پس از دو روز برگزاری انتخابات در ۲۸ و ۲۹ میزان، اکنون تنش‌ها میان نامزدان و ناظران بر سر گرفتن پول نظارت بالا گرفته است. ناظران ادعا دارند نامزدانی که برای شان کمپاین کرده اند، حاضر نیستند دست‌مزد یک‌روزۀشان را بپردازند.
این ناظران می‌گویند که قبل از برگزاری انتخابات، نامزدان وعده کرده بودند که در بدل نظارت از روند رأی‌دهی، به آنان پول خواهند داد، اما اکنون که انتخابات پایان یافته است، نامزدان حتا حاضر نیستند آنان را ببینند.
ساعت هفت صبح است، به طرف دفتر روانم. دم دَرِ یکی از دفترها نامزدان انتخاباتی در وزیر محمداکبر خان، جمع زیادی از مردم با نگهبانان این دفتر درگیر اند و می‌گویند: «به ما ربطی ندار که برنده می‌شود یا نه، به ما وعده کرده بود که در بدل یک روز نظارت، سه هزار افغانی پول می‌دهد؛ اما ما دو روز نظارت کردیم، حالا که وقت پول دادن شده، خود را پنهان کرده و حاضر نیست ما را ببیند».
یکی دیگر از ناظران می‌گوید، روز اول که ما را این نامزد وکیل دعوت کرده بود، دست به سینه ایستاده بود و می‌گفت «نوکرتان در خدمت‌تان است، هر چه بگوید، قبول دارم»، حالا که نظارت تمام شده است، حتا حاضر نیست حرف ما را گوش کند.
از یکی از آنان پرسیدم که با نامزد وکیل چگونه توافق کرده بود و این‌که آیا قرارداد با او بسته است یا نه؟ می‌گوید: به ما یک رفیق ما گفت که بیاید در روز انتخابات از رای فلانی-نام نامزد وکیل- نظارت کنید، برای یک روز است، وقتی تمام شد، سه هزار افغانی برای تان خودم می‌دهم.
او که بسیار عصبی به نظر می‌رسید، ادامه داد: «وقتی نظارت تمام شد، ما زنگ زدیم به همین رفیق ما، اما او در جواب ما گفت: بیدر به نفر رای ندادین، از سایتی که شما ناظرش بودید، هیچ رأی نگرفته، عصاب‌اش بسیار خراب است.»
یکی دیگر از ناظرانِ معترض که ظاهراً تحصیلکرده معلوم می‌شود، رو به من کرده گفت: «این تاجران که وارد میدان انتخابات شدند، حتا نمی‌دانند که وظیفه ناظر، نظارت کردن است، نه رأی دادن». در همین حال، محافظِ نامزد وکیل با عصبانیت مداخله کرد و گفت: «بیدر باید رأی می‌دادی. ما به خاطری ناظر استخدام کرده بودیم که کاندید ما رأی بگیرد، فکر کردی سه هزار افغانی را مفت برای‌تان می‌دهیم».
درگیری لفظی میان محافظان و ناظرانِ نامزد وکیل اوج گرفت و در نهایت با پادرمیانی رهگذران پایان یافت. اما ناظران می‌گفتند تا زمانی که پول خود را به دست نیاورند، از آن‌جا تکان نخواهند خورد.
مورد بسیار مهم دیگری که شاید ناظران و حتا نامزدان متوجه آن نشده اند، مکلفیت اساسی یک ناظر در روز انتخابات است. به نظر بسیاری از نامزدان، یک ناظر در کنار نظارت از روند رأی‌دهی، باید رأی خود را نیز به نفع نامزد استعمال کند؛ اما اکنون به نظر می‌رسد که اکثریت نامزدان به این باور بوده اند که ناظران وظیفه دارند هم به آنان رأی دهد و هم از روند رأی‌دهی نظارت کنند.
چنین می‌نماید که نامزدان بر همین اساس مدعی اند بیش از ۵ هزار رأی دارند و صددرصد برندۀ میداان انتخابات اند. برخی از نامزدان پس از پایان انتخابات، در صفحات فیسبوک شان از مردم به ویژه ناظران شان، سپاسگزاری کرده اند و خود را صددرصد برندۀ انتخابات اعلام می‌کنند؛ بی‌خبر از آنکه اکثریت ناظران به نامزدی که ناظرش بوده اند، رأی نداده اند.
حالا پرسش اساسی این است که اگر تمامی نامزدان برنده اند، پس چرا با ناظران بر سر سپردن پولِ نظارت درگیر اند و حاضر نیستند حاصل زحمات یک شبانه روز ناظران شان را بپردازند؟
نامزدان مدعیِ ۱۰ تا بیشتر از ۱۰ هزار رأی پیش از برگزاری انتخابات، اکنون با عصبانیت تمام کمیسیون انتخابات را متهم به تقلب، مردم را متهم به رای‌فروشی و ناظران را متهم به کم‌کاری و کارشکنی می‌کنند، اما مورد واضح و روشن این است، ناظرانی که نامزدان به رأی آنان حساب کرده بودند، به کسانی دیگری رأی دادند. در این هم شکی نیست که رأی مردم در بدل پول خریده شد، اما رأی دهنده در برخی موارد رأی خود را به نامزد مورد نظر خود استفاده کرد و آگاهانه تصمیم گرفت. به این اساس، صندوق نامزدان مدعی هزارها رأی خالی ماند و اکنون برای خالی کردن این بغض، حاضر نیستند دست مزد ناظران را بپردازند.
اما برای حل این معضل چه باید کرد؟
ناظران می‌گویند که اگر نامزدان دست‌مزد شان را نپردازند، به کمیسیون شکایات انتخاباتی شکایت کرده و مشکل شان را از طریق کمیسیون شکایات انتخاباتی حل خواهند کرد. دیده شود که اگر چنین کاری صورت گرفت، آیا کمیسیون شکایات انتخاباتی به آن رسیده‌گی خواهد کرد؟