از روز جهانی پایان معافیت در برابر خبرنگاران، دیروز یکشنبه، ۱۲ عقرب در کابل گرامی‌داشت شد. این نشست از سوی دفتر نماینده‌گی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) و کمیتۀ مصونیت خبرنگاران برگزار شده بود و در آن مقام‌های حکومت، رییس یونسکو در افغانستان، رییس حقوق بشر یوناما، خبرنگاران و مسوولان رسانه‌ها اشتراک کرده بودند.
سخنرانان در این نشست از افزایش خشونت در برابر خبرنگاران و عدم رسیده‌گی به پرونده‌های خشونت علیه خبرنگاران انتقاد کردند و نیز گفتند که از هر ده قضیۀ خشونت در برابر خبرنگاران در جهان، به ۹ قضیه آن رسیده‌گی نشده و با ایجاد میکانیسم‌های موثر میزان رسیده‌گی به خشونت‌ها علیه خبرنگاران افزایش خواهد یافت.
فیونا فریزر، رییس بخش حقوق بشر یوناما در این نشست گفت که بیان حقیقت در مقابل هر قدرتی، یک وظیفۀ اساسی در جوامع دموکراتیک است و تمرین حق آزادی بیان در کشوری که در جنگ به سر می‌برد، خطر بزرگی را به همراه دارد. بانو فریزر افزود که خبرنگاران همراه با اعضای جامعۀ مدنی و مدافعان حقوق بشر، در منازعات مسلحانه به وضوح در رده‌بندی افراد ملکی قرار می‌گیرند و باید از آنان به عنوان افراد ملکی محافظت شود.
به گفتۀ رییس بخش حقوق بشر یوناما: «گزارش رسانه‌ها پیش از پیش هُشدار می‌دهد و به مردم اجازه می‌دهد تا انتخاب آگاهانه داشته باشند. کار شما بسیار مهم می‌باشد، زیرا ارایۀ اطلاعات ضروری است». او اظهار داشت که رسانه‌ها نقش مهمی در حفاظت و ترویج حقوق بشر ایفا می‌کنند.
در عین حال، آنتونیو گوتریش، دبیرکُل سازمان ملل متحد نیز در بیانیه‌یی که به مناسبت این روز فرستاده، به افزایش آمار و ارقام حملات بر خبرنگاران کارمندان رسانه‌یی و عواملی چون تهدیدات عدلی، بازداشت، حبس، انکار دسترسی به اطلاعات خبرنگاری و تحقیقات و عدم پیگرد قانونی جرایم علیه خبرنگاران اشاره کرده است.
آقای گوتریش افزوده است: «وقتی روزنامه‌نگاران هدف قرار می‌گیرند، بهای آن را جوامع به طور کلی می‌پردازند؛ بدون این‌که خبرنگاران قادر به انجام کارهای خود در امنیت باشند، ما با چشم‌اندازی از دنیای سردرگمی و اطلاعات گشودنی روبه‌رو هستیم».
در سوی دیگر، پاتریشیا مک فلیپس، رییس یونسکو در افغانستان در این نشست با ابراز نگرانی از این‌که از هر ده قضیه خشونت علیه خبرنگاران در جهان، به ۹ قضیه آن رسیده‌گی نشده است، گفت که با ایجاد میکانیسم‌های موثر میزان رسیده‌گی به خشونت‌ها علیه خبرنگاران افزایش خواهد یافت. یونسکو امسال در رسانه‌های اجتماعی کارزاری را تحت نام «حقیقت را زنده نگه دارید» آغاز کرده که هدف آن، توجه مردم به خطراتی که خبرنگاران در نزدیک خانه‌های‌شان با آن روبه‌رو اند، خوانده شده است.
از سویی هم، سیدآقا فاضل سانچارکی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ در این نشست گفت که حکومت وحدت ملی در چند سال گذشته بیش از یک هزار پروندۀ خشونت علیه خبرنگاران را با «جدیت» مورد رسیده‌گی قرار داده است. آقای سانچارکی افزود که در حال حاضر، در چارچوب کمیتۀ مشترک حکومت و رسانه‌ها، میکانیسمی به وجود آمده که به رویداد‌های خشونت علیه خبرنگاران به‌زودترین فرصت رسیده‌گی صورت می‌گیرد.
