ساعت دوازده و نیم ظهر ۱۸ شهریور سال ۱۳۸۰ شمسی دوربین فیلم‌برداری دو تروریست عرب که در قالب خبرنگار برای شهادت احمدشاه مسعود سازمان‌دهی شده بودند، منفجر شد و احمدشاه مسعود، فرمانده نیروهای مقاومت کننده در مقابل طالبان در جا به قتل رسید. احمدشاه مسعود پس از سقوط کابل توسط طالبان در سال ۱۳۷۵ به پنجشیر زادگاه خود برگشت و پنج‌سال در مقابل سیل حملات طالبان، بر تنها نقطهۀ باقی مانده از تصرف آنان، مقاومت کرد و نگذاشت تا خواب طالبان برای به‌ زیرسلطه در آوردن سراسر افغانستان به واقعیت تبدیل شود. طالبان و القاعده که تقریباً از شکست مسعود در سنگر جنگ مأیوس شده بودند و می‌دانستند که تا زمانی که او مدیریت جنگ را در دست داشته باشد امکان تصرف مناطق تحت کنترل وی وجود ندارد، به این فکر افتادند تا خود او را از میان بردارند.
به‌همین دلیل دو تن از تروریست‌های عرب را برای ترور او موظف کردند و این دو تروریست با استفاده از عنوان خبرنگار، جهت مصاحبه با وی به خواجه بهاوالدین، در ولایت تخار، که مرکز فرماندهی مسعود بود آمدند و پس از آن‌که موافقت او را برای مصاحبه به دست آوردند، در حین مصاحبه با استفاده از مواد منفجرۀ جاسازی شده در دوربین فیلم‌برداری، او را به شهادت رساندند. مرگ مسعود درست دو روز پیش از حوادث تروریستی یازدهم سپتامبر در امریکا صورت گرفت و به دلیل این‌که القاعده را مجری هر دو حمله می‌دانند، خیلی‌ها معتقد اند بین شهادت مسعود و حوادث یازدهم سپتامبر رابطۀ‌ مستقیم وجود دارد.
با مرگ مسعود امید به تداوم مقاومت در مقابل طالبان کاملاً از بین رفت و اگر حوادث یازدهم سپتامبر صورت نمی‌گرفت و امریکا وارد جنگ با طالبان نمی‌شد، این احتمال وجود داشت که مقاومت در مقابل طالبان به‌زودی از هم بپاشد و طالبان بر سراسر افغانستان مسلط شوند. ولی وارد شدن امریکا به جنگ با طالبان تمام برنامه‌های طالبان و القاعده را بر هم زد و آنان پیش از آن‌که بتوانند پنجشیر و مناطق دیگر زیر سلطۀ مجاهدین را تصرف کنند، تمام افغانستان را از دست دادند و رژیم متحجر طالبان پس از شش سال سقوط کرد. در لویه جرگۀ اضطراری افغانستان که در سال ۲۰۰۲ برگزار شد به احمدشاه مسعود لقب قهرمان ملی داده شد و روز نهم سپتامبر به‌عنوان روز شهید و تعطیل رسمی عنوان شد. اما احمدشاه مسعود یا همان شیر پنجشیر قهرمان ملی چه‌ کسی بود؟
احمدشاه مسعود هم‌زمان با ورود به دانشکدۀ مهندسی در سال ۱۳۵۲ به عضویت نهضت اسلامی افغانستان که در سال ۱۳۳۶ شمسی توسط غلام‌محمد نیازی، یکی از استادان دانشکده الهیات دانشگاه کابل تأسیس شده بود، درآمد و در سال ۱۳۵۴ شمسی مسوولیت قیام این نهضت را در پنجشیر در مقابل حکومت سردار محمد داوود بر عهده گرفت. با شکست قیام، احمدشاه مسعود مجبور به فرار از افغانستان شد و تا زمان کودتای اردیبهشت سال ۱۳۵۷ که حکومت مارکسیستی هوادار شوروی سابق در افغانستان ایجاد شد، میان پاکستان و افغانستان در رفت و آمد بود. او در سال ۱۳۵۸ شمسی جبهه پنجشیر علیه حکومت وقت را ایجاد کرد و تا سال ۱۳۷۱ که مجاهدین قدرت را در افغانستان به دست گرفتند، در پنجشیر علیه روس‌ها و حکومت تحت حمایت آنان جنگید.
با سقوط حکومت دکتر نجیب‌الله، احمدشاه مسعود به کابل آمد به‌عنوان وزیر دفاع دولت مجاهدین شروع به کار کرد. ولی جنگ‌های میان گروه‌های مختلف جهادی، او را نیز وارد این نبرد‌های ویران‌گر ساخت و تا سال ۱۳۷۵ که طالبان کابل را به چنگ آوردند، همچنان درگیر جنگ‌های میان گروه‌های جهادی بود. طالبان در سال ۱۳۷۳ در ولایت قندهار اعلام حضور کردند و احمدشاه مسعود که فساد فرماندهان جهادی را به خوبی درک کرده بود، از حضور طالبان به‌عنوان یک گروه نجات‌بخش استقبال کرد. ولی طالبان نبرد علیه خود او را نیز آغاز کردند و در سال ۱۳۷۵ احمدشاه مسعود زیر فشار بیش از حد طالبان که از چند جهت بر کابل یورش آورده بودند، مجبور به عقب‌نشینی از کابل شد و دوباره به پایگاه اصلی‌اش پنجشیر برگشت. او تا سال ۱۳۸۰ که توسط تروریست‌های القاعده به قتل رسید در مقابل هجوم بی‌امان طالبان مقاومت کرد، ولی نتوانست شاهد سقوط آنان باشد و چند ماه پیش از این‌ که رژیم طالبان سقوط کند، کشته شد.
مسعود به تعبیر تعدادی از سیاست‌مداران و شرق شناسان و حت نویسنده‌هایی که در مورد جنگ افغانستان نوشته‌اند، یکی از بهترین چریک‌های قرن بود. او را هم سنگ چه‌گوارا می‌دانند و به تعبیر رابرت کپلان نویسنده کتاب (سربازان راه خدا) مسعود را می‌توان فاتح جنگ سرد هم عنوان کرد. زیرا شکستی که روس‌ها در جنگ با او متحمل شدند، زمینۀ اضمحلال کمونیسم شوروی را فراهم کرد.
با این‌حال احمدشاه مسعود هم خالی از خطا نبوده است. او در ایجاد رابطه با دیگر فرماندهان جهادی تعلل کرد یا نخواست این رابطه به نحو احسن شکل بگیرد.
او یکی از بهترین طراحان جنگ‌های چریکی بود. ولی شاید در عرصۀ سیاست نتوانست آن انسجامی که برای شکل‌دهی یک دولت در افغانستان نیاز بود را به وجود بیاورد.