استاد دانشگاه، پژوهنده خبیر، زبان‌شناس، شاعر و نویسنده، پروفیسور استاد محمدرحیم الهام، در سال ۱۳۰۹ خورشیدی در قلعه فتو کابل به دنیا آمد.
لیسۀ غازی را تمام کرد، خواست داکتر شود، دوره پی. سی. بی را خواند، اما پذیرفته نشد. بعد از دوسال در حالی که مجموعه‌یی از اشعار و سروده‌هایش را بهدست داشت به دانشکده ادبیات دانشگاه کابل مراجعه کرد.
میر امان‌الدین خان‌ انصاری موضوع پذیرش او را به مجلس استادان راجع ساخت و از آن طریق پذیرفته شد. بعد از پایان دانشگاه، استاد زبان پشتو در لیسۀ استقلال گردید بعد از آن در دانشکده ادبیات به حیث استاد پذیرفته شد. در سال ۱۳۴۱ برای تحصیل به امریکا رفت.
بعد از دو سال تحصیل در رشتۀ زبان‌شناسی در دانشگاه مشیکان به کشور آمد و استاد دانشگاه بایزید روشان در ننگرهار گردید. از آنجا دوباره به دانشگاه کابل آمد و بار دیگر برای آموزش در رشته ادبیات انگلیسی در دانشگاه ویلز به خارج از کشور سفر کرد. بعد از آن تدریس را در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل در دیپارتمنت انگلیسی ادامه داد. در سال ۱۳۶۴ به عضویت کادر علمی اکادمی علوم افغانستان پذیرفته شد. در اکادمی علوم زمانی که رتبه‌های جدید علمی بهنام اکادمیسن رایج و توزیع گردید، استاد الهام کاندیدای اکادمیسن پذیرفته شد. تا سال ۱۳۶۹ کار را در اکادمی ادامه داد، بعد از آن به پشاور پاکستان رفت و در دانشگاه افغان بحیث استاد به تدریس پرداخت.
در سال ۱۳۶۹ به امریکا رفت و در ۱۴ حمل ۱۳۸۲ برابر با ۴ اپریل ۲۰۰۳ در شهر فونیکس ایالت امروزنای ایالات متحده امریکا، پدرود حیات گفت.
استاد الهام که ماستری خود را از انگلستان گرفته بود، بین سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۹ دوکتورای خود را در زمینه لندی‌های پشتو در اکادمی علوم جمهوری تاجیکستان دفاع کرد و «کتاب لندی» را با ترجمه فارسی، انگلیسی و خط کریکیک در تاجیکستان چاپ کرد. متن قلمی اثر به خط استاد الهام نزد نگارنده است که بایسته است در کشور چاپ گردد.
از استاد الهام به عنوان دانشمند و پژوهشگر ژرف‌نگر، کتاب‌های مستقل، رساله‌هایی برای دانشجویان به گونه گستدنر، رساله‌هایی که مسلسل در مجلات چاپ گردیده، و مقالات مستقل که در زمینه‌های مختلف و یا به مناسبت سیمینارهای چون سیمینار رسانه‌های گروهی، امیر خسرو دهلوی، یادی از مارکس، د هجری یاد، یاد محی‌الدین انیس، پیرروشان و… نگاشته، برجا مانده است.

آثار استاد الهام:
الهام حین دفاع دکتورای خود در اکادمی علوم تاجیکستان زندهگی‌نامۀ و فهرست آثار خود را ترتیب کرده و به آنجا سپرده بود در آوان وفات استاد الهام، نگارنده که بحیث اتشه فرهنگی افغانستان در تاجیکستان مصروف کار بودم، محفلی در بزرگداشت استاد الهام و معرفی مقام علمی آن به اشتراک دانشمندان تاجیک دایر کردم. در آن محفل دانشمندان اکادمی علوم تاجیکستان، از وجود فهرست آثار استاد الهام در اکادمی مرا آگاه ساختند. در آن فهرست که شماره آن به ۱۱۹ می‌رسد. استاد الهام کتاب‌ها، مقالات و حتا نوشته‌های روزنامه‌یی خود را با ذکر سال و شماره روزنامه درج کرده است که نزد نگارنده موجود است و این جا به گونه فشرده ارایه می‌گردد، پیداست که از هیچ دانشمندی چنین فهرست مکمل آثار نداریم.
کتاب‌ها:
روش جدید در تحقیق دستور زبان دری ۱۳۴۹
تیوری نحو ۱۳۵۸
د پشتو گرامر (ترجمه) د گرامری اصطلاحاتو کی قاموس.
د پشتو کورس اساس
تیوری‌های ادبی و نقد ادبی ۱۳۵۸
دشت، مجموعۀ شعر ۱۳۶۲
بندی‌های پشتو
مقدمه‌یی بر دستور زبان ۱۳۴۴
بحث‌هایی بر علم زبان
پشتو خج خیرنه به گونه گستدنر برای دانشجویان
مقدمه‌یی بر دستور زبان دری
بحث‌های در علم زبان‌شناسی، گزیده از کلاسیک‌های شعر دری

