گزارشگر:هارون مجیدی - ۲۸ میزان ۱۳۹۸
مردم، جریانهای سیاسی و حتا مسوولان حکومت از چگونهگی ادامۀ حضور امریکا در افغانستان و سرنوشت گفتوگوهای صلح به درستی آگاه نیستند و در کنار این، چندصدایی در این رابطه میان حکومت و فعالان سیاسی امریکا نیز وجود دارد؛ روزی نیست خبری از «هر چه عاجل برگشتن سربازان امریکا به خانه» و «تعهد به ادامۀ همکاری با حکومت افغانستان» صحبت نشود.
روزهای محدودی از گفتههای دونالد ترامپ مبنی بر برگشت زودتر سربازان امریکایی به خانه سپری میشود که وزیر خارجهاش از تعهد این کشور برای مبارزه با تروریسم و به میان آمدن صلح در افغانستان صحبت میکند.
مایک پومپئو، وزیر خارجۀ امریکا در پیامی که در واکنش به حمله بر نمازگزاران در ولایت ننگرهار که منجر به شهادت نزدیک به صد تن شد، گفته است: «امریکا به صلح و ثبات در افغانستان، متعهد است و به مبارزۀ ما علیه تروریسم ادامه خواهیم داد. ما در کنار مردم افغانستان که تنها صلح و آیندۀ عاری از هر گونه خشونت میخواهند، ایستادهایم.»
تاهنوز هیچ گروهی مسوولیت این حمله را به دوش نگرفته، اما انگشتها بیشتر گروههای تروریستی طالبان، داعش و شبکۀ حقانی را نشانه گرفته اند. این سه گروه تروریستی تاریخچۀ مملو از انجام اینگونه اعمال دارند. از میان این سه گروه، طالبان با امریکا گفتوگوهایی انجام داده و متعهد به پیوستن به روند صلح شده اند، توافقنامۀ این مذاکرات تاهنوز امضا نشده، اما گفته میشود که این توافقنامه پس از اعلام نتایج انتخابات ۶ میزان نهایی خواهد شد. طالبان در چندین نوبت از گفتوگوی نُهدورهیی خود با امریکا متعهد شده اند که از ادامۀ خشونتورزی دست برمیدارند. با آنهم، مسوولیت چندین حملۀ خونبار را به عهده گرفته اند.
همزمان با این، رولاند کوبیا، نمایندۀ اتحادیۀ اروپا برای افغانستان دیروز در یک نشست خبری در کابل گفت که خواهان از سرگیری سریع مذاکرات صلح میان طالبان و امریکا و پس از آن، خواهان شروع مذاکره میان حکومت افغانستان و طالبان است. او هُشدار داد که اگر پس از مذاکرات صلح، امارت اسلامی ایجاد شود، به افغانستان کمک نمیکنند.
رولاند کوبیا گفت: «اگر پس از توافق صلح در افغانستان، امارت اسلامی به وجود آید که در آن، حقوق اساسی حفاظت نشود، برای اروپاییها بسیار مشکل خواهد بود که در بازسازی افغانستان، رشد و پیشرفت و دسترسی به مارکیتهای اول جهان که در اروپا هستند، کمک کند».
نمایندۀ اتحادیۀ اروپا در ادامۀ این نشست گفت که حکومت پس از صلح افغانستان باید مورد نظر کشورهای غربی باشد. کوبیا گفت: «پس از توافق صلح، افغانستان نیاز دارد یک حکومتی ایجاد کند که مورد نظر کشورهای غربی باشد تا با حکومت آیندۀ این کشور همکاری کند».
آقای کوبیا همچنان گفت که توقف مذاکرات صلح یک مانع برای شروع گفتوگوهای «بینالافغانی» بوده است، اما این میتواند فرصتهای را به وجود آورد. او میگوید که در توافقنامۀ صلح امریکا با طالبان باید آتشبس اضافه شود و تنها به کاهش خشونت اکتفا نشود: «تلاش کنیم آتشبس را در توافقنامۀ صلح امریکا با طالبان اضافه کنیم. این لحظه و فرصت مناسبی است که فراتر از کاهش خشونت قدم بگذاریم».
