گزارشگر:انجنیر طارق ولی - ۰۴ حوت ۱۳۹۷
در ماه فبروری سال ۲۰۱۱م انقلابیون لیبیا به حمایت هوایی ناتو به رهبری ایالات متحدۀ امریکا آخرین پایگاههای معمرالقذافی یعنی شهرهای بنی ولید و سرت را از تصرف نیروهای وفادار به قذافی بیرون ساختند.
دیکتاتوری لیبیا به امید شکست مخالفان و کسب حمایت مردم با تعداد اندکی از نیروهای تحت فرمان خود به زادگاهش یعنی شهر سرت پناه آورده بود؛ اما سرانجام شهر سرت هم برایش پناهگاه امن باقی نماند. قذافی که پی برده بود به آخر خط رسیده و دیگر توان مقابله با انقلابیها را ندارد همراه با گروه اندکی از نیروهای خود که تا آخرین لحظه به او اعلان وفاداری میکردند در حالت سرگردانی و آشفتگی سرت را به هدف مخفی شدن مانند صدام حسین به مقصد نامعلومی ترک کرده و به راه افتاد. در حالی که ناتو از طریق هوا و نیروهای تحت حمایت این پیمان یعنی انقلابیون در زمین تلاش داشتند تا معمرالقذافی را دستگیر کرده و اعلام پیروزی کنند. جنگندههای ناتو کاروان قذافی و آخرین دسته از نیروهایش را که به طرف شمال غرب لیبیا در حرکت بود، هدف حملۀ هوایی قرار دادند. قذافی که نمیتوانست دیگر از جنگندههای ناتو فرار کند به اجبار پلچکی را به عنوان آخرین پناهگاه خود انتخاب کرد تا اینکه انقلابیون به سراغ آخرین پناهگاه او نیز آمدند و پس از لتوکوب، رهبر ۴۰ ساله را دادگاه صحرای کرده و به ضرب گلوله کشتند.
در ۱۷ فبروری سال ۲۰۱۱م انقلاب مردم لیبیا به پیروزی رسید و مردم با ریختن به خیابانها و رقص و پایکوبی پیروزی انقلاب را جشن گرفتند. در اوایل پیروزی انقلاب انتظار میرفت که با رفتن قذافی گروهها انقلابی حکومتی را تحت نام وحدت ملی تشکیل داده و صلح را در لیبیای جنگزده برقرار کنند و در نهایت، لیبیا را به همان وضعیت پیش از انقلاب برگردانند. اما این انتظارات تحقق پیدا نکرد و گروههای مسلح که از طرف کشورهای امریکا، فرانسه، بریتانیا و بعضی کشورهای عرب حاشیۀ خلیج فارس مانند قطر، امارات و عربستان سعودی حمایت سیاسی و تسلیحاتی میشدند بر سر چگونگی تشکیل دولت مقتدر مرکزی و تقسیم قدرت به توافق نرسیدند. پس از آن جنگ داخلی بین این گروهها آغاز گردید. این گروهها چیزی شبیه حکومتهای ملوکالطوایفی را در مناطق تحت کنترلشان برقرار ساختند. گاه گاهی جهت تسلط بر چاههای نفت این کشور که منبع درآمد خوب برای این گروههای مسلح به شمار میآید جنگهای خونینی را با یکدیگر تجربه کرده اند. پس از پیروزی انقلاب لیبیا هرگز آرامش را تجربه نکرد و فضای بیثباتی و هرج و مرج تمام شهرهای این کشور را فرا گرفت وضعیتی که تا اکنون هم ادامه دارد. در چنین وضعیت نابسامان گروههای تروریستی مانند داعش و القاعده فعالیتهای خود را به هدف نفوذ بیشتر در شمال و مرکز قارۀ آفریقا و تحدید اروپا در لیبیا آغاز کردند. گروه دولت اسلامی در زمان اندک توانست دستاوردهای خوبی در لیبیا داشته و با گذشت هر روز به فعالیتهای خود در این کشور بیفزاید. سر بریدن بیستویک تن از قبطیهای مصر و انجام چندین حملۀ انتحاری و بمگذاری از جمله فعالیتهای مهم داعش در لیبیا بوده که سبب نگرانی کشورهای اروپایی و همسایههای لیبیا شده و خطر موجودیت داعش را در این کشور افزایش میدهد.
گروههای خُرد و کوچک دیگر هم سوی با داعش نیز در این کشور فعالیت کرده و در گسترش بیثباتی در این کشور موثر بوده اند.
القاعده هم در حال حاضر مصروف سربازگیری و پایگاهسازی برای سالها فعالیت در این کشور است.
روند مهاجرت شهروندان لیبیا به سوی اروپا در مقیاس بزرگ همچنان ادامه دارد. موردی که از وضعیت نابسامان لیبیا حکایت میکند. یکی از شهروندان لیبیا که توسط گروههای نجات اتحادیه اروپا در سواحل ایتالیا از غرق شدن نجات یافته بود در یک گفتوگو با یورو نیوز گفت، ما نمیخواهیم لیبیا را ترک کنیم اما آنجا احساس امنیت نداریم گروههای مسلح مخالف کنترل کشور را در اختیار گرفتند و لیبیا و از نبود حکومت با ثبات مرکزی و آرامش رنج میبرد. دیگر لیبیا آن لیبیا دوران قذافی نیست.
با توجه به صفبندیهای منطقی کشورهای عرب خاورمیانه و تنشهای سیاسی بین قطر و عربستان، امارات و بحرین میشود گفت لیبیا در سالهای آینده به صحنه رقابت داغ عربستان و قطر تبدیل خواهد شد. در یک جمعبندی میتوان گفت که لیبیا پس از قذافی تا رسیدن به امنیت کامل راه دور و درازی در پیش دارد اگر اختلاف بین گروههای انقلابی پایان یابد. اما القاعده و داعش لیبیا را جولانگاه خودشان ساخته و سالهای درازی به انجام فعالیتهای تروریستی و گروگانگیری در این کشور خواهند پرداخت و لیبیا در دراز مدت وضعیت بهتری از عراق، افغانستان و سوریه نخواهد داشت.
Comments are closed.