بازخوانی مقاومت متعهدانه، وطن‌پرستانه و شجاعانه ضد طالبانی در پایان دهه نود میلادی به رهبری فرمانده فقید احمدشاه مسعود و متحدان سیاسی او می‌تواند نمونه‌یی ‌از از طرح  و تدوین یک دیدگاه منسجم در یک وضعیت دشوار باشد

سرعت تغییرات اوضاع سیاسی در افغانستان شدت بیشتری یافته است. دو روز پس از اظهارات غیرمسوولانۀ دونالد ترامپ، مقام‌های امریکایی سطح تماس‌های‌شان را با حکومت افغانستان افزایش داده‌اند. مایک پمپئو وزیر خارجه امریکایی دو روز با اشرف غنی گفت‌وگوی تلفنی داشت و رییس ستاد مشترک ارتش امریکا، صبح روز پنجشنبه به کابل رسید. پمپئو و ژنرال ژوزف دانفورد به رهبران حکومت وحدت ملی اطمینان داده‌اند که تعدیل و تغییری در استراتژی دولت ترامپ در مورد جنوب آسیا بوجود نیامده و ایالات متحده همچنان به خروج مسوولانه از افغانستان -که مبتنی بر شرایط امنیتی ‌باشد – پایپند است. زلمی خلیل‌زاد نیز آن‌گونه ارگ می‌گوید ضروری دیده است برای مدت بیشتری جهت توضیح مسایل مربوط به صلح در کابل بماند.
رفت‌ و‌ آمد مکرر مقام‌های امریکایی به کابل و اشاره پمپئو در این مورد که او با اشرف غنی «موافقت کرده» که تلاش‌ها برای صلح «شدت» یابند گویای آنست که دولت ترامپ ظاهرا توافقی را با طالبان به‌زودی امضا خواهد کرد. نه مقام‌های ارشد دولت افغانستان و نه ناظران جهانی اطلاعات دقیقی از جزییات توافق امریکا با طالبان ندارند. هیچ نسخه‌یی از پیش‌نویس توافق با طالبان به رسانه‌های ملی و یا بین‌المللی درز نکرده است. دست‌کم کنون تحلیل‌ها از چگونگی اجزای توافق ایالات متحده امریکا با گروه طالبان بیشتر مبتنی بر حدس و گمان‌هایی است که فعالان سیاسی در مورد دیدگاه‌های سیاسی و ایدئولوژیک طالبان دارند.
از سوی دیگر آن طور که از قراین بر می‌آید قصه تئوری «تا روی همه موارد توافق نشود، روی هیچ موردی توافق نخواهد شد» آقای خلیل‌زاد نیز پایان یافته است. در جریان هشت ماه گذشته و هفت دور مذاکرات مستقیم امریکا و طالبان، آقای خلیل‌زاد با این منطق تاحدی به متقاعد کردن مقام‌های حکومت افغانستان می‌پرداخت که مذاکرات مستقیم طالبان با دولت افغانستان یکی از پیش‌شرط‌های اصلی توافق صلح با طالبان است. گروه طالبان در آخرین گفت‌وگوهای بین‌الافغانی که به میزبانی مشترک آلمان و قطر در دوحه برگزار شد، حاضر نشدند با هیأتی که از طرف حکومت افغانستان به قطر رفته بود، دیدار کنند.
گروه طالبان، هشت ماه پس از نخستین تماس‌های مستقیم خلیل‌زاد با آنها، بیشتر از پیش به دلیل شتاب‌زده‌گی دولت ترامپ و دروغ‌بافی مذاکره‌کننده‌گان امریکایی، انشعاب داخلی حکومت افغانستان بر سر صلح، نبود هم‌صدایی در میان نخبگان و امتیازدهی بی‌مورد و پیش از وقت حکومت به گروه طالبان – به‌ویژه رهایی ۹۰۰ زندانی طالب- تشجیع شده‌اند. طالبان به لطف مشاوره‌های استراتژیک نظریه‌پردازان پاکستانی، حالا نه تنها دولت و مردم افغانستان را حریف و همتای خود نمی‌دانند بلکه شایعاتی وجود دارد که طالبان به خلیل‌زاد گفته‌‌اند که از مقدمات توافق صلح یکی این است که نسخه‌ نهایی را باید ملا برادر معاون تحریک طالبان و مایک پنس معاون رییس‌جمهور امریکا امضا کند! آقای خلیل‌زاد خوشبخت است که ملاعمر بی‌وقت از دار فانی رفته است وگرنه، مجبور بودند ترامپ را به قطر بیاورند و با «امیر المومنین» هم کاسه کنند!
این که خلیل‌زاد چگونه صلحی به کابل هدیه می‌دهد به‌زودی معلوم می‌شود، اما در هیاهوی صلح خلیل‌زاد با طالبان فراموش نشود که طالبان نه امروز و نه فردا به لطف روی و موی هیچ کسی حاضر نخواهند شد که داعیه برپایی امارت، تفنگ و تفکر دگم‌ وهابی-سلفی شان را در برابر خواست‌های مشروع و انسانی شهروندان افغانستان کنار بگذارند و با مفاهمه و مدارا با سایر بازیگران عرصه سیاست افغانستان توافق کنند. توهم طالبانی که شباهت بسیاری با تخیلات ذهنی اسلام‌گراهای دهه نود میلادی دارد این است که «مجاهدین»‌شان به «لطف و نصرت الهی» یک «ابرقدرت جهانی» را شکست داده‌اند و «رژیم دست نشانده» آن نیز به‌زودی از هم می‌پاشد. ابعاد این تفکر متوهمانه به زودی پس از صلح خلیل‌زاد با طالبان روشن می‌شود.
دولت و مردم افغانستان بایست برای روزهای دشوار آماده شوند. توافقی که طالبان را بر شانه‌های شهروندان افغانستان سوار کند، نسخه‌یی برای یک فاجعه است. ترور و وحشتی که طالبان هر روز صبح در خیابان‌های کابل، شهرستان‌های قندهار، دهکده‌های تخار و مزارع دهقانان فقیر هلمندی راه می‌اندازند، به خوبی نشان می‌دهد که با همه ضعف‌های مشهود و تقصیرات آشکاری که دولت و حکومت دارد، دولت افغانستان در جنگ با طالبان هنوز در مشروع‌ترین و درست‌ترین جایگاه تاریخی قرار دارد. امریکا حق دارد از افغانستان بیرون برود، اما ما حق نداریم بازگشت سلطه سیاه طالبانی را بپذیریم. با امریکا یا بی امریکا، باید به بسیج مردمی و مقاومت ضد طالبانی اندیشید. بازخوانی مقاومت متعهدانه، وطن‌پرستانه و شجاعانه ضد طالبانی در پایان دهه نود میلادی به رهبری فرمانده فقید احمدشاه مسعود و متحدان سیاسی او می‌تواند نمونه‌یی ‌از از طرح و تدوین یک دیدگاه منسجم در یک وضعیت دشوار باشد. به طالبان نباید تسلیم شد. هندوانه‌های که خلیل‌زاد زیر بغل طالبان داده است، فرو افتادنی است.