گزارشگر:محمد مرادی - ۲۸ دلو ۱۳۹۷
یادداشت حاضر را برای چهاردهم فبروری که برابر با چهلمین سالروز قتل سفیر امریکا در کابل بود، نوشتم اما فراموش کردم که منتشر کنم. خُب، حالا هم خیلی از تاریخ آن نگذشته است و برای انتشار جا دارد. روز چهارشنبه چهاردهم فبروری ۱۹۷۹میلادی برابر با ۲۵ دلو ۱۳۵۷خورشیدی زمان «ترهکی- امین» بود. «آدولف دابس» سفیر امریکا در افغانستان، توسط چهار فرد مسلح که یکی از آنها لباس پولیس به تن داشت، در جادۀ «طرهبازخان» شهر کابل ربوده شد. گروگانگیران، دابس یا دابز را به اتاق ۱۱۷ «هتل کابل»، انتقاد دادند. لحظاتی بعد، نیروهای امنیتی افغانستان عملیات آزادسازی را آغاز کردند اما اختطافگران، دست به مقاومت زدند و تیراندازی شروع شد. درگیری، زیاد طول نکشید و با کشته شدن سفیر امریکا و گروگانگیران به پایان رسید. اجساد گروگانگیران شامگاه همان روز در سردخانه شفاخانه نظامی به دیپلماتهای امریکایی نشان داده شد. موضوع اختطاف سفیر امریکا و سپس قتل او، یکی از پیچیدهترین پروندههای جنایی- سیاسی است که با گذشت چهل سال از این حادثه، هنوز کسی به درستی نمیداند، ماجرا از چه قرار بود. برخی معتقد اند که اخطافچیان، از هواخواهان جریان «ستم ملی» بودند و میخواستند «طاهر بدخشی» را در بدل آزادی سفیر، از زندان رژیم آزاد کنند اما این هم گفته شده است که ربایندهگان در قبال آزادی سفیر امریکا، رهایی «بحرالدین باحث» و «مولانا فیضانی» از اسلامگرایان را مطالبه کرده بودند. برخی دیگر، سرویس اطلاعات شوروی سابق یا «کا.جی.بی» را عامل این پرونده آدمربایی میدانند. یکی از منابع مهمی که مبتنی بر اسناد سرویس جاسوسی شوروی نوشته شده، کتاب «کا.جی.بی در افغانستان» است. نویسندۀ این کتاب، «واسیلی متروخین»، از مسوولان ارشد بایگانی و آرشیو K.G.B بوده است. او در این کتاب به اهمیت آدولف دابس برای کا.جی.بی سخن گفته که نظریه نقش سرویس اطلاعات شوروی را در قتل سفیر امریکا، تقویت میکند. هر چه بود، به سر آدولف دابس از نزدیک شلیک شده بود. قتل آدولف برای امریکا بسیار مهم بود تا جایی که واشنگتن کمکهای خود را به رژیم کابل قطع کرد و نزدیک به یک سال، دیپلماتهای امریکایی هنگام دیدار با مقامات افغانستان و شوروی، مصرانه خواستار پیگیری پروندۀ قتل دابس میشدند. جریان این مذاکرات در نامههای ارسالی سفارت امریکا از کابل به واشنگتن، درج است. این نامههای محرمانه، هنگام حمله انقلابیون به سفارت امریکا در تهران، به دست آمد. همچنین مسأله ربودن و قتل سفیر امریکا برای «جیمی کارتر» رییسجمهور سابق امریکا نیز مهم بود. او پس از قتل دابس، در دیدار با خانوادۀ او، از پیگیری پروندۀ قتل سفیر خود در کابل اطمینان داد اما با گذشت چهل سال، کسی ندانست که دابس برای چه و توسط چه کسی کشته شد. این بود برگی از تاریخ معاصر افغانستان که شاید خواندن آن برای نسلی که از تاریخ کشورشان به دور ماندهاند، مفید واقع شده باشد.
Comments are closed.