سقوط دراماتیک ولسوالی‌های ولایات شمالی و شمال‌شرقی افغانستان و رسیدن طالبان به مرزهای کشورهای آسیای میانه نگرانی‌های کشورهای تاجیکستان، اوزبکستان و روسیه را در پی داشت،‌ تاجیکستان بیست هزار سرباز در مرزهایش جا به جا کرد،‌ روسیه تجهیزات رزمی پیشرفته به مرزهای تاجیکستان فرستادند، رزمایش‌های مشترک نظامی در این مناطق انجام شد، روئسای جمهور کشورهای مختلف در این مورد با هم تبادل افکار کردند.

این کشورها طیارات جنگی و زره پوش‌های نظامی شان را به مرزهای افغانستان نزدیک کردند و از  آماده گی برای دفاع از سرحدات شان سخن گفتند.

اما اساسا چرا این کشورها نگران توسعه جغرافیای تحت حاکمیت طالبان در شمال هستند و این همه ساز و برگ نظامی خود را به حالت آماده باش برای مقابله با تهدیدات بعدی آماده کردند؟

تحلیلگران و مبصران اوضاع به این نظر هستند که پایان حاکمیت دولت در مناطق مرزی افغانستان با کشورهای آسیای میانه، زمینه را برای رشد و تقویت گروه های بنیادگرای اسلامی که زیر پوشش طالبان فعالیت می‌کنند،‌هموار می‌سازد.

مقامات دولتی در ولایات تخار، بدخشان و قندز و جاهای دیگر بارها از حضور جنگجویان گروه های بنیاد گرایی چون تاجیکستانی ها، اوزبک ها، قرغیزها، ایغورهای چین و کسانی دیگر سخن گفته اند.

منابع دولتی در بدخشان بارها اعلام کرده اند که حدود شش صد جنگ جوی خارجی که عمدتا در چهار چوب گروه های تندروی چون انصار الله تاجیکستان، امارات اسلامی قفقاز، حرکت اسلامی ترکستان شرقی، حرکت اسلامی ازبکیستان، فعالیت می کنند و این گروه ها با شبکه القاعده همکاری نزدیک دارند.

بارها منابع دولتی بدخشان گفته بودند که این افراد به لحاظ فنی در بخش نظامی و آموزش های نظامی طالبان محلی را همکاری می کنند و رهبری جنگ را در بسیاری از مناطق این افراد به دوش داشتند، تجهیزات سنگین جنگی که از نیروهای دولتی بدست طالبان افتاده بود، عمدتا توسط این افراد بازسازی و استعمال می شد. هر چند طالبان حضور خارجی در میان افراد شان را رد کردنده اند اما گزارش ها و اطلاعاتی که در رسانه های مختلف نشر شده، نشان میدهد که تروریستان خارجی در بدخشان حضور فعال دارند و در کنار جنگ با نیروهای دولتی در استخراج ذخایر معدنی بدخشان نیز دست دارند.

در بهار امسال که ولسوالی مایمی درواز در بدخشان سقوط کرد و سربازان دولتی همزمان با این که دست های شان را به رسم تسلیمی بلند می کردند، به رگبار بسته می شدند و ۲۷ منسوب دولتی شامل پولیس، سرحدی و امنیت ملی در این رویداد کشته شدند. حملۀ مذکور با همدستی و همکاری نزدیک جنگ‌جویان تاجیک مربوط به جماعت انصار الله صورت گرفته بود.

همچنان در ماه میزان سال گذشته هنگامی که ولسوالی وردوج به دست نیروهای امنیتی در آمد پرچم سیاه رنگی که بروی آن در کنار کلمه طیبه حزب اسلامی ترکستان شرقی نیز نوشته شده بود.

در مجموع دلایل زیادی مبنی بر حضور گسترده ستیزه جویان آسیای میان و چین در بدخشان و ولایات مجاور  که در تحت پوشش طالبان فعالیت می کنند، نگرانی اصلی کشورهای آسیای میانه است، این گروه های تندرو مذهبی به گزارش خبرگزاری نشانه، در صدد تحقق اهداف چون بیرون کردن سرزمین‌های اشغالی و استعماری، تطبیق شریعت اسلامی و گسترش خلافت اسلامی به دیگر نقاط جهان از شمال افغانستان بخصوص بدخشان به کشورهای آسیای مرکزی، چین و روسیه دهلیز باز کنند.

خبرگزاری نشانه در یک گزارش تحقیقاتی گفته است که حرکت انصار الله تاجیکستان که به عنوان یک جریان تروریستی در تاجیکستان از آن نام برده می شود، در سال ۲۰۰۷ به رهبری امرالدین طبری در پاکستان ایجاد شده است.

بر بنیاد این گزارش، انصارالله شاخه‌ ای از القاعده است، که از شهروندان تاجیک تشکیل شده است و دادگاه عالی تاجیکستان در سال ۲۰۱۲ فعالیت «جماعت انصارالله» را در این کشور به عنوان یک تشکل تروریستی و افراط ‌گرا ممنوع کرده است.

این گروه پیام‌های تبلیغاتی خود را  به رسم الخط فارسی و سریلیک در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد، که این گروه در تلاش پهن کردن بستر جنگ در امتداد مناطق مرزی اند تا به اهداف نهایی شان همانا سرنگونی رژیم‌های تحت الحمایۀ روسیه، تطبیق شریعت و برپایی خلافت اسلامی برسند.

بنیاد گذار این حرکت در ولایت نورستان در جنگ با نیروهای افغانستان و خارجی ها کشته شد و مسؤولیت جماعت انصار الله را دولت ا ف اصی الدین، مشهور به مولوی ابراهیم، داماد امرالدین طبری بنیان گذار این جماعت بدوش دارد،در گزارش نشانه آمده است که هم اکنون این رهبرگروه  در ولسوالی راغستان بدخشان با بیش از ۷۰ تن از نیروهای زیر فرمان‌اش زندگی می‌کند.

به همین شکل گروه های تروریستی دیگری که در بالا از آن ها نام برده شده است، و در کشورهای مطبوع شان به عنوان حرکت های تروریستی ثبت هستند، کماکان در چتر زیر حاکمیت طالبان فعالیت می کنند و حضور این گروه ها، همسایه های شمالی افغانستان را شدیدا نگران ساخته است و آن ها برای مقابله با چنین یک نیروی رزم دیده و مجرب از لحاظ نظامی دست به جا به جایی نیروی رزمی و نمایش قدرت نظامی شان زده اند.

اگر مناطق مرزی در ولایت های شمالشرقی همچنان زیر حاکمیت طالبان باقی بماند، فرصت خوب برای گروه های مخالف کشورهای همسایه فراهم می شود و این گروه ها آهسته آهسته پای کشورهای مذکور به یک جنگ فرسایشی خواهند کشید.

در هر حالت نا بودی کامل این گروه در مناطق به شدت کوهستانی صعب العبور بدخشان کار ساده ای نیست و ریشه کن سازی آن ها هزینه فراوان و امکانات بیشتر می طلبد.

پرسشی که سرنوشت این گروه ها به کجا می رسد و ارتش های کشورهای همسایه افغانستان چقدر در صورت مقابله مستقیم با این گروه ها توان مهار آن ها را دارند، سوالی است که در تداوم زمان پاسخ آن را باید جستجو کرد.