بخش هشتم/

مصاحبه‎ها زمانی بیشتـر مـورد توجـه قـرار مـی‎گــیرند که از نگاهِ زمانی بهتر تنظیم شده باشند؛ وقت نشر آن مــناسب باشــد و طـول زمانِ مصاحبه با برنامه تناسب داشته باشد. یک مصاحبه هرقدر جالب‎ باشد اما در نیمه‌شب نشر گردد، شاید کمتر مورد توجه مخاطبان قرار گیرد و یا این‌که اگر یک مصاحبه دارای موضوعِ بسیار مهم باشد، ولی دو ساعت وقتِ یک رسانه یا ده صفحۀ یک روزنامه را احتوا کند، به هیچ‌وجه یک مصاحبۀ خوب محسوب نمی‌شود و ویژه‏گی یک مصاحبۀ خوب را برنمی‎تابد.
یکی دیگر از ویژه‏گی‎های مصاحبۀ خوب، تسلسل منطقی میان سوالاتِ مصاحبه‎کننده است؛ طوری ‎که باید مصاحبه‎کننده سوالات را به نحوی مطرح نماید که از یک تسلسل برخوردار باشد و مصاحبه را به هدف برساند.
ویژه‏گی دیگر مصاحبۀ خوب، عبارت از پاسخ به تمام سوالاتی‌ست که در ذهن یک مخاطب خطور می‎کند و در آن مصاحبه تقریباً به همۀ سوالاتِ مخاطبان پاسخ داده می‎شود. اگر یک مصاحبه به تمام سوالاتی که در ذهن مصاحبه‎کننده خطور ‎می‌کند پاسخ دهد، یک مصاحبۀ خوب خوانده می‎شود؛ یعنی یک مصاحبۀ خوب آن است که به همۀ پرسش‎های مخاطبان پاسخ دهد.
پُرکردن تمام خلا‎های موضوعی، یک ویژه‏گی مصاحبۀ خوب به شمار می‎رود و مصـاحبۀ خوب آن اسـت یک موضـوع را همـه‌جـانبه مورد بحث قرار دهد.
هر مصاحبه بر یک زاویۀ دید تمرکز می‎داشته باشد و این تمرکز باید در نهایت از طـرفِ مـصاحبه‎شـونده بیــان گــردد. بنابــراین یک مصاحبه باید بر زاویۀ دید استوار باشد و در نهایت زاویۀ دید در پایان مصاحبه قابل درک است.
مصاحبه‎ها با اشخاص مختلف صورت می‎گیرد و بسیاری از این اشخاص مربوط یک جریان سیاسی یا نهاد اجتماعی و یا شرکت می‎باشند و علاقه دارند تا در صحبت‌شان به نفع سازمان یا حزب و یا طرز تفکرِ خود تبلیغ نمایند؛ اما این مصاحبه‎کننده است که طوری سوالات را مطرح می‎سازد که در آخر مخاطبین به وابسته‌گی فکریِ او پی ‎نبرند و اگر مصاحبه‎شونده به نفع یک جریان سیاسی یا نهاد به‌طور آشکار تبلیغ ‎می‌کند، طرح سوالات چالشی و انتقادی می‏تواند توازن را حفظ نمـاید و یک مصــاحبۀ تبلیغی را به یک مصـاحبۀ خـوب تـبدیل
نماید.
یک مصاحبه توسط مصاحبه‎کنندۀ خوب زمانی وزنِ بیشتر می‏یابد که با ارایۀ پرسش‎های آتشین احترام مصاحبه‎شونده حفظ گردد و مصاحبه‎کننده و مصاحبه‎شونده در جریان مصاحبه هیچ‎گاه به لغات و حرکاتی مـتوسل نشوند که فحــوای آن نوعی بی‌احـترامی به طرفین یا مخاطبان تلقی گردد.
