بخش چهـل‌و‌هشـتم /

بهترین سخنرانی‎ها، آن‎هایی‌ست که با محوریت حضار، طراحی و اجرا می‎شود. با کمی بررسی، انتظارات مخاطبان را کشف خواهید کرد. اگر شما در خصوص کارآفرینی سخنرانی خواهید داشت؛ واضح است که شرکت‎کننده‎گانِ شما به راه‎اندازی کسب‎وکاری مستقل علاقه دارند. بنابراین باید در این خصوص مثال‎ها، نمونه‎ها، توصیه‎ها و اقدام‎های عملی را در سخنرانی‎تان بگنجانید. اگر سخنرانی شما در مورد تربیت فرزند است، کاری کنید که شرکت‎کننده‎گان در برنامه، نکته‎های بسیار مهم و کاربردی را برای بهتر تربیت کردنِ فرزندان‌شان بیاموزند. باید بتوانید انتظارات، علایق و نیازهای آن‎ها را شناسایی کنید و موضوعات مورد نیازشان را در سخنرانی ارایه دهید.

دانش مخاطبان
بارها برایم اتفاق افتاده است در بعضی شرکت‎ها که از من برای برگزاری کارگاه‎های آموزشی (بیشتر دروس فنی) دعوت می‎کردند، وقتی شروع به تدریس می‎کردم و مطالب را بیان می‎کردم، مخاطبان مات و مبهوت من را نگاه می‎کردند و احساس می‎کردم متوجه نمی‎شوند. وقتی از آن‎ها می‎پرسیدم که مشکل کجاست که متوجه نمی‎شوند، پاسخ می‎شنیدم که می‎گفتند «شما چون در این موضوع تخصص دارید برای‎تان ساده است؛ ولی ما در این زمینه هیچ‎گونه اطلاعاتی نداریم و مطلب برای‎مان کاملاً جدید است». من مجبور می‎شدم از مبانی اولیه شروع کنم و گام به گام به سراغ مفاهیمِ دشوارتر بروم. پس باید مراقب دانش کمِ مخاطبان باشیم تا مطالبی را که می‎گوییم برای‎شان گُنگ نباشد.
اما عکسِ این موضوع هم برایم زیاد اتفاق افتاده است. گاهی اوقات که شروع به تدریس می‎کردم، مخاطبان از من می‎خواستند سریع از مطالب اولیه رد شویم و به مباحث اصلی و کلیدی بپردازیم. گاهی اوقات نیز مخاطب دارای دانش نیست، بلکه دچار توهمِ دانش است. بعضی اوقات در دانشگاه دانشجویانی در صنفِ درسم حضور پیدا می‎کردند که سنِ آن‎ها زیاد بود و در شرکت یا سازمانی که کار می‎کردند دارای پست‎های مدیریت و سرپرستی و یا مسوولیت‎های مهم بودند. آن‌ها با این‌که در زمینۀ درسِ بنده اطلاعات کمی داشتند، ولی در صنف ادعایِ فراوان می‌کردند. وقتی به آن‎ها میدان می‎دادم که بیایند و توضیحاتِ کامل و کاربردی از آنچه بلدند برای دانشجویان بدهند، بعد از چند دقیقه کفگیرشان به تۀ دیگ می‎خورد و مطلب کم می‎آوردند و وقتی از آن‎ها کار عملی می‎خواستم، نمی‎توانستند آن را انجام دادند. لذا باید بدانیم که برخی مخاطبان دچار توهمِ دانش اند که با انجام تکنیک بالا می‎توان به آن‌ها ثابت کرد که اطلاعات و دانش‌شان کم است.

نگرش مخاطبان
بارها دیده شده که شرکت‎کننده‎گان در یک برنامۀ سخنرانی، نظری منفی به موضوعِ اصلی داشته و تنها از روی اجبار در جلسه حضور دارند. این اتفاق اغلب زمانی رُخ می‎دهد که سخنرانی برای کارکنان یک سازمان انجام می‎شود. همچنین گاهی دیده می‎شود که نگرش برخی از حضار در مورد موضوع سخنرانی، کاملاً اشتباه است. به عنوان مثال: در سمیناری با عنوان «درآمد خود را دوبرابر کنید» تعدادی از حاضران فکر می‎کردند سخنران در طول سمینار کاری می‎کند که در پایان روز، آن‎ها دوبرابر درآمد خواهند داشت.
اگر ندانید که شرکت‎کننده‎گان در مورد موضوع سخنرانی شما چه فکری می‎کنند و یا اشتباه فکر می‎کنند، تلاش شما در سخنرانی بیهوده خواهد بود چون احتمالاً طرز فکر و نگرشِ آن‎ها در این خصوص درست نخواهد بود. زمانی که گروهی از حضار، به موضوع سخنرانی، نگرشی مغایر داشته باشند، مغز خزنده و تصمیم‌گیرندۀ آن‎ها از همان ابتدا شما و سخنان‎تان را رد شده می‎پندارد و به این ترتیب، هیچ‎یک از صحبت‎های شما تأثیری بر روی آن‎ها نخواهد گذاشت.