نهادهای ناظر انتخاباتی می‌گویند که قانون انتخابات، رأی‌های استفاده شدۀ خارج زمان معین روز رأی‌دهی پس از (۸ صبح – ۵ شام) را باطل دانسته است.
آنان با اشاره به نامۀ کمپنی درملوک به کمیسیون انتخابات می‌گویند که چیزی که در قانون انتخابات به صورت روشن بیان شده است، نیاز به نامه‌نگاری ندارد.
این در حالی است که کمپنی در ملوک، در نامه‌یی ۱۴ نوامبر به کمیسیون انتخابات افغانستان، فرستاده است؛ نشان می‌دهد که ۱۰۲ هزار و ۱۲ رأی خارج از در دورۀ زمانی در میان ماه‌های جنوری تا نوامبر سال جاری میلادی استفاده شده است.
در این نامه‌ همچنان گفته شده است که این آرا از ۲۸ جنوری تا ۲۸ نوامبر ۲۰۱۹ استفاده شده است؛ از این میان تنها ۶۸ هزار و ۸۵۱ رأی آن در ۲۸ سپتامبر یا ششم میزان خارج از زمان معین رأی‌دهی (۸ صبح – ۵ دیگر) مورد استعمال قرار گرفته است.
در بخش از این نامه که به بیرون درز کرده، آمده است: ۲۳ هزار و ۱۹۷ رأی، یک روز پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری و ۸ هزار و ۷۶۲ رأی یک روز پس از انتخابات استعمال شده است. همچنان ۲۰۳ رأی، دو روز پیش از انتخابات و ۲۹۷ رأی دو روز بعد از انتخابات استعمال شده است.
بنیاد انتخابات آزاد و عادلانۀ افغانستان، با اشاره به این نامه‌نگاری کمپنی درملوک، می‌گوید که موقف قانون انتخابات در رابطه به رأی‌های بدون بایومتریک و استفاده رأی پیش از زمان معین و پس از آن روشن است و نیاز به نامه‌نگاری ندارد.
سمیرا رسا، سخنگوی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانۀ افغانستان (فیفا) در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار می‌گوید: وضعیت به شدت حساس است، ما در حالت بحرانی قرار داریم و کمیسیون انتخابات از مسیر اصلی خود منحرف شده است.
بانو رسا می‌گوید: کمیسیون روی قوانین و کارشیوۀ انتخاباتی قدم می‌گذارد و این نهاد از چارچوب تعریف شده‌ خود، منحرف شده است.
او گفت که نهادهای ناظر انتخاباتی به اساس قوانین و کارشیوه‌های انتخاباتی حق ابراز نگرانی خود را دارند و کمیسیون انتخابات موظف به پاسخ‌گویی در این مورد است.
بانو رسا همچنان آغاز و متوقف کردن بازشماری آرا توسط کمیسیون انتخابات را نیز چالش دیگری می‌داند که سبب شد تا نگرانی‌ها و چالش‌های جدی از طرف شهروندان و همچنان تکت‌های انتخاباتی ابراز شود و برخی از مراکز انتخاباتی در ولایت‌‌ها مسدود گردد.
سخنگوی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانۀ افغانستان می‌گوید: تا زمانی کمیسیون انتخابات و دسته‌‎های انتخاباتی به اساس قوانین تعریف شد‌ه‌یی انتخاباتی عمل نکنند، چالش‌های انتخاباتی همچنان جریان خواهد پیدا کرد و نتیجۀ مطلوب به دست نخواهد آمد.
بانو رسا از شرکای انتخاباتی خواست تا در همکاری با نهادهای ناظر انتخاباتی که به عنوان «میانجی» هستند، استفاده کنند و راه‌حل دقیق را برای حل چالش‌های موجود بسنجند.
به گفتۀ او، قانون انتخابات رأی‌های خارج از زمان ( ۸صبح – ۵ شام) باطل می‌داند و این کار نیاز به نامه‌نگاری‌های شرکت درملوک و کمیسیون انتخابات ندارد.
این درحالی است که کمپنی درملوک در نامۀ خود به کمیسیون انتخابات اضافه کرده است که ر‌أ‌ی‌‌دهی در برخی ولایت‌‎های کشور یک روز پیش و پس از روز انتخابات صورت گرفته است، اما این کمپنی اشاره نکرده است که این رأی‌های به نفع کدام تیم انتخاباتی استعمال شده است.
کمپنی درملوک مربوط به کشور آلمان از شرکای بین‌المللی افغانستان است و مسوولیت تخنیکی ابزار برقی کمیسیون انتخابات از ماشین‌های انگشت‌نگاری تا دیوایس‌ها و کارت‌های حافظه را به دوش دارد. این کمپنی همچنان در این نامه‌اش گفته است که ۲۳ هزار و ۱۹۷ رأی یک روز قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری و ۸ هزار و ۷۶۲ رأی یک روز پس از انتخابات استعمال شده است. همچنان ۲۰۳ رأی دو روز قبل از انتخابات و ۲۹۷ رأی دو روز بعد از انتخابات استعمال شده است.
این نامه همچنان افزوده شده است که ۱۳۷ رأی در ولایت غزنی در ۱۸ سپتامبر یا ۲۷ سنبله، ۲۵ رأی در ولایت قندهار در ۲۸ نوامبر یا ۷ قوس استعمال شده است. علاوه بر این، درملوگ نوشته است که ۲ هزار و ۵۱۶ رأی در ولایت دایکندی یک روز قبل از انتخابات استعمال شده است.
این در حالی است که شبکۀ نهادهای ناظر انتخاباتی، روند بازشماری آرا در ولایت‌های کشور پرشس برانگیز می‌دانند و تأکید می‌کنند تا کمیسیون انتخابات به شرکاری انتخاباتی در این مورد پاسخ قناعت بخش ارایه کند. این شبکه در خبرنامۀ گفته است که در رابطه به روند بازشماری آرا سازگاری نظر میان همۀ دستاندرکاران انتخاباتی به ویژه ستادهای انتخاباتی با کمیسیون‌های انتخاباتی به میان نیاید، بی‌گمان بحران‌زا خواهد بود.
این شبکه همچنان از کمیسیون‌های انتخاباتی خواسته تا در همکاری تخنیکی شرکت پیمانکار درملوک دربارۀ ۸۲۵۵ محل رایدهی که قرار است بازشماری شوند، روشنی بیاندازد.
همچنان ابن شبکه در رابطه به استفاده از QR Code در جریان بازشماری برگه‌های رایدهی در ولایات، دربارۀ تاریخ و زمان رایدهی (۷ صبح – ۵ بعد از ظهر ) معلومات خواسته است که آیا تنها با معیار قرار دادن همین کودهای QR که در پشت هر برگۀ رایدهی نصب گردیده است میتوان مشخصات رایدهنده‌گان را به دست آورد.
این در حالی است که پیش از این شورای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری اعلام کردند که بازشمار ارا مورد قبول شان نیست؛ همچنان دستۀ انتخاباتی ثبات‌ وهمگرایی به رهبری عبدالله عبدالله اعلام کرده بود که حدود ۳۰۰ هزار رأی را قبول ندارد.
این در حالی است که کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرده است که روند تسلیم گیری (In Take) نتایج روند بازشماری و تفتیش را در دفتر مرکزی این نهاد در حضور ناظرین و مشاهدین آغاز کرده ا ست و از حملۀ پانزده ولایت که روند باز شماری و تفتیش در آن تکمیل گریده تا اکنون مواد شش ولایت به دفتر مرکزی مواصلت نموده است.