یکی از ویژه‏گی‎های مصاحبۀ خوب، جریحه‏دار نساختن احساسات دینی، عــقیدتی و مــیهنیِ مـخاطبان اسـت، طـوری ‎که مصاحبه‎کننده به دقت سوالاتی را مطرح نماید که پرسش‎ها به باورها و اعتقادات مخاطبان احترام بگذارد و هچنان مصاحبه‎شونده را نیز اجاز ندهد که به باورها، فرهنگ و عنعناتِ مخاطبان تعرض نماید و در صـورت تعـرض، مـصاحبه را به مـسیر اصـلی جــهت داده و اگـر مصاحبه‎شونده بخواهد احساسات مخاطبان را هدف قرار دهــد، با مهارت سخنان وی را به چالش بکشاند.
تکنالوژی به سرعت در حال تغـییر اســت و هــر روز وسایل و نرم‎افزار‎های بهتر و امروزی‌تر به بازار عرضه می‎گردد و با ابتکار و تلاش می‏توان یک مصاحبه را با استفاده از این تکنالوژی و نرم‎افزار ویژه‏گی بخشید. بنابراین گرداننده‎گانِ رسانه‎ها باید همواره از به کارگیری وسایل و آموزش آن بی‌بهره نمانند و آن مصاحبه یک مصاحبۀ خوب گفته می‎شود که با تکنالوژی هم‌گام و منطبق باشد.
یک مصاحبۀ ویژه می‏تواند حلال مشکلاتِ مخاطبان تلقی گردد. هرگاه یک موضوع حاد بروز می‎کند و تشویش عام را برمی‎انگیزد، مصاحبه می‏تواند در جهت رفع تشویش مخاطبان مفید واقع گردد. علاوتاً مصـاحبه می‏تواند بر زوایای مخـتلفِ زنده‎گی مردم تأثیر داشته باشد و سوالاتِ ایجاد شده در ذهن مردم را جواب مناسب دهد.
کشور ما به وحدت ملی شهروندانش ضرورتِ اشد دارد و به نظر من، یک مصاحبۀ خوب باید در جهت تحکیم وحدت ملی به کار رود. مصاحبه‎هایی که وحدت اقوام را خدشه‎دار می‎سازد و یا در آن به یکی از اقوام یا مذاهب کشور توهین می‎شود، به هیچ صورت نمی‏تواند یک مصاحبۀ خوب برای مردم افغانستان محسوب گردد.
به همین ترتیب، یک مصاحبه گفت‎وشنودِ خوب خوانده می‎شــود که در راستای تقویت ارزش‎های فرهنگی شهروندان افغانستان باشـد و در آن زوایای مختلف فرهنگ و عنعناتِ مردم بحث و نشان داده شود که افغانستان دارای یک فرهنگ کهن و باارزش است.
بالاخره یک مصاحبۀ خوب مصاحبه‌یی است که مخاطب‎پسند باشد؛ یعنی یکی از ویژه‏گی‎های مصاحبۀ خوب آن است که تعداد بیشتری علاقه‎مندان و مخاطبان را به خود جلب نماید.

خلاصۀ فصل
• مصــاحبه بــرای دریـافــت‌ خــبر، نشان دادن واکنش، بیان موضع‎گیری، جلــب تــوجه مــخاطــبان، درگـیر کردن مخاطبان، مستندسازی خبر و گزارش، معرفی شخصیت‎ها، تحلیل کارشناسانه، انعکاس عقاید، تبادل نظر، بیان احساس، تبلیغات، تهیۀ معلومات و استدلال‎ها، مــتوجه ساخــتن به کاستی‎ها، پیـش‌داوری و مو‎شکافی موضوعات صورت می‎گیرد.
• قبل از اجرای مصاحبه باید به ضیقی وقت و بالاخره به وسایل و امکاناتِ رسانه توجه داشت.
• مصاحبۀ خوب ویژه‏گی‎هایی دارد که مصاحبه‎کننده، گرداننده یا تهیه‌کننده باید آن‎ها را مد نظر گیرد.