مقالات:
در مجله کابل: دبلوخی ژبی ژغ جورشت ترجمه از انگلیسی، عبدالرحمن و عاقل خان، دستور زبان جست۱۳۴۰، د ژبی علم، د ژبی د خیرنی اصول، گرامر چیست، گرامر، حینی تعریفی کتگوری، د ژبنیو مطالعاتو دتحول سیر، بیاهم دپشتو ژبی د تاریخ په باره کی، زمونژ د دوران دادبی کره کتنی مسالی، ژبه او گردود.
در مجله ادب: نقد بر دستور زبان حمیدی، مفهوم دریا در شعر مولانا، ابوالحسن هجویری، روش نو در تحقیق دستور زبان دری، بحث انتقادی راجع به علم زبان، علم زبان، منشأ صیغه ماضی در افعال پشتو «ترجمه»، دستور زبان، زبان‌های بشر، سیر تاریخی علم زبان، فونولوژی دری، جغرافیای لهجه‌یی «ترجمه»، روش قیاسی، زبان و ادبیات»ترجمه»، دستور زبان دری، مقدمه بر مطالعات ادبی، بحثی بر گشتاپنامه دقیقی بلخی و گرشساپنامه اسدی طوسی، افکار ترقی خواهانه در اشعار مستغنی، جلوه‌های سبک هندی در اشعار امیر خسرو، کیفیت انتقال یافتن ثقافت و ادب افغانی به هند، نقش افغانستان در ورد و انتشار زبان دری در هندوستان، رهنمای مطالعات ادب «ترجمه» فلسفه تمدن البرت وایت جد «ترجمه».
در مجله عرفان: تدریس زبان یک روش علمی»ترجمه»، زبان‌شناسی چیست، مسألۀ پیدایش و تکامل تاریخی زبان.
در مجله خراسان: نکته‌های در باب تیوری ترجمه، کلمه و معنا «ترجمه»، موقف ادب‌شناسی در ساختار عمومی فرهنگ، ایدیولوژی و هنر.
در مجله علوم اجتماعی: زبان چیست «ترجمه»، نگارش و رسم الخط «ترجمه»، زبان چگونه بهوجود آمد «ترجمه»، تکامل جامعه‌شناسی زبان «ترجمه»، ماهیت سبک و تحلیل سبک‌شناسی «ترجمه»، ایدیولوژی و هنر «ترجمه» هدف‌مندی زیبایی شناختی اجتماعی هنر «ترجمه»، محتوا و شکل در هنر «ترجمه»، طبقات و مبارزه طبقاتی «ترجمه» مسایل تأسیس نظریه دانش «ترجمه».
در مجله ژوندون: تصویر در شعر و پیوند آن با زندهگی، ادبی کره کتنه، شخصیت استعداد و ضبط نفس، نظریات مارکس وانگلس در باره ادبیات.
در مجله وژمه: ژبپوهنه په آریانا کی، د ژبی علم، د ژبی پیدایشت، د ژبی گته، د پشتو ژبی اهمیت داستا اشعارو په ترجمه کی، عامیانه ایتمولوژی، د گرامر په باب یوه نوی نظریه، د فلالوجی لنده تاریخچه، د پشتو ژبی مبدا، د ژبپوهنی بنستونه، شعر او واقعی دنیا، کلتور حه ته وایی.
در مجموعه‌های مقالات به مناسبت سیمینارها: ساختار دستوری در رسانه‌های همگانی، بحثی در نظام آوازشناسی ابن سینا، خصوصیات لسانی طریق الارشاد، په پشتو ادب کی د کرکتنی ضرورت.
در روزنامه‌ها: زیری: ۱۰ مقاله، مساوات: ۱۵ مقاله.
استاد الهام عضو افتخاری پشتو تولنه، انجمن تاریخ و انجمن آریانا دایره المعارف بود. الهام در دورۀ کار علمی خود جایزه رحمان بابا، پیرروشان و مدال‌های معارف، صداقت (از انجمن نویسندهگان) مدال افتخاری دهمین سالگرد انقلاب ثور را دریافت کرده است.
استاد الهام مدیریت مسوول مجله وژمه، جریدۀ مساوات، مجله علوم اجتماعی، ریاست مرکز زبان‌ها را در اکادمی علوم به عهده داشت.
استاد محمد رحیم الهام با همه مقام و ژرف‌نگری علمی از لحاظ سیاسی ضعف‌هایی را به همراه داشت در حقیقت شخصیت سیاسی او متوازن با شخصیت علمی او نبود.
زمانی که میوندوال صدراعظم شد، الهام به حزب مساوات او داخل گردید و مدیریت مجله حزب مساوات را نیز مدیریت کرد.
بعد از قدرت‌یابی داوود خان مدح و ثنای او را سرود و قصایدی در ستایش داوود ایجاد کرد. با قدرت‌یابی حزب دموکراتیک خلق به آن حزب پیوست و در شمار کمونیست‌ها جا گرفت و در همین روند مدیریت مجلۀ علوم اجتماعی را که با لغو مجلات ادب، وژمه، جغرافیه، حقوق، اقتصاد و شرعیات از دانشکده‌های مختلف، ایجاد شده بود به دوش گرفت.
البته در زمانی که در پاکستان بود، مداخله پاکستان را در امور افغانستان نکوهش نمود به این سبب از تدریس در دانشگاه افغان اخراج شد و تهدید گردید که به افغانستان و به طالبان تحویل داده خواهد شد.
الهام به دفتر ملل متحد رفت و از آنها کمک خواست و سرانجام به کمک ملل متحد به امریکا انتقال یافت.

سرچشمه:
در نگارش این یادداشت‌ها از زندهگی‌نامۀ استاد الهام که به قلم خودش نوشته شده و در آرشیف انستیتوت زبان و ادبیات رودکی اکادمی علوم تاجیکستان محفوظ است، استفاده شده است.