گزارشگر:برگردان: ابوبکر صدیق/ منبع: south Asia monitor-سلمان رفیع شیخ - ۱۶ ثور ۱۳۹۸
در ۲۹ اپریل، ۲۰۱۹ یک نشست میان نمایندۀ خاص امریکا، چین و روسیه در مسکو برگزار شد. این یک موج مهم برای پایان جنگ ۱۸سالۀ امریکا در افغانستان است.
این توافق قدرتهای بزرگ برای پایان جنگ امریکا – افغانستان بیسابقه است. این قدرتها (امریکا – روسیه یا امریکا – چین) به عبارت دیگر هر کدام آنان بیشتر از یک دامنۀ استراتژیک و اقتصادی حرکت میکنند.
در این توافق، همچنان روی نگرانیهای که لحظه به لحظه در مورد روند صلح و خروج نیروهای امریکایی – ناتو از افغانستان بروز میکند، بحث صورت گرفت.
مهمتر اینکه اعلامیه مشترک این نشست، نشان میدهد که یک بورد توافقی در میان این سه قدرت وجود دارد تا روند گفتوگوهای صلح [ طالبان – دولت افغانستان] میانشهروندی شود و دولت افغانستان در آن اشتراک داشته باشد.
دوم این که توافق روی خروج مسووولانۀ نیروهای امریکایی از افغانستان وجود دارد، خروج بدون امکانات و توافق بدون نتیجه، افغانستان را وارد مرحلۀ دیگر از چالش میسازد. ولی خوشبینیهای زیاد وجود دارد.
در حالی که برای برخی، این توافق چیزی بیشتر از یک بازی «گیم جدید» که میتواند در افغانستان انجام شود نیست، قسمی که قدرتهای بزرگ بخشهای از افغانستان را در میان خود تقسیم کنند. اما این بیشتر از تظاهر به یک بازی جدید است، توافق روی موضوعات بنیادی میتواند راهحلی را برای پایان چالش ۱۸ ساله در یابد.
در قدم نخست چین است که مسلماً در افغانستان یکی از بزرگترین سرمایهگذاران خارجی است. روسیه منافع خود را دارد و در قدم نخست نگرانی خود را از چالش بیپایان ابراز کرده است که چگونه تشدید اوضاع سبب ظهور «داعش شاخۀ خراسان» شد و میتواند به آسیایمیانه نفوذ کند. ایران، پاکستان و هند نیز نگرانی خود را دارند.
قدرتهای بزرگ برای پایان جنگ افغانستان، به عنوان جلوگیری از قدرتمندی تندروان دینی مینگرند. آنان تأکید میکنند که حل تمام این چالشها با ایجاد یک دیالوگ همهشمول حل خواهد شد.
اعلامیهیی مشترک
در اعلامیهیی پایان نشست مسکو سه طرف از گفتوگوها به رهبری افغانستان حمایت کردند. هر سه طرف گروه طالبان را به اشتراک در روند صلحی تشویق کردند که نمایندۀهای افغانستان بهویژه نمایندۀ حکومت در آن حضور داشته باشد و به زودترین وقت اتفاق بیفتد.
قدرتهای سه گانه، این فرصت را ضروری و قانونی میدانند که با استفاده از آن در برابر دشمن بزرگ خود مانند؛ گروه داعش شاخۀ خراسان (IS-K)، حرکت اسلامی ترکمنستان(I.E) والقاعده بجنگند.
سه قدرت به طالبان پیشنهاد کردند تا در برابر داعش بجنگند، رابطه خود را با القاعده، حرکت اسلامی ترکمنستان شرقی و سایر گروههای تروریستی قطع کنند و اطمنان بدهند تا در صورت مدغم شدن به نظام، از این خاک تهدیدی متوجه کشورهای بیرونی نیست.
آنان به طالبان گفتهاند که از سربازگیری، آموزش تروریستان و جمعآوری پول به سایر گروههای تروریستی جلوگیری کنند.
با این همه، این یک بازی بزرگ نیست، اما دسته بندی موضوعات است، چنانچه نتیجۀ آن نگرانی مشترک از ظهور «is- k» [گروه داعش شاخۀ خراسان] است. این آشکار است که هر سه طرف روی این توافق دارند، نه به عنوان یک نقش نظارهگر؛ بلکه به عنوان یک قدرت منطقه با کشورهای مانند، پاکستان، ایران و همچنان هند، در حالی که در اعلامیه مشترک از این کشورها نامبرده نشده است.
موضع اخیر طالبان در مورد آتشبس روشن نیست. اما چیز مهمتر از آن، کشورهای منطقه مانند ایران که حضور نیروهای امریکایی را در افغانستان به عنوان تهدید به امنیت خود میداند است که بر حضور در نشستهای چند جانبه تأکید دارد.
پاکستان و هندوستان
چنانچه از گذشته پاکستان و هند در برابر هم در بازی افغانستان نگرانی خود را داشته اند. توافق سهجانبه شاید به یک چالش در روند گفتوگوهای صلح روبرو شود. بهویژه موقف هند در برابر طالبان، اما زمانی که به توافق سه جانبه از نزدیک نظراندازی شود، به نگرانی پاکستان و هند رسیدهگی شده است.
پاکستان میتواند راحت باشد که طالبان یک بخش از قدرت آینده هستند. برای نگرانی هند، توافق سهجانبه روی گفتوگوهای میان شهروندی افغانستان تأکید دارد. البته هند هنوز نگران است که این توافق چراغ سبز برای افغانستان نداشته است، در حال حاضر انتخابات ریاستجمهوری [ افغانستان] دو مرتبه به تعویق افتاده است، چیزی هند تأکید دارد که پیش از توافق با طالبان برگزاری گردد.
اما، این نگرانیها به شدت سبب ایجاد یک راهحل برای پایان بازی میگردد، بهویژه زمانی که پاکستان و هند روی بازی دومی سخن میزنند که قدرتهای بزرگ چه میکنند. با وجود این، قدرتهای کوچک میتوانند هنوز راهسازی برای طالبان و دولت کابل کنند.
با این حال، پرسش این است که آیا میل چانهزنی قدرتها علاقهمندی برای پایان چالش است؟ باشد!
اما اکنون بحثهای اندکی وجود دارد، صدا برای توافق یک راه است و منافع قدرتها در افغانستان چه در داخل یا بیرون از این کشور راه دیگر است.
Comments are closed.