بخش سی‌ونهم/

اشتباهات رایج در ارتباط چشمی
اشتباهات رایجی که در هنگام ارتباط چشمی به‎وجود می‎آید، در عین این‌که خیلی ساده و رایج هستند، می‎توانند تأثیرات و نتایجِ خیلی بدی را در مخاطب ایجاد کنند. فرقی نمی‎کند که ما در حال سخنرانی هستیم و یا یک گفت‎وگویِ دونفره را انجام می‎دهیم. به هر حال، این اشتباهات موجب می‎شوند که ما ارتباط چشمیِ مؤثری نداشته باشیم.
۱٫ خیره شدن و تهدیدآمیز نگاه کردن: این نوع ارتباط چشمی واقعاً تأثیر منفی و مخربی را ایجاد می‎کند و باعث معذب شدنِ مخاطب می‎شود. خیره شدن به افراد، کار بسیار زشت و زننده‎یی هست. مخصوصاً اگر این افراد غریبه باشند یا خیلی با آن‎ها صمیمی نباشیم. زمانی که به کسی خیره می‎شویم، ممکن است این کار باعث ناراحتی و خشمش شود. تا حالا شده در بس باشید و متوجه شوید که یکی به شما خیره شده؟ چه احساسی داشتید؟… شاید آن لحظه دوست داشتید بروید یخنِ طرف را بگیرید و یک سیلی محکم به او بزنید.
در سخنرانی هم اگر سخنران به شخصی خیره شود، شاید دعوایی به‎وجود نیاید؛ اما به احتمال زیاد باعث ناراحت شدن و معذب شدنِ مخاطب می‎شود. بنابراین پیشنهاد می‎کنیم به هیچ عنوان به کسی خیره نگاه نکنید.

۲٫ دزدیدن نگاه: یکی از رایج‎ترین اشتباهاتِ ارتباط چشمی ‌است که انجام می‎شود و به احتمال خیلی زیاد باعث ناراحتیِ مخاطب می‎شود. البته در بعضی از موارد هم به‎خاطر پوشانیدن و حیاست که نگاه‎ها دزدیده می‎شود (اگر مخاطبِ ما یک نفر باشد و صحبت ما رودررو هست، قطعاً این مورد دوطرفه هست؛ اما اگر ما در یک سمینار یا صنف در حال سخنرانی باشیم و نگاه‎مان را از مخاطب بدزدیم، به احتمال خیلی زیاد باعثِ ناراحتی‎ می‎شود). در روابط بین افراد دلیل دزدیدنِ نگاه می‎تواند حیاء و خجالت باشد. اگر دلیل این باشد، کاملاً از روی رفتارهای ما مشخص می‎شود. نمی‎شود گفت که وقتی نگاه‎مان را از روی حیاء و خجالت از کسی می‎دزدیم، آن شخص ناراحت می‎شود؛ چون خودِ طرف مقابل هم دلیل دزدیدن نگاه را متوجه می‎شود. اما اگر دلیل دزدیدن نگاه چیزی مثل، قهر، خودخواهی و خودبزرگ‌بینی باشد، به احتمال خیلی زیاد فرد مقابل را ناراحت می‎کند. البته در سخنرانی هم ممکن دزدیدنِ نگاه از سمتِ سخنران به میان بیاید که دلیل عمده‎اش می‎تواند به‎خاطر حیاء و خجالت از جنس مخالف باشد؛ اما شخصی که به‎عنوان مخاطب و شنوندۀ صحبت‎های سخنران در جمع حضور دارد، در بیشتر موارد انتظار دارد که از طرف سخنران به او توجه شود و با سخنران ارتباط چشمی داشته باشد.
۳٫ نگاه‎های سریع و ناگهانی: تا حالا شده با کسی رو در رو در حال صحبت باشید و هر چند دقیقه یک‌بار نگاهش را سریع از شما بردارد و به‎ جایی دیگر نگاه کند؟ آن لحظه شخصِ دیگر فکر می‎کند اتفاقی افتاده و هم‎زمان با ایشان نگاهش را به ‎همان سمت می‎برد. در این موارد تقریباً حواسِ هر دو طرف منحرف می‎شود و رشتۀ کلام از دست گوینده می‎رود. بنابراین پیشنهاد می‎کنم روی این موضوع کنترل داشته باشید. شاید اگر عادت کرده باشید، کنترلش خیلی سخت باشد؛ اما فعلاً که این موضوع را متوجه شده‌اید، می‎توانید در اوایل آگاهانه کنترلش کنید و به‌تدریج این موضوع را در وجودِ خود نهادینه سازید.
۴٫ پلک‎زدنِ سریع: پلک زدن به‎صورتِ طبیعی باید انجام شود تا رطوبت چشمانِ ما را تأمین کند. اما اگر این پلک زدن‎ها بیش از حالت نورمال باشد، این حس را به طرف مقابل می‎رساند که شاید از بیان چیزی که می‎گوییم یا چیزی که شنیدیم، عصبی شده‌ایم. مطمیناً حرکت پلکِ ما به‎صورت طبیعی جلب توجه نمی‎کند و کاملاً عادی هست؛ اما اگر سرعت پلک زدنِ ما بیش از اندازۀ معمول باشد، باعث جلب توجه مخاطب می‎شود.
۵٫ ارتباط با یک نفر: اگر در جمع، جلسه یا سمیناری هستیم و صحبت می‎کنیم، به ‎هیچ عنوان فقط با یک نفر ارتباط چشمی نگیریم، حتماً به بقیۀ افراد هم توجه کنیم و با سایرین هم ارتباط بگیریم. در غیر این صورت، از چشمِ مخاطبان دیگر می‎افتیم.