گاهی اوقات، اتفاقاتِ بزرگ و مثبتِ تاریخی در جهـان، به سودِ کسانی غیر از صاحبانِ اصیلِ آن مصادره شده و یا کسانی بیرون از دایرۀ این اتفاقات، ثمراتِ نیکِ آن را به تاراج برده‌اند. شاید افغانستان در این زمینه، کم‌بخت‌ترین سرزمینِ دنیا باشد که از رشادت و ایثارِ فرزندانش، همه‌ سود جسته‌اند اِلا مادر داغ‌دیدۀ وطن.
خروج ارتش سرخ شوروی سابق از افغانستان در ۲۶ دلو ۱۳۶۷، یکی از اتفاقاتِ بزرگِ جهانی است که اکثر ساکنانِ روی زمین، آرزوهای منجمدِ خویش را در شعاعِ آن جان دادند و دل به پیـروزی‌ها و آزادی‌های بزرگ‎تر بستند. در این میانه اما مردم افغانستان همۀ لذتِ پیروزیِ قهرمانانۀ خویش را در فتنه‌ها و مصایبِ بعدی از دست دادند و بسیار زود در معرضِ امتحان‌ها و کارزارهای دشوارتر قرار گرفتند.
ارتش سرخ شوروی سابق که در سال ۱۳۵۸ با ساز و برگِ نظامیِ فوق‌العاده و با نیتِ حضورِ دایمی به این کشور هجوم آورده بود، تنها به نیروی ایمان و رشادتِ مردمِ بی‌سلاح و بی‌پناهِ افغانستان مجبور به ترکِ این سرزمین و قبول شکست شد و این پیروزی بدون شک استثنایی‌ترین حادثه در حساس‌ترین برهه از تاریخِ جهان بوده است. پس از این حادثه، اردوگاه شرق در سراشیبِ سقوط قرار گرفت و در نهایت ازهم پاشید و با پایان جنگ سرد، خیالِ غرب از خطرِ کمونیسمِ جهان‌خوار راحتِ راحت شد.
این پیروزی در مقیاس وسیعِ جهانی اما در مرزهای سیاسیِ افغانستان به تیرِ کینه و حسادتِ بسیاری از کشورهای دور و نزدیک و به‌ویژه همسایۀ جنوبیِ ما آلوده شد. پاکستان که در دورانِ جهاد در برابر شوروی به پُل ارتباطی میان غرب و جبهاتِ جنگ تبدیل شده بود، به اندازۀ کافی توانست در میان صفوفِ اکثرِ تنظیم‌ها و گروه‌های جهادی نفوذ کند و آن‌ها را به‌نحوی در مسیرِ اهدافِ استیلاگرایانۀ خود قرار دهد. یکی از عمده‌ترین هدف‌ها نیز پُر کردنِ جای خالیِ شوروی پس از پیروزی جهاد و در نهایت، مصادرۀ سیاسی ـ نظامیِ افغانستان بود. مسلماً در میان تمام گروه‌ها و شخصیت‌های جهادی، شهید احمدشاه مسعود قهرمان ملی کشور، یکی از بارزترین چهره‌ها بود که هرگز در مدارِ اهدافِ پاکستان و بازی‌های آی‌اس‌آی قرار نگرفت و شاید به‌واسطۀ مقاومت و آزاده‌گیِ همین چهرۀ استثنایی بوده که هنوز ۲۶ دلو نقطۀ جوشان تاریخِ معاصرِ ماست و هنوز پاکستان در تقلایِ سیطره بر این سرزمین و مردمانش می‌سوزد.
به ضرس قاطع، بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین انگیزۀ جهـاد، آزادی و استقلال بود و سایر ارزش‌های جهادی، همه در حولِ این انگیزه چرخیده‌اند. شهید مسعود از آغاز جهاد تا انتها همواره بر اعـادۀ آزادی، استقلال و غرورِ ملی تأکید می‌کرد و هرگز رهایی از تجاوز و مداخلۀ شوروی را به قیمتِ اسارت در دامنِ پاکستان نمی‌خواست. او آزادی را به معنای واسعِ کلمه و بدون هیچ چون‌وچـرایی می‌خواست و از همین‌رو پس از حماسۀ ۲۶ دلو، همان احساسی که نسبت به شوروی داشت، نسبت به دست‌درازی‌های پاکستان نیز داشت و بر اساسِ آن به جهاد و مقاومت تا واپسین نفس‌ها ادامه داد.
ارزش‌های جهاد و مقاومتِ افغانستان اگرچه در کش‌وقوس‌های روزگار توسط برخی‌ جهادگران و مقاومت‌چیان کمرنگ شد و مورد جفا و بی‌مهری قرار گرفت؛ اما این ارزش‌ها همچنان در کارنامۀ مسعود ـ همانند حماسۀ ۲۶ دلو در تاریخ افغانستان ـ زنده و درخشان اند. اگر امروز شوروی‌یی وجود ندارد، ولی هنوز کین‌خواهی و سلطه‌جویی ساری و جاری است؛ هنوز افغانستان در تیررسِ دشمنی‌های فراوان و سیطره‌جویی‌هایِ پاکستان قرار دارد؛ هنوز پاکستان در هوای صوبۀ پنجم ساختنِ افغانستان نفس می‌کشـد و هنوز بسیاری‌ها مزدورِ منافعِ این کشور و سایر بیگانه‌گان ‌استند. با این اوصاف، هنوز ما در امتـدادِ ۲۶ دلو قرار داریم و هنوز مسـعود بر تارکِ قیام برای آزادیِ افغانستان می‌درخشد و راهِ او همچنان رهـروِ مسعودوار می‌طلبــد.