بخش پنجـم/

علایم ترس از سخنرانی
نفسکشیدن عمیق اما بیرمق، سرخ‎شدن چهره، ضربان تند و بیش از حدّ قلب، لرزش، خشک‎شدن دهن، خشک‎شدن لب‎ها و عرقکردن، همه از علایم ترس از سخنرانی اند.
برای اینکه بتوان رفتاری را کنترل نمود و یا راه‌حلی برای مشکل ارایه داد، لازم است در ابتدا منشاء و دلیل به‎وجود آمدنِ آن‎ را بررسی کرد. مانند داکتری که قبل از تجویز دارو ابتدا علایم و نشانه‎های بیماری را شناسایی کرده و دلیل به‎وجود آمدن آن‎ را بررسی می‎کند تا با توجه به آن‎ها بهترین درمان را برای بیمار خود در نظر بگیرد، ما هم قبل از اینکه نحوۀ کنترل ترس و مدیریتِ مؤثر آن‎ را توضیح دهیم، لازم است ابتدا دلایل به‎وجود آمدن اضطراب و ترس از صحبت‎کردن در میان عموم و به‌خصوص ترس از سخنرانی را بررسی کنیم تا با آگاهی از آن‎ها در صورت لزوم بتوانیم واکنش مناسبی داشته باشیم.
مهم‌ترین دلایل به‎وجود آمدن ترس:
۱٫ عدم آماده‌گی؛
۲٫ ترس از موقعیت جدید؛
۳٫ ترس از بی‌توجهی مخاطب؛
۴٫ ترس از اینکه چیزی را فراموش کنید؛
۵٫ ترس از اینکه عصبی به نظر برسید؛
۶٫ ترس به علت مقایسۀ خود با دیگران؛
۷٫ ترس از عادات تنفس نامناسب؛
۸٫ ترس از قضاوت مخاطبان؛
۹٫ ترس به‌دلیل پوشیدن لباس‎های ناراحت؛
۱۰٫ ترس از ضایع شدن نزد مخاطب.

۱٫ عدم آماده‌گی: این نوع ترس هیچ چاره ندارد و هیچ‎کس هم نمی‎تواند راه‌حلی برای این مشکل ارایه نماید. اگر مانند دانش‎آموزانی هستید که تمام درس‎های خود را به شب امتحان موکول می‎کنند و روز بعد هم به امید معجزه‎یی به امتحان می‎روند، خوب احتمالاً این نوع اضطراب را خوب درک می‎کنید یا مانند دانش‎آموزی که کارخانه‌گی خود را انجام نداده و روز بعد از ترس اینکه نکند استاد از او بپرسد، لحظات پُرتنشی را تجربه می‎کند. در این صورت فقط باید خودتان را سرزنش کنید و مسؤولیت و عواقب آن را صد درصد بپذیرید. یکی از مهم‎ترین دلایل ترس از سخنرانی، عدم آماده‌گی است. البته منظور ما آماده‌گی و مهیا شدن در کُل قسمت‎های فرآیند سخنرانی است. اگر شما هدف سخنرانی خود را مشخص کرده‎اید، مخاطبان خود را می‎شناسید. موضوع‎تان را با دقت و علاقه و متناسب با شنونده‌گان‎تان انتخاب کرده‎اید، دانش کافی در خصوص آن دارید، متن سخنرانی خود را اصولی طراحی و تمرین کرده‎اید، برای چالش‎های احتمالی روز سخنرانی از قبل برنامه‎ریزی نموده‎اید، شروع جذابی را برای آغاز سخنان‎تان در نظر گرفته و آن‎ را چندین بار تمرین کرده‎اید، به هیچ عنوان جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا نتیجه‎یی جز موفقیت در انتظارتان نیست. ممکن است با خود بگویید با اینکه فرایند آماده‎سازی را به‎طور کامل انجام داده‎اید، بازهم دلشوره و اضطراب دارید. بلی! حق با شماست کمی دلشوره یا اضطراب که بهتر است آن‎ را هیجان بنامیم، همیشه باقی می‎ماند و اتفاقاً باید همیشه باشد؛ زیرا جنسش مخرب نیست. این شما هستید که باید این هیجان و انرژی را به نفع خود به کار ببرید و با کمک آن به اجرای خود اشتیاق و هیجان دهید تا بتوانید در ذهن و قلب مخاطب نفوذ کنید.
۲٫ ترس از موقعیتِ جدید: قصۀ اولین روز مکتب شاید برای خیلی از شما آشنا باشد. روز بزرگی که برای بیشترِ ما توأم با ترس و هیجان بود؛ ترس از آدم‎های جدید و موقعیتی متفاوت، و یا اولین روز کار در اداره و یا شرکت جدید، اولین روز آشنایی با همسرتان، اولین روز ورود به دانشگاه. اولین‎ها همیشه توأم با کمی اضطراب و استرس است.