گزارشگر:داکتر ابراهیم رزمپا - ۲۳ میزان ۱۳۹۸
یکی از علایم شایعی که باعث شکایت بسیاری از مراجعهکنندهگان به درمانگاهها میشود، گرفتهگی بینی است که در این حالت بیمار احساس میکند بینیِ او باز نیست و عبور هوا از بینی بهطور ناقص انجام میشود و در این حالت در بینی، یا انسداد کامل پیش میآید یا به طور نسبی بسته میشود. این مسأله ممکن است دوطرفه باشد و همچنین ممکن است یک بینی بسته باشد و دیگری باز باشد و بعد از چند ساعت همان بینی که بسته بود، باز باشد و بینی دیگر بسته باشد و این سیکل تکرار شود و بالعکس. این حالتِ اخیر که خیلی از افراد از آن شکایت دارند، بیماری نیست؛ بلکه سیکل طبیعی و سیکل فیزیولوژیکِ بینی است و افراد نباید از این بابت نگران باشند.
حدود هر یک تا چهار ساعت یکبار در هر فرد طبیعی، یکی از سوراخهای بینی بهطور نسبی بسته میشود و یکی باز میشود و آن بینی که بسته بود، بازتر عمل میکند. بعضی از افراد میخواهند در این حالت با قدرت زیاد و سریع از بینی نفس بکشند و اظهار میدارند که نمیتوانند این عمل را انجام دهند. در اینجا باید عنوان شود که این کار، انتظار درستی از بینی نیست و بینی وظیفهاش این است که هوا را به آرامی از بین شاخکهایی که داخل بینی قرار دارند، هدایت کند. هوا به آرامی از بین اینها عبور میکند و در این مدتی که هوا از این شاخکها عبور میکند، گرم و مرطوب میشود تا بتواند به حنجره و ریه برسد.
علاوه بر گرم و مرطوب کردن هوا، بینی وظیفه دارد که ذرات معلق موجود در هوا را بگیرد. از طرفی چون مخاط بینی مرطوب است، برخی از میکروبها و ذراتی که در هوا موجود است، در هنگام عبور از بینی، به مخاط بینی میچسبد، یعنی بینی یک وسیلۀ دفاعی است و مخاط بینی باعث میشود که این میکروبها و ذرات به ریه نرسند.
یکی دیگر از کارهای بینی علاوه بر تنفس و دفاع بدن، نقش در عمل بویایی است. با رسیدن مولکولهای مادۀ بودار به مخاط بویایی، فرد بو را حس میکند. اما عوامل ایجادکنندۀ گرفتهگی بینی کدام است؟ و در چه افرادی گرفتهگی بینی به طور معمول دیده میشود؟
در گرفتهگی بینی چندین عامل میتواند دخیل باشد؛ ولی مهمترین علت در حال حاضر آلرژی و حساسیت بینی است که تقریباً در همۀ افراد و در تمام سنین دیده میشود. اغلب گرفتهگی بینی در فصل بهار یا پاییز تشدید میشود؛ البته علایم دیگری نیز به همراه گرفتهگی ممکن است وجود داشته باشد، مثل عطسه، خارش بینی و ترشح مایع زلال از بینی.
از علل دیگر، انحراف دیوارۀ بین دو حفرۀ بینی یا انحراف سپتوم بینی است. در بعضی از افراد، دیوارۀ بین دو حفرۀ بینی کاملاً صاف نیست و در نتیجه ممکن است گرفتهگی بینی ایجاد شود. یا ممکن است در اثر تکامل، طوری استخوان و غضروفهای داخل بینی رشد و تکامل پیدا کند که به صورت صاف نباشد و کج باشد. از علل دیگر میتوان به ضربات وارده به بینی اشاره کرد که در اثر ضربه، چه در کودکی و چه در بزرگسالی، ممکن است به یک طرف بینی فشار وارد شود و به انحراف بینی و در نهایت به گرفتهگی بینی منجر شود. همچنین در کودکانی که دچار بزرگیِ لوزۀ سوم هستند (چون لوزۀ سوم در انتهای بینی وجود دارد)، عبور هوا مشکل میشود.
اما علایم گرفتهگی بینی کدام است؟ چه علایمی همراه گرفتهگی بینی میتواند وجود داشته باشد؟
از مهمترین علایم گرفتهگی در بینی، عدم عبور هواست. علاوه بر آن، ترشح نیز از بینی وجود دارد؛ مانند تورم مخاط بینی بهخاطر آلرژی که میتواند باعث ترشح آبکی از بینی شود. اگر یک تومور بدخیم در بینی باشد، علاوه بر گرفتهگی میتواند ترشح خونآلود (نه آبکی و زلال) هم دیده شود. گیر کردن جسم خارجی (که از علل کمتر شایع است)، مانند دانۀ حبوبات یا قطعهیی از مداد پاککن [پنسلپاک] در داخل بینی میتواند باعث گرفتهگی بینی و عدم عبور هوا شود.
در مواردی ممکن است فرد دارای تومور خوشخیم به نام آنژیوفیبروم باشد که در این صورت هم گرفتهگی بینی رخ میدهد. البته میتواند باعث خونریزی هم شود و با ترشح زلال یا چرکی و خونآلود و خونریزی از بینی، تورم بینی، تورم صورت و بدفرم شدن صورت همراه باشد. در موارد شدید ممکن است این علتها باعث بدشکل شدن ظاهر بینی شوند، مانند کسانی که دارای پولیپ یا یک تودۀ خوشخیم در داخل بینی هستند که در اثر کمتوجهی و عدم درمان آن، حجمش زیاد میشود و ظاهر بینی را پهن میکند.
Comments are closed.