی و در ۲۹ قوس، نتایج نهایی انتخابات اعلام شود.