فصل دوم

خبرنگار

ویژه‌‎گی‌های یک خبرنگار خوب

جرات

جرات‌مندی از جمله مهارت‌های لازم در زنده‌گی همه افراد است که به رشد و پیشرفت فردی و اجتماعی کمک می‌کند. انسان با جرات در مسیر زنده‌گی می‌تواند موفقیت‌های بیشتری را به دست آورد و صحت جسمی و روانی بالاتری را نیز تجربه کند. با این حال لازم است که انسان با جرات حد تعادل را نیز رعایت کند و به گونه‌ای رفتار نکند که جرات‌مندی همراه با خشم، دیده‌ درایی و پرخاش‌گری شود. ژورنالیست با جرات کسی است که برای دریافت حقایق به سفرهای گوناگون مبادرت می‌ورزد و در کشورهای جنگ زده مانند کشور ما در لابه‌لای حوادث قدم بر می‌دارد و خود را از درون مسایل آگاه می‌سازد.

خبرنگارها درکشورهای جنگ زده با چالش های طاقت فرسا روبه‌رو هستند، علاوه بر نا امنی و اقدامات سوء از طرف گروهای مسلح،‌ حاکمان نیز نمی‌خواهند تا حقایق آنچه بر علیه شان تلقی می‌شود، برملا گردد. بنابر این یک تعبیر نزد حکام دیکتاتور و خودکامه وجود دارد اینکه حقایق پوشیده بماند و کسی که حقایق را برملا میسازد دشمن تلقی می‌گردد، اما این خبرنگار با جرات است که اتکا به خداوند متعال و وابسته به مسلک خویش به حقایق می‌پردازد و آن حقایق را که به امنیت اجتماع و روانی مردم تاثیر سوء ندارد، بیان می‌‎کند. البته در مقابل ادعاها و نوشته هایش مسئولیت‌پذیر نیز می‌باشد. جرات در هنگام نوشتن،‌ طرح سوالات، دفاع از نوشته ها و گفته ها، دفاع از حقانیت رسانه و حقوق هم مسلکان یک خبرنگار و ژورنالیست را نسبت به دیگران متمایز می‌سازد. زمانیکه یک خبر یا گزارش از طرف یک گزارش‌گر به مدیریت رسانه می‌رسد و متصدی برنامه یا رسانه از صحت آن مطمین شده و مطلب را به نشر می‌سپارد، وظیفه دارد تا در نزد مخاطبان یا مسئولین و مقامات قضایی و حکومتی از گزارش و خبرنگار یا کارمند خویش دفاع نماید و جرات این را داشته باشد که در برابر تهدیدها ایستاده‌گی و صحت آنچه منتشر ساخته است را به تخت بنشاند. همچنان خبرنگار با جرات میتواند به طرح پرسش‌های قوی و مستحکم و استفاده‌ی جملات درست در جمع از سیاسیون و یا تجمع از مخاطبان حضور داشته و این جرات و قوت بیان وی را برجسته ساخته و به شهرت او و رسانه‌اش می‌افزاید.

پشت‎کار

به کسی که کار روزانه را مداوم و با انرژی زیاد انجام می‌دهد می‌گویند که فلان شخص پشت‌‎کار زیاد دارد. این کار می‌تواند فزیکی، ذهنی و یا در برخی موارد احساسی باشد. دانش‌مندان به این نظراند که عناصر پشت‎کار عبارت از تعهد، مبارزه و کنترول است.

تعهد یعنی درگیربودن در جنبه‌های مختلف زنده‌گی خود و نه‌بریدن و احساس بیگانه‌گی نکردن با خود و دیگران. تعهد باورداشتن به تجربه خود و دیگران است.

افراد سخت‌کوش به جنبه‌های مختلف زنده‌گی‌شان متعهدند، که از آن جمله می‌توان به تعهد به دین، تعهد به خویشتن، تعهد به خانواده، تعهد به روابط بین فردی و تعهد به مسلک و وطن اشاره کرد. وقتی‎که ژورنالیست به این مفاهیم تعهد داشت، برای فعالیت‌هایش و به‌طور کلی برای زنده‌گی‌اش انگیزه می‌یابد و برای ادامه آن دلیلی دارد. خلاصه تعهد ژورنالیستی یعنی خود را به تمام معنی و توجه در اختیار هدف گذاشتن. یعنی توجه به مقصودی که برای کار در نظر گرفته‌ و نترسیدن از شرایطی که در مقابل آن قرار می‌گیرد.

مبارزه‌جویی و چالش یکی دیگر از اجزای نظریه سخت‌کوشی است. مبارزه در افراد سخت‌کوش به این اعتقاد تغییر لازمه و پای ثابت زنده‌گی است. افراد موفق تغییرات زنده‌گی را فرصتی می‌دانند تا بر آن غلبه کنند. البته این گفته به معنای آن نیست که مشکلات را انکار کرد، بلکه مشکلات را درک و آن‌ها را فرصت‌هایی برای تفکر و بارآوری و رشد خود در نظر باید گرفت.