رولاند کوبیا بر نقش حکومت افغانستان در روند صلح تأکید کرد و گفت «بیایید مطیمن سازید که روند صلح واقعاً در دست حکومت افغانستان است». رولاند کوبیا گفت: «فکر نکنید که اگر توافق صلح انجام شود، همکاران بینالمللیتان شما را ترک میکنند. ما در پشتیبانی از بازسازی افغانستان، پیشرفتهای آینده، تجارت و روابط میان کشورهای منطقهیی متعهد هستیم».
متوقف شدن گفتوگوهای صلح در یک توییت صبحگاهی رییسجمهور امریکا، این گمانه را بیشتر تقویت کرد که تصمیمگیر نهایی تمام پروسهها به شمول صلح و انتخاباتِ افغانستان، مسوولان کاخ سفید اند و خواست مردم افغانستان تأثیری بر سرنوشت کشورشان ندارد. این گمانه با تایید برخی از چهرههای فعال سیاست امریکا نیز روبهرو شده است.
به عنوان نمونه، رابین رافائل، دستیار پیشین وزیر امور خارجۀ امریکا در کنفرانس امنیتی هرات که دو روز پیش به پایان رسید، گفت: حرفهای زیادی دربارۀ امریکا وجود دارد که این کشور تصمیمگیرندۀ اصلی برای افغانستان است. تمامی این نظریات مردود بوده و تنها مردمان افغانستان هستند که میتوانند برای خود تصمیم بگیرند، اما تنها مشکل امریکا این بود که نتیجه و حرفهای مذاکرات دوحه را با افغانستان و مردم این کشور در جریان نگذاشت.
او افزود: امریکا نیروهای خود را از افغانستان خارج خواهد کرد، اما شماری از سربازان این کشور تا پس از آنکه مذاکرات صلح برگزار و نتیجۀ آن اعلام شود، در افغانستان باقی خواهند ماند تا در صورت هر نوع مشکل، برای تأمین امنیت اقدام کنند.
لغو مذاکرات یکسالۀ صلح امریکا با طالبان، ذهنیتی را در داخل افغانستان خلق کرد که تنها راه رسیدن به صلح، گفتوگوهای داخلی و بین گروههای مختلف این کشور است و نه مذاکرات خارجی؛ این ذهنیت توسط جریانها و چهرههای فعال سیاسی داخلی مطرح شده و حمایت میگردد. شماری از این جریانها به این باور اند که کلید حل مشکلات افغانستان به شمول پایان تحرکات گروههای تروریستی، نزد شهروندان این کشور است و تا زمانی که یک تفاهم و اجماع داخلی به میان نیاید، افغانستان به صلح پایدار نمیرسد. جریان سیاسی «آجندای ملی» که در انتخابات ریاستجمهوری زیر چتر «وفاق ملی» وارد پیکارهای انتخاباتی شد، یکی از این جریانهای فعال بود که پیوسته روی ایجاد اجماع عمومی و به میان آمدن تفاهم مردمی برای حل چالشهای کشوری و پیشبرد پروسههای ملی تأکید داشت. تا هنوز به صدای این جریانها وقعی آنچنانی گذاشته نشده است.
دونالد ترامپ، نتیجۀ گفتوگوهای نزدیک به یکسالۀ این کشور با طالبان را در یک توییت نابود کرد و همهچیز با آن به نقطۀ اول برگشت. این توییت ذهنیتی را در بین مردم افغانستان به وجود آورده که باور دارند «بیرونیها» و در رأس آن «امریکا» مایل به تأمین صلح در این کشور نیستند و به جای گفتوگوی امریکا و طالبان باید برای گفتوگوی داخلی راهی گشوده شود.
اکنون شمار زیادی از کارشناسان و اعضای سابق طالبان بر این باور اند که گفتوگوهای «بینالافغانی» زیر نظر سازمان ملل متحد تنها راه رسیدن به صلح در افغانستان خواهد بود. ماههای پس از ایجاد حکومت جدید در افغانستان نشان خواهد داد که آیا گفتوگوهای داخلی صلح افغانستان را نتیجهبخش میسازد و یا پیامد این گفتوگوها تنها با توافق طالبان و امریکا بسته میشود.
Comments are closed.