احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:منوچهر/ 23 قوس 1392 - ۲۲ قوس ۱۳۹۲
روز پنجشنبه هفتۀ گذشته، رییس جمهور حامد کرزی عازم کشور هند شد. در خبرنامهیی که از سوی ارگ ریاست جمهوری منتشر شده، دلایل این سفر، اشتراک در کنفرانسِ «روابط بینالمللی هند و مشارکت توسعهیی در آسیا و افریقا» خوانده شده و نیز ملاقات با شماری از مقامات هند که بنا بر گسترش روابط هند و افغانستان انجام خواهد پذیرفت. با اینهمه، سروصداهایی وجود دارد مبنی بر اینکه کشور هند روی امضای پیمان امنیتی افغانستان با ایالات متحده، تأثیرگذار خواهد بود و به احتمال قوی در حاشیۀ این کنفرانس، مقامات هند آقای کرزی را به امضای این پیمان تشویق خواهند کرد. این گمان زمانی تقویت شد که به تازهگی جیمز دابینز، نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده برای افغانستان و پاکستان، گفته است که با توجه به روابط نزدیک هند و افغانستان، توقع دارد سفر آقای کرزی به آن کشور، روی امضای پیمان امنیتی تأثیرگذار باشد. همچنان برخی از رسانههای هندی نیز در این زمینه تبصرههایی داشته اند که در کل چنین انتظاری به وجود آمده است.
از آنجایی که موضع آقای کرزی در خصوص مخالفت با پیمان و شرط و شرایط گذاشتنِ بسیار برای امضای آن، هر روز خصمانهتر شده میرود؛ اکنون امریکاییها سعی دارند تا به هر طریق ممکن، آقای کرزی را وادار کنند که دست از لجاجت بردارد و بیش از این مسالۀ پیمان امنیتی را کش ندهد. بنابراین، توقع امریکاییها از هند مبنی بر وساطت کردن در این زمینه از همینجا ناشی میگردد. اما پرسش اینجاست که دلگرمی و امیدواری ایالات متحده برای چنین وساطتی از کجا به میان آمده است؟ آیا تنها رابطۀ نیکِ هند و افغانستان چنین امیدی را برای ایالات متحده خلق کرده است و یا حرفهای دیگر نیز در این زمینه وجود دارد؟
به نظر میرسد که مسایل دیگری نیز وجود دارد که ایالات متحده را خوشبین میسازد که نقش هند در وساطت برای امضای پیمان امنیتی میتواند موثر باشد.
از آنجایی که دشمنی دیرینۀ پاکستان و هند بر هیچ کس پوشیده نیست، مقامات هندی نیک میدانند که عقد پیمان امنیتی افغانستان با ایالات متحده، نقش و دخالتهای پاکستان در منطقه به ویژه در افغانستان را بسیار کمرنگ خواهد ساخت. با امضای این پیمان، پاکستان دیگر به صورت آشکار در افغانستان دخالت کرده نخواهد توانست و نیز هر گاهی که بخواهد، نمیتواند علناً از نگرانیهای خویش مبنی بر گسترش روابط هند و افغانستان سخن زند. چون یکی از مواد این پیمان، حمایت همهجانبۀ ایالات متحده از استقلال و تمامیت ارضی افغانستان است که در صورت تعرض بر خاک این کشور، متعرض با ایالات متحده روبهرو خواهد شـد. بنابراین، با عقد این قرارداد، به رغم نگرانیهای پاکستان، روابط هند و افغانستان نیز گسترده خواهد شد که این مسأله خود میتواند نکتۀ نخستِ چنین امیدوارییی باشد.
نکتۀ دیگر، تزلزل موقعیت پاکستان در نزد امریکاست که این نیز میتواند به سود هنـد تمام شود. طوری که با امضای پیمان امنیتی، افغانستان به یکی از متحدان استراتژیکِ ایالات متحده در منطقه تبدیل میشود و به این ترتیب، مأموریت پاکستان به عنوان یک متحد استراتژیک دیرین، کم کم به پایان میرسد. محتمل است که در آیندههای نه چندان دور، ایالات متحده به طور کامل دست از حمایت پاکستان بردارد. این مسأله با توجه به امریکاستیزییی که اکنون در پاکستان وجود دارد و نیز موجودیت سیاستهای ضد امریکایی در دولت پاکستان، خیلی به دور از واقعیت نیست.
اما نکتۀ از همه مهمتر، روابط نیک هند با ایالات متحده است که به صورت طبیعی، ایالات متحده از هند انتظار دارد تا آن کشور در جهت تحقق منافع ایالات متحده تلاش ورزد. هند نیز در این زمینه بیمیل نمینماید؛ زیرا با توجه به آنچه تا کنون گفته آمد، بدیهی است که هند در راستای تزلزل موقعیتِ پاکستان در نزد ایالات متحده تلاش خواهد کرد و نیز تعویض شدن این جایگاه به سود افغانستان، برای هنـد نیز خالی از مفاد نیست. زیرا تاریخ روابط افغانستان با هند نشان میدهد که این دو کشور حسنِ نیت زیادی نسبت به هم داشته اند و همواره روابط خوب تجاری، فرهنگی، سیاسی و… میانشان برقرار بوده است.
با اینهمه باید دیده شود که هند میتواند در تحققِ این برنامه موفق شود یا خیر؛ زیرا پافشاری و لجاجت کنونیِ آقای کرزی را هم نباید دست کم گرفت. آقای کرزی در موقعیتی قرار گرفته که ممکن است شرایط را بیش از پیش وخیمتر کند و تمام پیشبینیهای موجود را نقش بر آب.
در هر حال، برگشت آقای کرزی از هند، همۀ این نگرانیها را پاسخ خواهد داد.
Comments are closed.