بخش سوم و پایانی
بازی‌های رایانه‌یی و ویدیویی؛ مفید یا مضر؟!
اگرچه هنوز بر سر فواید و مضرات بازی‌های رایانه‌یی و ویدیویی برای کودکان ۴ ساله بحث‌ها بسیار است، اما بسیاری از متخصصان معتقد اند بعضی از برنامه‌ها و بازی‌های رایانه‌یی آموزشی و فیلم‌های ویدیویی، می‌توانند برای کودکان زیر سن ۷ سال مفید باشند.
البته همین هم، شرط و شروطی دارد. اول این‌که کودک باید از انواعی از این برنامه‌ها و بازی‌ها استفاده کند که قابلیت تحرک و فعالیت جسمی او را محدود نکنند. امروزه دستگاه‌هایی موجود است که کودک باید به‌جای نشستن در یک نقطه روی یک صفحه حرکت کند و یا با در دست گرفتن یک وسیله و حرکت دادن بدنش، حرکاتی را که لازم است به رایانه منتقل کند.
در ضمن این بازی‌ها نباید مانع ارتباطات جمعی کودک و بازی‌های دسته‌جمعیِ او شوند و زمان آن‌ها باید محدود باشد و از یک تا ۲ ساعت بیشتر نشود. متخصصان انجمن اطفال معتقد اند تمام فعالیت‌هایی که از صفحه تصویر استفاده می‌شود، مثل رایانه، تلویزیون، بازی‌های کنسول و… همه روی هم نباید از ۲ ساعت بیشتر طول بکشد. در ضمن، این فعالیت‌ها باید خارج از اتاق خواب کودک انجام شود تا به خواب کودک اختلالی وارد نیاورد. بنابراین اگر برای فعال کردن ذهن کودک‌تان از رایانه و برنامه‌های دیگر استفاده می‌کنید، نظارت دقیقی داشته باشید که به سلامت کودک‌تان آسیبی نرسد.
صنف‌های کودکانه
فعالیت‌های ورزشی برای تقویت جسم، ایجاد یک محیط اجتماعی، و ایجاد مهارت‌های مهم حرکتی و تعادل فرزندتان بسیار لازم اند. به همین ترتیب، صنف‌های هنری مانند نقاشی، کاردستی، سفالگری و خمیربازی، نمایش و حتا موسیقی می‌توانند هوش فرزندتان در زمینه‌های هنری را علاوه بر مهارت‌های اجتماعی، تقویت کنند. اگرچه هیچ تحقیقی نشان نداده که این صنف‌ها بتوانند یک آدم را به نابغه تبدیل کنند.
بد نیست بدانید آموزش خواندن از سن ۳ ساله‌گی هم هیچ کمکی به تقویت هوش کودک شما نمی‌کند. بنابرین او را مجبور به خواندن کلمات نکنید. در این سن کودک کلمات زیادی یاد می‌گیرد اما دلیلی بر این‌که بتواند تمام آن کلمات را درک کند، وجود ندارد. چون هنوز مغز او به این اندازه رشد و تکامل پیدا نکرده. بنابراین این فعالیت‌ها هم تنها زمانی می‌توانند مفید واقع شوند که مغز کودک آماده‌گی داشته و بتواند آن‌ها را هضم کند. متخصصان توصیه می‌کنند به جای این کار، همان خواندن کتاب به همراه کودک را ادامه دهید، چون بیشتر از وادار کردن کودک به خواندن، می‌تواند به رشد مغز او کمک کند.
اجبار نه، تفریح آری!
به یاد داشته باشید که ارزش بازی‌های آزاد و بدون ساختار برای کودک کم نیست. سعی نکنید بیش از حد فعالیت‌های کودک را کنترل کنید و او را وادار به فعالیتی خاص بکنید که فکر می‌کنید او را باهوش‌تر می‌کند.
چون در این صورت نه تنها برای کودک لذت‌بخش نخواهد بود، بلکه فایده لازم را هم برای او نخواهد داشت. به کودک خود اجازه دهید که سردسته بازی باشد و خلاقانه هدایت گروه بازی را در دست بگیرد. یادتان باشد کودک خود را با بازی‌ها و صنف‌های مختلف خسته نکنید و بار اضافه و اجباری بر دوش او نگذارید. این کار می‌تواند نتیجه معکوس داشته و آن‌ها را خسته و ناامید کند.
بنابرین، مطمین شوید که کودک شما از فعالیتی که با او انجام می‌دهید، لذت می‌برد و دوست دارد این زمان را به همین ترتیب با شما بگذراند. یادتان باشد متخصصان می‌گویند مهم‌ترین فعالیتی که در سنین پیش از رفتن به مکتب، باعث فعال شدن مغز کودک می‌شود، گفت‌وگو و بودن با والدین است.