شکوه‌مندترین منار باستانی در حال فروپاشی

گزارشگر:روح‌الله بهزاد - ۰۳ جوزا ۱۳۹۸

سرازیر شدن سیلاب‌ها در ولسوالی شهرک ولایت غور، منار جام، یکی از شکوه‌مندترین آثار باستانی دورۀ زمان سلطنت سلطان غیاث‌الدین غوری را در آستانۀ نابودی و فروریختن قرار داده است.
مسوولان محلی در ولایت غور نیز از احتمال واژگونی و انحدام این منار ابراز نگرانی کرده و گفته اند که در صورت بی‌توجهی حکومت مرکزی به این اثر، احتمال نابودی کامل آن وجود دارد.
mandegarمسوولان محلی ولایت غور از تخریب بخش‌های دیوار استنادی این منار نیز خبر می‌دهند و می‌گویند که تلاش‌های مردم برای جلوگیری از تخریب این منار به جایی نرسیده و نیاز به رسیده‌گی آنی و بیشتر، به شدت احساس می‌شود.
به گفتۀ آنان، در نتیجۀ جاری شدن این سیلاب‌ها، ساختمان هوتلی در کنار این منار که در سال ۲۰۱۲ میلادی از طرف سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد ساخته شده بود هم تخریب شده است.
مسوولان در ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت غور می‌گویند که بارها هیأت‌هایی از مرکز و سازمان یونسکو به این ولایت جهت بررسی منار و بازسازی آن آمده اند، اما پس از برگشت، بررسی‌های‌شان را فراموش کرده و هیچ کاری برای منار جام انجام ندادند.
منار جام در ۶۲ کیلومتری منطقۀ «شهرک» در روستای موسوم به «جام»، محلی که رودخانۀ جام از جنوب به طرف شمال به رودخانۀ «هریرود» جریان دارد و در زاویۀ تلاقی این دو رودخانه، منار جام به ارتفاع ۶۳٫۳ متر قرار گرفته است. تصاویری که در صفحه‌های اجتماعی نشر شده است، نشان می‌دهد که رودخانۀ هریرود اندکی طغیان کرده و اطراف منار را احاطه کرده است.
همزمان بااین، مسوولان در ریاست اجرایی حکومت وحدت ملی با نشر خبرنامه‌یی نوشته اند که رییس اجرایی به مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ دستور داده است تا هیأتی برای بررسی وضعیت این منار و جلوگیری از تخریب آن موظف شود.
این در حالی است که پیش از این، ریاست اجرایی کمیته‌یی متشکل از باستان‌شناسان وزارت اطلاعات و فرهنگ و یونسکو را به ولایت غور فرستاده بود تا از نزدیک وضعیت منار جام را مورد بررسی قرار دهد.
هیأت پس از سفر به ولایت غور و ارزیابی وضعیت منار جام، پیشنهادها و طرح‌هایش دربارۀ حفاظت از منار و جلوگیری از تخریب ساحه را به ریاست اجرایی ارایه کرده بود. بربنیاد گزارش هیأت، ترمیم اساسی منار جام و اطراف آن یک میلیون دالر هزینه بر می‌دارد.
منار جام را در حالی خطر نابودی تهدید می‌کند که پیش از این نیز بارها از احتمال فروریختن آن هشدار داده شده است، اما حکومت به آن توجه نکرده است. سه ماه پیش نیز گروهی از شورشیان طالب به قصد نابودی این منار، به پوستۀ محافظتی آن حمله کرده بودند که در نتیجۀ مقاومت محافظان منار، حملۀ شان عقب زده شد.
تصاویر تازه نشر شده از منار جام نشان می‌دهد که در اثر بی‌توجهی دولت به بازسازی و حفظ آن، این منار میلان پیدا کرده و به سمتِ رودخانه کج شده است. پیش از این، منابع از ولایت غور به روزنامۀ ماندگار گفته بودند که کج شدن منار جام دو علت عمده دارد: یکی موجودیت رودخانه‌یی در کنار آن و دوم، فرود آمدن چرخ‌بال‌ها در اطراف آن برای دید و بازدید. منابع گفته اند چرخ‌بال‌هایی که بین غور و هرات رفت‌وآمد می‌کنند، گاهی برای دیدن آن خیلی پایین می‌آیند و بادِ چرخ‌بال به منار صدمه می‌زند.
گفتنی است که منار جام در سال ۱۱۹۰ و در زمان سلطنت سلطان غیاث‌الدین غوری اعمار شده است. این منار تاریخی که پس از «قطب منار» در دهلی هند، یکی از بلندترین مناره‌های خشتی کار شدۀ جهان به شمار می‎رود، از سنت معماری کهن و سبک هنری قدیم در منطقه حکایت دارد. این منار در ۶۲ کیلومتری منطقۀ «شهرک» در روستای موسوم به «جام»، محلی که رودخانۀ جام از جنوب به طرف شمال به رودخانۀ «هریرود» جریان دارد و در زاویۀ تلاقی این دو رودخانه، منار جام به ارتفاع ۶۳٫۳ متر قرار گرفته است.
این منار در سال ۲۰۰۲ میلادی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد «یونسکو» در فهرست میراث‌های فرهنگی جهان ثبت شد، اما به گفتۀ مقام‌های محلی غور، یونسکو تا کنون کار چندانی برای مرمت این بنا انجام نداده است. افزون بر منار جام، در سراسر ولایت غور ۲۵۷ ساحه و بنای باستانی ثبت شده است.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.