نوروز جشن تاریخی که بیش از هزاران سال عمر دارد. همه ساله در افغانستان ازین جشن تاریخی بزرگداشت به عمل می‌آید. و این‌روز ریشه بسیار عمیق در فرهنگ آریانا- خراسان و افغانستان امروزی دارد و همه ساله  بر اساس تقویم هجری‌خورشیدی از روز اول فروردین به عنوان سال نو و نوروز یاد کرده اند.

ولی در دهه‌های اخیر  کشورما، با نوروز برخورد سیاسی صورت گرفته و هر ازگاهی کوشش شده است تا این روز را از تقویم حذف کنند. در زمان سلطنت ظاهر شاه تلاش شد تا به جای نوروز جشن دهقان برگزار شود. برگزاری جشن دهقان کوششی بود برای زدودن جشن نوروز و این هم بر می‌گردد به زمان سلطنت ظاهر شاه. هم‌چنان در زمان سلطنت ظاهر شاه میلۀ گل سرخ جایگزین جشن نوروز در مزار شریف شد و برخی‌ها این برخورها را کوششی برای زودون فلسفه نوروز از فرهنگ مردم خراسان یا افغانستان امروزی دانستند.

با به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، در بین سال‌های ۱۳۷۵_۱۳۸۰ خورشیدی؛ جشن نوروز را حرام اعلام کردند و در مغایرت با اصول اسلامی  و فاقد اعتبار دانستند و کسانی که این روز را جشن می‌گرفتند را مجازات می‌کردند. ولی با آن که طالبان نوروز را حرام اعلام نموده بودند،اما شماری از مردم در کابل و مزار شریف و سایر نقاط کشور ازین روز تجلیل می‌کردند.

مصطفی عاقلی استاد دانشگاه دلیل برخورد سیاسی با نوروز را نسیونالیزم قومی و سیستماتیک تعریف کرده می‌گوید که نسیونالیزم قومی با یک استراتیژی بسیار بلند مدت از دورۀ محمود طرزی حتا پیش از آن هم وجود داشته که این استراتیژی در دوران محمود طرزی روی دست گرفته شده است و تصمیم گرفته شد که نوروز و دیگر جشن های بومی را تضعیف کنند و تا آهسته آهسته فاقد اعتبار شود. او گفت که تلاش‌ها این بود که، این هویت باستانی را فاقد اعتبار اعلام بکنند.

آقای عاقلی هم‌چنان افزود: این حلقات می‌خواهند حافظه تاریخی را تضعیف کنند و ارتباط ما را با گذشته قطع کنند، چون زمانی‌که یک ملت گذشته اش از بین برود، او برای بازسازی خویشتن خویش و آینده اش نمی‌تواند ابزار‌های لازم را در اختیار داشته باشد، نمی‌تواند خود را در آینده تقویت بکند و خود را جا بزند.

عاقلی گفت: این‌ها تلاش می‌کنند تا این هویت تاریخی را از بین ببرند، بخاطری این‌که می‌خواهند حافظه تاریخی مان را پاک کنند و مهم‌تر از همه، چون جشن نورورز صرفا مربوط افغانستان نیست، کشورهای قفقاز، کشورهای خاورمیانه، بخشی از کشورهای جنوب آسیا و حتا بخشی از چین را شامل میشود، می خواهند این هویت مدنی خراسان بزرگ، نابود سازند و تمام تلاش شان این است که رابطه معنوی مان را با کشورهای همسایه و همسو با بحث نوروز، پاک کنند و از میان ببرند.

آقای عاقلی در پاسخ به این پرسش که چه گونه میتوان جشن نوروز را بهبود بخشید، گفت: بازگشت به داشته‌های پیشین و بازخوانی ان به گونه بسیار منظم و طرح یک استراتیژی درست و عملی می تواند ما را در احیای دوباره نوروز کمک کند.

از سویی هم، ما می‌توانیم از طریق همگرایی با کشور های حوزه نوروز دوباره به این فرهنگ خجسته و دیرینه مان ارتباط برقرار کنیم و آن را در جوامع مان توسعه ببخشیم، زیرا کشورهای حوزه نوروز این امکان را میدهند که تا با یک نگاه بسیار کلان و با همگرایی همه جانبه، برنامه‌های بلند مدت و استراتیژیک خود را برای احیا و توسعه دوباره این رسم خجسته فرهنگی عملی نماییم و از آن نتیجه خوب بدست بیاوریم.

نا گفته نباید گذاشت که جشن نوروز به هیچ دین و آیینی مربوط نمی شود و این جشن در حقیقت، جشن طبیعت است که ارتباط مستقیم با آفرینش هستی دارد که شیخ الاجل حضرت سعدی در زمینه می‌گوید:

آدمی نیست که عاشق نشود فصل بهار

هرگیاهی که به نوروز نجنبد حطب است