نقـش سـوریه در تحـولات آینـدۀ خاورمیـانه

گزارشگر:مهندس طارق ولی - ۱۳ حمل ۱۳۹۸

سرانجام نیروهای دموکراتیک سوریه پس از هفته‌ها نبرد شدید کنترل آخرین بقایای خلافت داعش یعنی شهر باغوز در ولایت دیرالزور سوریه را به دست گرفته و هم‌صدا با مقام های بلند پایه امریکایی از جمله دونالد ترامپ پایان کامل خلافت داعش در عراق و سوریه را اعلام کردند. درست از زمانی که ردپای داعش در سوریه پیدا شد و این گروه در مدت زمان اندک و در پی جنگ‌های شدید اراضی وسیعی از جغرافیایی سوریه و عراق را در کنترل خود درآورد و اعلان خلافت کرد. ولایت دیرالزور سنگر مستحکمی برای پیکارجویان چند ملیتی این گروه بود و نیروهای mandegarارتش سوریه جنگ‌های سختی را با شبه نظامیان داعش در این ولایت تجربه کرده اند تا جایی که این ولایت دوبار بین نیروهای داعش و دولت سوریه دست به‌دست شده است. در اوایل سال ۲۰۱۶م وزارت دفاع دولت سوریه از سرنگون شدن دو چرخبال نیروهایش به‌دست نیروهای داعش در این ولایت خبر داده و هم‌صدا با نهادهای حفاظت از آثار باستانی از جمله یونسکو تخریب شهر تاریخی پالمیرا در دیرالزور را جنایت جنگی توصیف کرد. بمباران شدید ایتلاف ضد داعش متشکل از امریکا و چند کشور دیگر اروپایی ماه‌ها بر این شهر ادامه داشته است. گزارش‌های از رقم درشت تلفات غیر نظامیان در این شهر در نتیجه بمباران‌ها به گوش می‌رسد. با تأسف جهان تمام توجه‌اش را در سوریه صرف نابودی داعش کرده است و در برابر کشته شدن غیر نظامیان در این شهر نظاره‌گر بیش نبوده است. هزاران مهاجر متشکل از سنی‌های عراق که در اثر ظلم و وحشی‌گری‌های نیروهای شیعه هشت شعبی مورد حمایت ایران به باغوز پناه آورده اند در کنار مردمان بومی باغوز در این شهر در بی‌سرنوشتی به‌سر می‌برند. مردمی که دیگر پناهگاهی ندارند وطن اصلی و خانه و کاشانۀشان توسط وحشی‌های هشت شعبی به مخروبه‌ها مبدل شده و اگر جهت آغاز زنده‌گی تازه دوباره به عراق برگشت کنند باز هم نیروهای وحشی صفت هشت شعبی که ترکیبی از شیعیان عراق و ایران هستند به سراغ شان آمده و از هیچ‌گونه ظلم در برابر این مردم که پس از سقوط صدام تا حال زنده‌گی مشقت‌باری را تجربه کرده‌اند، دریغ نخواهند کرد.
با پیروزی اسد در جنگ داخلی سوریه و به قدرت رسیدن هواداران ایران در عراق به نظر می‌رسد ایران در تلاش ساختن یک جبهۀ قدرت متشکل از این سه کشور در خاورمیانه است تا بتواند در برابر عربستان و متحدانش مقابله کند. اگر یک چنین اتحادی شکل گیرد نقش کمرنگ سنی‌ها در قدرت سیاسی کشورهای عراق و سوریه در درازمدت از بین خواهد رفت. موجودیت یک اتحاد بین این سه کشور و ساختن یک قطب جدید قدرت بر اساس تفکر شیعه بر کشورهای منطقه مانند عربستان، ترکیه و قدرت‌های نظیر روسیه و امریکا پذیرفتنی نخواهد بود. اتحاد این سه کشور و رسیدن تفنگ‌داران سپاه پاسداران تا مرز اسراییل می‌تواند معادلات منطقی را برهم زده سبب بروز ناآرامی‌ها و حتا جنگ‌های در خاورمیانه شود. اسراییل هم‌مرز شدن خود با ایران و نظارت سپاه پاسداران را بر داخل خاکش تحمل نخواهد کرد. ترکیه هم بر این اتحاد روی خوشی نشان نخواهد داد و با تمام توان در همسویی با سعودی‌ها تلاش خواهد کرد تا از تشکیل چنین ایتلافی جلوگیری کند. مسأله‌یی که می‌تواند روابط سرد ترکیه و عربستان را که در پی سرنگونی حکومت اخوان‌المسلمین مصر در سال ۲۰۱۳ م به سردی گراییده بود، گرم ساخته و دوباره به همان سطح پیش از سال ۲۰۱۳ م و حتا بیشتر از آن برگرداند.
در این بین اما کردها که تازه قدرت بیشتری یافته اند و زمزمه‌های استقلال و تشکیل یک حکومت کردی را متشکل از کردهای سوریه، عراق، ایران و ترکیه سر می‌دهند بدون شکل در میان معادلات گرم سیاسی خاورمیانه به جز امریکا دیگر حامی نخواهند داشت و امریکا جهت مبارزه با اسد و نفوذ ایران در منطقه کردهای مسلح را که توان و روحیه موثر جنگی دارند در درازمدت به عنوان گزینۀ مناسب انتخاب خواهد کرد.
داعش هم مانند القاعده که تازه شکوه و عظمت خود را از دست داده و دیگر آن توان جنگی گذشته را ندارند سال‌ها در جغرافیایی کشورهای عراق و سوریه و بعضی دیگر کشورهای شمال و مرکز آفریقا مانند لیبیا و مصر و کامرون چاد باقی مانده و جهت بقا و زنده مانند به جنگ‌های چریکی و در بعضی موارد گروگان‌گیری‌ها اقدام خواهد کرد. کشورهای رقیب منطقه و جهان برای حمله بر منافع یکدیگر در بدل پول از داعش منحیث ابزار استفاده خواهند کرد.
در جمع‌بندی می‌شود گفت که تحولات منطقه به گونه‌یی شکل خواهد گرفت که گواه حضور کشورهای ایران، عراق و روسیه در یک جبهه و کشورهای امریکا و متحدانش منطقه‌یی‌اش مانند عربستان، ترکیه، اسراییل، امارات متحده عربی، کویت، قطر، مصر و اردن در جبهه مقابل، خواهیم بود. و خاورمیانه در سال‌های آینده بیشتر از هر زمان دیگری بی‌ثبات خواهد شد.
کشورهای عربی که بر سر مسألۀ فلسطین طی دهه‌ها رابط سردی با اسراییل داشته اند با جاه‌طلبی‌های ایران در منطقه بیش از هر زمان دیگری به اسراییل نزدیک خواهند شد و در موجودیت دشمن مشترک مانند ایران مسألۀ فلسطین را به فراموش خواهند سپرد.
در سال‌های آینده روس‌ها بیشتر از هر زمان دیگری در خاورمیانه نقش پُررنگی خواهند داشت و این مسأله می‌تواند خاطرات جنگ سرد را تازه کند.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.