بخش بیســت‌وهشتـم/

سوال: طوری‎که به همکار من‌ گفتید، وقتی که امریکا قبول نمی‎کند که این چنین واقعیت داشته باشد، تحقیقات دولت افغانستان چه می‎شود و این نقض امضای پیمان نیست که جانب امریکا کرده است؟
جواب: تحقیقاتِ ما نشان می‌دهد که تــوپ‌ها از طـرفِ پـاکســتان می‎آید و در این جای شکی نیست. مردم محل، وزارت دفاع و وزارت داخله گزارش‎های موثق دارند، ولی امریکا این حملات را به اساسِ قراردادی که داریم، نه به تعدادی که می‎شود درست می‌داند و نه هم قابلِ این می‌داند که به مقابل‌شان جواب داده شود.
به همین دلیل، ما تقریباً از دو ماه بدین‌سو یک سلسلۀ وسیع را با جنرال‎های وزارت دفاع و وزارت داخلۀ افغانستان شروع کردیم که چطور افغانستان از لحاظ تجهیزات خود را به هدفی برساند که آرزویش است، آن چیست؟… ما از امریکا خواستیم که قوای هواییِ ما را تجهیز کند، به طیارات جنگی، ترانسپورتی و کشفی‌یی که امریکا تا به حال جواب نداده. بحث ما هفتۀ آینده هم دوام می‎کند که آیا اگر امریکا و ناتو به ما این تجهیزات را نداد، آیا افغانستان به انتظار می‎نشیند و یا اقدام به خریداری از هند یا چین یا روسیه و یا جاهای دیگر می‎کند. این سلسله بحث‎هایی است که ما از دیرزمانی به این طرف آغاز کردیم و نمی‎خواستیم که حالا سرِ این موضوع بحث کنیم، ولی بعدتر به این بحث برمی‌گردیم. ان‌شاءالله وتعالی خدمتِ شما می‌آیم و می‎گویم که افغانستان فیصله‌اش در این راستا چیست و به اغلب گمان که ما به طرفِ این می‌رویم که فیصله کنیم که اگر امریکا قادر به تجهیز درست ما نیست، باید راه افغانستان را هم نگیرد. ما باید کارِ خود را بکنیم و خریداری تجهیزات به دست خود ما شود. (کرزی، ۱۳ میزان ۱۳۹۱)
زمانی که کنفرانس مطبوعاتی به پایان رسید، خبرنگار باید از خــود بپرسد که چه به دست ‎آورده است؟ به چه نیاز دارد؟ مدیرمسوول یا تهیه‎کننده یا هم متصدی رسانه‎اش به کدام قسمت مصاحبه ضرورت دارد؟ آیا علاوه بر نوار به عکس یا تصاویر بیشتر ضرورت دیده می‎شود؟ برای این منظور یک بررسی کوتاه از داشته‎هایش نموده و برای تکمیل نمودنِ معلومات از سایرین، دسـت به کار شــود و حتی‌الوسع سعی نماید که با مسوولین رده‎های دوم و سوم در تماس شده و صداها، معلومات و تصاویر بیشتر را جمع‎آوری نماید و اگر در جریان کنفرانس مطبوعاتی سخنرانان نتوانند معلومات لازمه را ارایه کنند، با دستیاران یا سخنگویانِ نهاد در تماس شود و قبل از این‌که همه از محل ناپدید شوند، باید دست به کار گردد و در این راه تعجیل نماید.
خبرنگاران معمولاً بعد از کنفرانس مطبوعاتی با یکدیگر تبادل نظر می‎کنند و یادداشت‎های خود را تکمیل نموده در صددِ انتخاب عنوان یا لید و مقدمۀ مناسب می‎باشند و چندین عنوان را در ذهنِ خود ردیف‎بندی نموده، مناسب‎ترین آن را به متصدی یا تهیه‎کننده پیشنهاد می‎نمایند. اگر زمان نشر خبر یا گزارش نزدیک نباشد، خبرنگارِ کنکجاو و زیرک آن کسی است که اول به کنفرانس مطبوعاتی رسیده و آخر آن‌جا را ترک می‎کند. اما اگر خبرنگار به آژانس خبررسانی و یا هم به کدام رادیو و تلویزیون کار می‎کند، باید در تهیۀ گزارش یا مصاحبه عجله نماید.
اگر ژورنالیست به یک مجله یا نشریۀ ماهوار کار مــی‎کـند و بـرای نشر وقتِ کافی دارد، ضرورت است که هر چه زودتر به پیاده کردن نوارها اقدام نماید؛ زیرا گفته‎های سخنرانان، حرکات و فضای حاکم خاطره‎هایی استند که به‌زودی فراموش می‎شوند و قبل از این‌که این یادداشت‎های ذهنی فراموش گردند، بهتر است مصاحبه و یا گزارش کنفرانس مطبوعاتی به هر ترتیـب که متصدیان می‎خواهند، آراسـته شود.
