حلیمه حسینی

جناب آقای کرزی همیشه برای برون‌رفت از بحرانی و سرپوش گذاشتن بر مشکلی، بحران و چالشی دیگر خلق کرده است و این رویه ده‌ساله، دیگر برای مردم و ملتِ ما عادی و معمولی شده است. اما آن‌چه مهم است، نحوه برخورد ملت و رسانه‌ها با این ماجراست.

رسانه‌ها در شرایط کنونی، رسالتی مضاعف به دوش دارند، به این معنا که جناب آقای رییس‌جمهور ـ چه به گونه صوری، چه واقعی و یا به هر دلیل و علتی که بوده باشد ـ فعلاً ده‌ها فرمان مبنی بر مبارزه با فساد و آوردنِ شفافیت و نظم در نظام و ادارات کشور را صادر نموده است. هرچند که بیش‌ترین تحلیل‌ها و نظرات، مبتنی بر صوری بودن و غیرصادقانه عمل کردن تیم آقای کرزی در این راستا می‌باشد؛ اما زیرکی و هوشیاری و درک بالای سیاسی‌یی به کار است که بتوان حریف را در ترفند و دامی که خود آن را نشانده، گیر انداخت و مقابله به مثلی سیاسی و مدنی و کارآمد داشت.
اپوزیسیون، رسانه‌ها و ملت در اجرایی شدن این طرح‌ها و یا دست‌کم رو شدنِ دست کسانی که دروغ می‌گویند و تا به حال با فریب کار خود را پیش برده‌اند، می‌توانند نقشی اساسی بازی کنند. اگر این طرح برای سرپوش گذاشتن بر روی بسیاری از فسادها و ندانم‌کاری‌هایی باشد که حکومت و ارگ‌نشینان نیز در آن دست داشته‌اند، تنها راه بازی باخته ملت را به بردی هرچند نه چندان رضایت‌بخش تبدیل کردن، نیازمند درک و هوشیاری و فرصت‌سنجیِ امروزِ تمام کسانی‌ست که در عرصه سیاست و اقتصاد این کشور فعالیت می‌کنند و به نحوی در مقابل این نظام آلوده به فساد و استبداد، ایستاده‌اند.
رسانه‌ها باید با شفافیتِ تمام نگذارند انقلاب صوری‌یی که جناب آقای کرزی علیه فساد شروع کرده است، فقط جنبه تبلیغاتی به نفع ایشان و حلقات نزدیک به او داشته باشد؛ بلکه باید در کنار هر فرمان، رسانه‌ها به عنوان چشم و گوش ملت، بازخواست، جست‌وجو و کنکاش داشته باشند تا گزارش لحظه به لحظه این روزهای حیاتی و سرنوشت‌ساز را به مردم ارایه کنند.
یکی از دلایلی که فساد در افغانستان روز به روز گسترده‌تر شد و تا جایی پیش رفت که امروز کشور ما را در صدر کشورهای فاسد نشانده است، ضعف و عملکرد ضعیف و نه چندان تأثیرگذار رسانه‌ها بوده است. هرچند که نباید تلاش رسانه‌ها و خبرنگاران و کارشناسان امور رسانه‌یی در راستای ایجاد شفافیت‌سازی و مبارزه با فساد در کشور را نادیده گرفت؛ اما می‌توان این انتقاد را به رسانه‌ها داشت که آن‌چنان که باید و شاید، توان‌مندی و ظرفیت و پتانسیل‌شان را به این امر متمرکز و متوجه نکرده‌اند.
هرجا صحبت از مبارزه با فساد دولت‌هاست، چند رکن اساسی یعنی جامعه مدنی ـ که اپوزیسیون هم می‌تواند شامل آن باشد ـ رسانه‌ها و ملت، نقش و سهم‌شان برجسته می‌نماید. وقتی صحبت از ملت می‌شود، یعنی بازخواست عمومی و افکار عمومی پرسشگر و تحلیلگری که بتواند قدم به قدم کارکردهای دولت و دیگر نهادهای خصوصی و دولتی و حتی بین‌المللی را مورد نقد و ارزیابی قرار دهد و هرجا که ردپایی از فساد و یا کارکردی غیرشفاف و روشن دیده شود، این افکار جستجوگر و پرسشگر به میدان بیاید و مطالباتی که حق‌شان است

یعنی بازخواست، حساب‌دهی و اطلاعات درست را مطرح کنند. هیچ اهرم فشاری قوی‌تر و کارآمدتر از افکار عمومیِ آگاه و مطالبات منسجم و خودجوشِ مردمی نمی‌تواند بنیان‌های یک حکومت و نظام دموکراتیک را از رفتن به سمت استبداد مانع شود. و برعکس، هرجا که ملت در خواب بود و افکار عمومی فریبِ بازی‌های پیچیده سیاسی را خورده و توجهش از آن‌چه که باید متوجه باشد، دور بود، فرصت و فضای مناسب و کافی برای رشد خودسری‌ها، فساد و خودکامه‌گی مهیا می‌شود.
در نتیجه، رسانه‌ها که بالاترین حجم و سطح ارتباط با مخاطبان که همان افکار عمومی‌ست را دارند، بازیگران اصلی و کلیدی این بازی به شمار خواهند رفت تا جایی که اگر رسانه‌ها نتوانند استقلال و عدم جانب‌داریِ خود را در روند مبارزه با فسادی که آغاز شده است، حفظ کنند و یا به هر دلیلی از پوشش خبری و رسانه‌یی لحظه به لحظه این فرآیند خودداری کرده و یا غفلت ورزند، مسأله بدون شک از این داغ بودن و های‌وهوی خواهد افتاد و انقلابی که اعلام شد، سرنوشتش در دخمه‌های تاریک و نمورِ آرشیوها و یا میان گردوغبارِ دوسیه‌هایی بلاتکلیفِ افتاده گم خواهد شد.
امروز خواسته یا ناخواسته جناب آقای کرزی روندی را شروع کرده است که اگر رسانه‌ها و اپوزیسیون و جامعه مدنی نقش خود را به خوبی و دقت ‌بازی کنند، به راحتی می‌توانند از جریانی که آغازگرش جناب رییس‌جمهور بوده، به نفع ملت استفاده کنند و با سمت‌وسو دادنِ افکار عمومی و بالابردنِ سطح مطالبات و درخواست‌های مردم در امر مبارزه با فساد و عینی ساختن نتایج این مبارزه نیز، می‌توانند انقلابی حقیقی به‌راه بیاندازند که ریشه تمام فریب‌ها و نیرنگ‌ها را برکند و ورق را به نفع ملت برگرداند.