بخش چهـارم/

دکتر عبدالعزیز در کتاب «طب و بهداشت اسلام» می‌نویسد: روزه برای معالجه در موارد زیر استفاده می‌شود:
۱ـ در موارد اضطرابات مُزمنِ امعا و هنگامی که مقرون به تخمیر مواد زلالیه و مواد نشاسته‌یی باشد.
۲ـ هنگام زیاد شدن وزن که ناشی از کثرت خوراک و کمی حرکت باشد. در این مورد روزه با رعایت اعتدال در غذا وقت افطار و اکتفا به آب هنگام سحر از هر قسم معالجه مفیدتر است.
۳ـ زیادی فشار خون، این مرض در اثر عیاشی و انفعالاتِ نفسانی رو به ازدیاد می‌رود. در چنین هنگامی روزه نقش درمانیِ خود را ایفا می‌کند؛ مخصوصاً اگر وزن شخص بیشتر از وزن طبیعی امثالش باشد.
۴ـ مرض قند، آن نیز مانند فشار خون رو به انتشار می‌رود. در اوایل بروز و قبل از ظهورش غالباً توام با سنگینی بدن است. در این صورت، باز روزه علاج نافعی می‌باشد؛ زیرا مرض قند با تقلیل در چاقی تخفیف می‌یابد. در مواقعی که مرض قند به‌طور خفیف وجود داشته باشد، پنج ساعت پس از خوردن غذا، قند در خون به کمتر از میزان طبیعی پایین می‌آید و پس از ده ساعت به کمترین حد طبیعی می‌رسد. حتا پس از پیدایش آمپول انسولین (مخصوصاً وقتی که وزن مریض از حد طبیعی تجاوز کند) مهم‌ترین طریق معالجه، روزه است.
۵ـ در مورد التهاب حاد و مزمنِ گُرده که مقرون با ترشح و تورم است.
۶ـ در مورد امراض قلب که توام با تورم باشد.

۷ـ التهاب مزمن مفاصل به‌ویژه وقتی که توأم با امراض چاقی باشد. به طوری که غالب زن‌ها پس از چهل‌ساله‌گی به آن مبتلا می‌شوند. در این‌باره مکرر دیده شده است که در ماه رمضان عوارض این مرض به درجات خفیف‌تر از مواقعی‌ست که برق و خون گرفتن و تمام وسایل طب جدید به کار برده می‌شود.
ممکن است بگویند در مورد امراض سابق‌الذکر که روزه علاج قاطع شناخته می‌شود، محتاج به دستور پزشک است و روزۀ اسلامی وظیفۀ افراد سالم و تندرست می‌باشد. می‌گوییم این بیان صحیح است ولی فایدۀ روزه برای افراد سالم همانا جلوگیری از امراض است، خصوصاً برخی از امراضی که در بالا ذکر شد.
نکته دیگر این است که تمام این امراض در انسان تدریجاً بروز می‌نماید، به طوری که در آغاز پیدایش تشخیص صحیح آن ممکن نیست؛ به این معنا که نه شخص مریض و نه پزشک هیچ‌کدام نمی‌توانند در اول بروز مرض، آن را بشناسند؛ زیرا طب هنوز آن‌قدر پیشرفت ننموده که همۀ موجبات و علل امراض را بشناسد ولی چیزی که از نظر طبی برای جلوگیری از این امراض قطعاً باید اجرا شود، روزه گرفتن است. بلکه قبل از ظهور عوارض هرگونه مرضی بدیهی‌ست شرط عقل همانا رعایت بهداشت است.
طبق آمار قطعی معین شده است که هرگاه در بدن چربی زیاد و چاقی پدید آید، برای قبول مرض قند و زیادی فشار خون و التهاب مزمن مفاصل و غیرمستعد و از طرف دیگر به هر نسبت که از وزن بدن کاسته شود، به همان نسبت استعداد پذیرفتن این امراض نیز کمتر خواهد شد.