فراموش نبــایـد کـرد کــه در کنفرانس مطبوعاتی یک خبرنگار می‏تواند از پرسش‎های سایرین استفاده نماید، اما هیچ‎گاه اجازه ندارد که پرسش دیگران را به نام خویش ثبت نماید.

صـدای مردم
صدای مردم که آن را در اصطلاح ژورنالیزم واکس پاپ می‎گویند، از دو کلمۀ یونانی واکس به معنا صدا و پاپولی یعنی مردم گرفته شده است. این نوع مصاحبه، آواز مردم است که در رسانه‎های رادیویی و تلویزیونی کاربرد فراوان دارد. در این نوع مصاحبه‎ها نظراتِ مردم به صورتِ بسیار مختصر در یک گزارش آورده می‎شود، طوری‎که صداها و تصاویر را به صورتِ پیهم در آن می‌گنجانند. این نوع مصاحبه‎ها دربارۀ موضوعات مهم روز و برای دانستن نظریات و یا واکنش مردم دربارۀ یک خــبر، اعـلان،‌ حـادثه و یا تصمیم گـیری مقامات حکومتی و نهادها می‎باشد.
در صدای مردم یا واکس پاپ به مردم فرصت داده می‎شود که نظرات خود را بیان کنند و نظرات متفاوت ارایه می‎شود. این نوع مصاحبه‎ها بیش‌تر در رسانه‎های صوتی و تصویری کاربرد دارد و باید به صورتِ بسیار دقیق ویراستاری گردد. البته در رسانه‎های چاپی می‏توان از آن استفاده نمود اما ترکیب صداها و تصاویر، این نوع مصاحبه را جالب‎تر می‎سازد.
هدف کُلی مصاحبه‎های صدای مردم، عبارت از انعکاس نظریاتِ مردم است و مخاطبان دوست دارند که نظرات عمومی یا طیف خاصی از مردم را بدانند یا به واکنش‌شان پی ببرند. به همین ترتیب، عده‌یی به این باور اند که صدای مردم نوعی تشویق مخاطبان برای سهم‌گیری در مسایل روز می‎باشد و هر رسانه‏یی که به این نوع مصاحبه مبادرت می‎ورزد، در راه رابطۀ مردم با مخاطبان کوشیده است، شکاف میان رسانه‎ها و مخاطبان را کاهش می‎بخشد و به نحوی رسانه را اعتبار داده و در برنامه‎ها تنوع ایجاد می‎کند.
صدای مردم یا واکس پاپ قواعد و اصولِ خود را داراست که یکی از اصول آن فقط یک پرسش کوتاه می‎باشد و هر نظر بین پانزده تا بیست ثانیه وقت را در بر می‎گیرد. این پرسش‎ها به زبان عام‌فهم صورت می‎گیرد و تنها نظر ثبت می‎شود.
صـدای مردم در محـلاتِ خاص نـظر به خبر ثبـت می‎شود. به طور مثال اگر در پایان یک مسابقۀ فوتبال نظراتِ مردم ثبت می‎شود، بهتر است در خارج از ورزشگاه این نظرات دقیقاً بعد از پایانِ مسابقه یا هم آغاز آن گردآوری شود و یا اگر در کدام دهکده سیلاب سرازیر شده باشد، از مردم همان محل پرسیده شود و مصاحبه‎ها در همان جا ثبت شوند.
ثبت نمودن صدای مردم برای تشویق مخاطبان نیز به کار می‎رود، اما ثبت این نوع صدا به‌آسانی میسر نمی‎گردد، چون مصاحبه‎شونده‎گان اکثراً مردمانِ عادی و شهروندانِ دارای سواد کم‎ اند. بنابراین چالش‎هایی را سر راهِ خود دارد، اما مصاحبه‎کنندۀ ماهر آن است که به مصاحبه‎شونده چنان القا کند که نظرش زیاد مهم است و اگر او اشتباه کرد، اصلاح می‎گردد و همچنان وانمود شود که مصاحبه به او خطری را متوجه نمی‎سازد. اگر مصاحبه‎شونده نظر دارد و نمی‎خواهد شهرتش افشا شود، باید به او اطمینان داده شود که نام و شهرتش محفوظ می‌ماند.
یکی از مهارت‎هایِ مصاحبه‎کننده در مصاحبه با مردم، عبارت از شیوۀ سوال و صدای او می‎باشد که نظر به شرایط و فهمِ مصاحبه‎کننده باید عیار شود.