بخش اول؛ مروری بر دو کتاب حامد علمی(خبر، خبرنگار، رسانه و مخاطب با ضمیمه افکار عامه و آیین مصاحبه)

نویسنده:آصف معروف - ۱۶ قوس ۱۴۰۲

نوشتن کتاب، تالیف کتاب، اقتباس و گردآوری مواد برای تدوین یک کتاب کار آسانی نیست. وقت می‌برد، شیمه می‌طلبد. خورده ریزه‌کاری‌های بی‌نهایت کسل بار نیاز دارد. نوشتن یک کتاب تحقیقی برای کاربرد علمی در یک روند اکادیمیک آموزش به هدف تهیه محتوی درسی کار سخت و پر مسوولیت است. نوشتن کتاب براساس مراجعه به ده‌ها و یا صدها منبع ولو که منابع به زبان اصلی نویسنده کتاب باشد، بازهم بی نهایت سرمایه‌گذاری زمانی به کار دارد. خلق هر اثر در هر زمانی براضافه میزان بالای فهم و آگاهی شجاعت می طلبد، مخصوصا در عصر ما که مخاطبان و دانشجویان جوان اغلب به منابع مختلف به زبان‌های مادری و هم ‌زبان‌های بین‌المللی دسترسی دارند و چنین آثار همواره وقتی در بوته نقد قرار می گیرند مسوولیت زا‌ست.
تحقیق برای هر اثری به نظر من دارای یک ریاضت قدیس است و من به سعی و زمان‌گذاری مولفان و گردآورنده های مواد اکادمیک تعظیم می‌گذارم و حرمت قایلم. ژورنالیزم یا به قول ایرانی‌ها روزنامه‌نگاری یک حرفه چندان سخت نیست. یکی از سهل ترین حرفه های جهان است ولی پر از مسوولیت است. در عین حال نویسندگی و آفریشن ادبی وظیفه بس دشوار و هنرمندانه است که هر ژورنالیست را شایسته است تا ابتدا باید نویسنده و اهل ادبیات شود و سپس خبرنگار.
تحقیق برای یک اثر و تدوین یک اثر علمی در چهار دسته خبر، خبرنگار، رسانه و مخاطب به اضافه ضمیمه افکار عامه کار تازه حامد علمی که تجربه خوبی در تدوین و تالیف کتاب دارد، یک دستاورد شیرین و مثمریست که می‌تواند جای خالی چنین اثر را به زبان فارسی دری با نمونه‌ها و تجربه‌های تازه رویداد‌های افغانستان براساس کارهی عملی خود مولف پر کند.
شکیبایی و برده باری یک نویسنده در عصری که کتاب را ارزش و جایگاه برو‌مندی در قفسه‌های کتاب مکاتب و دانشگاه‌ها و خانواده‌ها نیست، کار سزاوار ستایش است. در عصری که مردم عطش علمی و فرهنگی‌شان را با خواندن پست‌های کوتاه در شبکه‌های اجتماعی سیرآب می‌کنند، چاپ کتاب‌هایی که نشر آن نیاز به مطالعه ایجاد کند پر ارزش است. هر دو کتاب یاد‌شده برای رهروان جوان دنیای ژورنالیزم یا خبرنگاری چه در محیط اکادیمیک دانشگاه‌ها و چه برای خود آموزی هزاران خبرنگار شهروند غنیمت بزرگ است و یک ممد درسی برومندیست.
حامد که تا حال چندین کتاب نوشته یقین دارم خودش بخشی از این موفقیت را میراث دارد پوهاند سید محمد یوسف علمی پدرمرحوم‌شان است که استاد مسلم و اهل تاریخ و اهل تحقیق بودند.
اما این کتاب،
یک تدوین بسیار جامع و کامل، ‌مجموعه‌ی از اقتباس و تالیف شایسته برا‌ی مبتدیان راه خبرنگاری یا ژورنالیزم است.
گرچه من خودم اکنون پس از سال‌ها کار در رسانه معتقدم که نباید خبرنگاری را چهار سال در دانشگاه درس خواند و برای خودم این چهار سال ضایعه بود، اما برای آموختن مبتدیان ژورنالیزم اساسات ژورنالیزم یک حتم است، هرچند که من باور دارم ژورنالیزم معاصر بسیار فراتر از سه چ ( چه، چرا و چطور) و سه ک (که،کی، کجا) است. تغییرات زیادی در کار خبرنگاری پیش آمده و در عصر دیجیتال بسیاری از مفاهیم نو واردشده است ولی برای آموزش اساسات هنوز قاعده همانست.
خبر چیست؟ میتوان در تحقیق انترنیتی صد‌ها صفحه و صد‌ها کتاب در موردش یافت و خواند. خبرنگار کیست و چگونه خصایلی باید داشت؟ رسانه چیست و مخاطب کیست؟ تعاریف کلاسیک و مدرنی امروز برای هر یک از اینها وجود دارد. اندیش‌مندان و دانشمندان و حتی فیلسوفان و روانشناسان در این باب رای زنی می‌کنند به‌خصوص در زبان‌های جهانی انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، چینی و اسپانوی. همزبانان ما در ایران نیز در این زمینه زیاد کار کرده‌اند و در یوتیوب بسته‌های دیجیتالی رهنمود‌های خوبی برای رهنمایی خبرنگاران جوان تهیه شده است و صد‌ها کتاب را در زمینه خبرنگاری تالیف و ترجمه کرده‌اند که انعکاس تعداد زیادی از ان‌ها را براساس فهرست منابع آقای علمی در این اثر استفاده برده است.
اما اهمیت تالیف این کتاب دوست گرامی ما حامد علمی در اینست که این کتاب بحر را در کوزه جمع‌آورده و برای یک دانشجوی جوان و کسی که شاید به انترنت و زبان‌های بین‌المللی دسترسی نداشته باشد این کتاب بی‌نهایت حیاتی است و حاوی ارزش بسیار می‌باشد.
در مورد زبان و شیوه املایی و انشایی کتاب من ملاحظاتی دارم به خصوص در کار برد نیم فاصله ها و جدا نویسی اشتباهاتی را متوجه شدم که ویرایشگران توجه نداشته و این می‌تواند غلط نویسی را در میان خبرنگاران جوان ترویج کند، چون آنها وقتی از یک اثر علمی اقتباس می کنند شیوه نوشتار را نیز نسحه برداری می کنند. از سوی دیگر جدا نویسی موجب می شود که برخی از واژه ها را نوآموزان دیگر در قاموس نیابند لذا باید دقت و احتیاط را به کار برد و از کاپی ناسالم حذر کرد.
اما سلیقه و گزینه حامد برای اینکه تعریف خبر را آسان کند در کتاب خبر، خبرنگار، رسانه و مخاطب خاص خودش است که به نظر من کمی کاربرد شیوه کلاسیک و به‎بنیاد بر استفاده از منابع زیاد است که گاهی موجب گیجی و زیان می شود تا ساده آموزی.
ادامه دارد…
اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.