گفتنی است که هدف این نشست «شناسایی راه‌های عملی تحکیم ارتباطات کاری بین خبرنگاران، حکومت و جامعه جهانی در راستای تقویت اقدامات مصونیتی برای خبرنگاران و رسانه‌ها»، «تحلیل وضعیت معافیت جرایم علیه خبرنگاران» و «پیشنهاد راهکارهای عملی برای ختم آن» و «بحث روی جایگاه آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها در مذاکرات صلح با طالبان» عنوان شده بود.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطع‌نامه‌یی، دوم ماه نوامبر میلادی را به عنوان روز جهانی پایان دادن به مصونیت از جنایات علیه خبرنگاران اعلام کرده است. این قطع‌نامه از کشورهای عضو خواسته است تا اقدامات خلاف فرهنگ فعلی مصونیت از مجازات را اجرا کنند.

«عاملان حکومتی خشونت در برابر خبرنگاران محاکمه شوند»
همزمان بااین‌، نهادهای حامی رسانه‌های افغانستان نیز از عدم رسیده‌گی به پرونده‌های خشونت علیه خبرنگاران انتقاد می‌کنند. آنان در پیام‌های جداگانه‌یی که به مناسبت روز جهانی پایان معافیت جرایم علیه خبرنگاران به نشر رسانده اند، از حکومت خواستار پیگری جدی پرونده‌های خشونت علیه خبرنگاران شده اند.
نهاد حمایت‌کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان (نی) با نشر اعلامیه‌یی نوشته است که برای مبارزه با «فرهنگ معافیت از مجازات در برابر عاملان خشونت علیه خبرنگاران» نیاز است تا عاملان حکومتی این خشونت‌ها محاکمه شوند. در اعلامیۀ نی آمده است: «با توجه به عرف رایج و سنتی بودن جامعه، فرهنگ معافیت از مجازات متاسفانه در افغانستان در کُل پُررنگ است. نی باور دارد که برای مبارزه با این فرهنگ بد، محاکمۀ عاملان خشونت در برابر خبرنگاران و رسانه‌ها که خودشان در سطوح مختلف حکومتی هستند، می‌تواند موثر باشد».
در اعلامیه به نقل از عبدالمجیب خلوتگر، رییس اجرایی این نهاد آمده است که در ۱۷ سال گذشته حدود ۱۱۵ تن از خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ها کشته شده اند، اما از این میان، حکومت تنها به کمتر از ۵ درصد این پرونده‌ها رسیده‌گی کرده است. آقای خلوتگر افزوده که این امر نشان می‌دهد که فرهنگ معافیت از مجازات در برابر عاملان خشونت علیه خبرنگاران، کماکان به قدرت خود باقی است.
اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان نیز در اعلامیه‌یی بیان کرده که هنوز مشکلات عمده‌یی فراراه پیگیری پرونده‌های قتل خبرنگاران وجود دارد. در اعلامیۀ این اتحادیه آمده است که از میان ۱۳۰ پروندۀ قتل خبرنگاران، تا کنون تنها به ۱۷ پروندۀ آن رسیده‌گی شده است. به نقل از اعلامیه، مسوولان این اتحادیه باور دارند که عدم رسیده‌گی جدی و به موقع به پرونده‌های قتل و خشونت در برابر خبرنگاران، موجب عدم اعتماد جامعۀ خبرنگاری و رسانه‌یی بر نهادهای مرتبط دولتی شده و سایر فعالیت‌های مثبت این نهادها را زیر سایه قرار خواهد داد.
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که دو روز پیش مرکز خبرنگاران افغانستان در یک نشست خبری از کشته شدن ۱۰۹ خبرنگار و کارمند رسانه‌یی در دو دهۀ گذشته یاد کرد که ۱۵ تن آن زنان هستند. یافته‌های «مرکز خبرنگاران افغانستان» هم نشان می‌دهد که از مجموع خبرنگاران کشته شده در افغانستان، ۱۷ خبرنگار خارجی بودند.