کنترول بخش دیگری از سخت‌کوشی است. کنترول اوضاع، اعصاب، رفتار و بلاخره در شرایط دشوار مدیریت کارها را به دوش گرفتن و از منجلاب‌های سر راه، موفقانه بیرون شدن میباشد. کنترول یعنی این باور در نزد شخص که او می‌تواند بر اتفاقات کاریش تاثیر بگذارد و مدیریت اوضاع دست خودش است. ژورنالیست تابع قیود حاضری نمی‌باشد و مدت کاری وی از ساعت نه صبح تا پنج عصر نیست، بلکه وی هر دم به‌دنبال ثبت وقایع است و هر زمانی که فرصت تهیه خبر پیش آمد، وی با سخت کوشی و جدیت به‌دنبال خبر می‌رود. چه بسا خبرها در نقاط دور دست رخ می‌دهد یا برای خبرنگارها شبکه های جهانی در یک کنج دنیا اتفاقی می‌افتد و به‌دنبال آن، ساعت‌ها و روزها سفر می‌نماید.

خاطرات ژورنالیستان مشهور پر از چنین ماجراها است و دیده شده که آنها پی دریافت یک خبر،‌ انجام مصاحبه یا پی بردن به جزیات ماجرا سفرهای پر مخاطره را پیشگرفته و به آن مباردت ورزیدهاند. دهها ژورنالیست زنده‌گی خانوادهیشان را قربانی مسلک نموده و به‌ترین ساعات و حتی ایام تعطیلشان را به‌خاطر پوشش یک گزارش به هدر داده‎اند.

وقت شناسی

وقت‌شناسی توانایی تمام‌کردن کار یا انجام وظیفه، در زمان یا پیش از زمان تعیین ‌شده برای آن کار است. می‌گویند ژورنالیست زیر استبداد زمان قرار دارد، به این معنی که وقت و زمان برای یک ژورنالیست چه هنگام تهیه خبر و گزارش یا هنگام ارسال خبر و نشر آن اهمیت به سزایی دارد. ژورنالیستان با ثانیه ها سر و کار دارند؛ بنابر این، یک ژورنالیست زمانی موفق می‌باشد تا در زنده‌‎گی روزمره خویش به وقت اهمیت فراوان دهد و کاری را که برایش سپرده می‌شود به وقت معینه به اتمام برساند، یا در موقع معین به محل کار یا استدیو حاضر باشد.

در دنیای ژورنالیزم و خبرنگاری به مفهوم ددلاین ‌بر می‌خوریم. این یک اصطلاح است که در خبرنگاری کاربرد فراوان دارد و به موقعی گفته می‌شود که خبر و یا گزارش باید در آن زمان تهیه شود. اگر یک ژورنالیست به یک روزنامه کار می‌کند، آخرین فرصت یا ددلاین همان دقایق است که روزنامه بسته شده و زیر چاپ می‌رود و اگر در رسانه های صوتی و تصویری وظیفه دارد، ددلاین عبارت همان وقت معین است که خبر یا گزارش آماده پخش می‌باشد. مانند اخبار ساعت شش باید قبل از رفتن گرداننده یا نطاق به استدیو آماده باشد. بنابر این خبرنگار یا ژورنالیست کسی است با انسان‌های عادی تفاوت داشته و به شدت پایبندی به وقت است و ثانیه ها را می‌شمارد.

سرعت در تصمیم گیری و انتقال سریع خبر از دیگر ویژه‌‎گی های اساسی خبر نویسی است. حساسیت کار اطلاع رسانی نیاز مخاطبان به دانستن سریع اطلاعات برای اتخاذ تصمیم درست همچنین رقابت با رسانه ها و بسیاری از موارد دیگر بر ضرورت سرعت در کار خبر رسانی می‌باشد. در تهیه، ‌ویراستاری و آماده سازی خبر یا گزارش باید عجله کرد، اما نباید دقت را قربانی سرعت نمود. در دنیای امروز که رسانه های برقی به شدت در حال رشد است و شبکه های اجتماعی در خدمت آژانس های خبر رسانی و ژورنالیستان قرار گرفته، زمان نشر خبر، عکس، ‌تصویر و گزارشات نیز تغییر کرده است. طوریکه هر دقیقه یک خبر تازه بدون در نظرداشت ساعات روز و شب در یک گوشه از جهان به نشر می‌رسد و ژورنالیستان را بیشتر زیر قیودات زمان قرار داده است. در جهان امروز خبرنگاری، رقابت ها برای نشر خبر اول بسیار تنگتر شده و اگر ژورنالیست ثانیه‌ای دیرتر بجنبد در رقابت عقب می‌ماند، چه که ژورنالیستان به آژانس‌ها یا رسانه‌های جهانی کار می‌کنند، باید زمان کاری خویش را با دقت هرچه بیشتر تنظیم و مدیریت کنند.

ادامه دارد…