نخستین روز حکومت طالبان در کابل چگونه گذشت؟

بیرون می‌شوم تا اولین روز حضور طالبان را، بعد از بیست سال در کابل نظاره کنم. برای گشت‌زنی در سطح شهر، پای پیاده به سمتِ ده افغانان کابل می‌روم. با رسیدن در سرک عمومی، رنجرهای پولیس را می‌بینم که در شهر گشت میزنند؛ اما سرنشینان آن، طالبانی است که هنوز هم گرد و خاک جنگ در موها و پوشاک‌هایشان نمایان است. رنجرها یکی پی دیگری می‌روند، جنگ‌افزارهای گرم از قبیل راکت، پیکا، و دیگر جنگ‌افزارهایی که من با نام شان آشنا نیستم، بر موترهای طالبان نصب است و طالبان با آن، قدرت شان را نمایش داده و گویی رژه می‌روند.

شهر، آن شلوغی دیروز را ندارد. نه از راه‌بندان خبری است و نه جنراتوری غرش می‌کند و نه صدای موسیقی از دوکان‌ها، موترها و دیگر محلات شهر شنیده می‌شود. جمعیت کم‌رنگی در شهر گشت‌زنی دارند؛ انگار جمعیت نه میلیونی کابل، به خواب عمیقی به درازای شبِ یلدا فرو رفته اند. همه پیرهن و تنبان پوشیده اند و کسی با کسی حرف نمی‌زند. انگار کابل دارد نخستین روزی را بدون آلوده‌گی صوتی سپری می‌کند. کابلی که تا دیروز شنیدن صدا از فاصلۀ دومتری ناممکن بود؛ امروز به‌حدی آرام بود که حتا صدای کودک بوت پالش، از آنسوی خیابان شنیده می‌شد.

جلوتر می‌روم؛ چند ارابه موترسایکل را می‌بینم که طالبان مسلح و غیر مسلح راننده‌گان آن هستند. برخی از موترسایکل‌ها دوپشته، برخی سه‌پشته و یکی هم حتا چهارپشته دیدم که با سرعت نسبتاً آرامی راه می‌پیمود ولی نفرِ چهارمی که به‌سختی می‌توانست به عقب موترسایکل تعادل خود را حفظ کند خندید و پیاده شد. دفعتاً به موترسایکل دیگری که دوپشته بود سوار می‌شود. دیدن این صحنه برای عابرین جالب بود و برخی‌ها با صدای بلند خندیدند.

به رفتار خود به‌سوی شهر ادامه می‌دهم، شمارِ طالبان بیشتر به نظر میرسد. مقابل ادارات دولتی، حدود ده تا بیست نفر طالب مسلح و غیر مسلح تجمع کرده بودند و مصروف گفتگو با مردمی بودند که شاید برای اولین‌بار آن‌ها را می‌دیدند. خواستم به یکی از اجتماع آن‌ها بپیوندم و بشنوم که سربازان طالب، برای مردم چه می‌گویند؛ اما حس می‌کنم که اوضاع، هنوز هم به حالت عادی بر نگشته و بهتر است به راهم ادامه دهم. جلوتر می‌روم، ده‌ها بیرق‌های حکومت قبلی افغانستان را می‌بینم که هنوز هم در گلدان خیابان در اهتزاز است و طالبان، هیچ‌یک از این پرچم‌ها را دست نزدند.

به سه‌راهی ده افغانان می‌رسم، تصویر احمدشاه مسعود و اشرف‌غنی رییس‌جمهور پیشین کشور، هنوز هم در دیوار تعمیر شهرداری کابل نصب است و تاکنون هیچ‌کدام از این تصاویراز سوی طالبان پایین نشده است.

برخی از دکان‌ها و رستورانت‌ها بسته‌اند و برخی‌ها مثل روزهای پیشین فعالیت می‌کنند. جمعی از طالبانی را می‌بینم که می‌خواهند به یکی از رستورات‌های ده افغانان داخل شوند. شاگرد رستورانت می‌گوید: «خوش‌آمدید! بسیار زیاد خوش‌آمدید، بفرمایید داخل، خوب کردید آمدید! «او پدرنالتا» [آن پدر لعنت‌ها] ( منظورش سربازان پولیس یا دیگر کارمندان امنیتی یا دولتی حکومت پیشین) اینجا می‌آمدند و نان می‌خوردند؛ اما پیسه نمی‌دادند.

طالبی می‌گوید: «ما او قسم نیستیم. هرچیزی که می‌خریم یا چیزی که می‌خوریم پیسیشه می‌تیم! ما حرام‌خور نیستیم؛ ولی به همو قیمتی که به دگا می‌تی به ما هم بده؛ زیاد سر ما حساب نکنی!»

شاگرد می‌گوید «نی صایب! مام حرام‌خور نیستیم! قیمتا یک‌چیز اس، چرا زیاد بگیریم؛ باز شما هیچ پیسه نتین صدقۀ سرتان. ای دفعه ره خیر اس مهمان ما باشین!».

طالبان چیزی نمی‌گویند و داخل می‌شوند. برای من جالب این بود که جمله‌های چرب شاگرد برای طالبان، شاید به‌خاطر این بوده باشد که پیشاپیش به آن‌ها بگوید که «عزیزانِ من! وقتی در این رستورانت غذا خوردی، هرکه هستی باید پول غذا را پرداخت کنی! شاید هم چنین منظوری نداشت و ممکن کدام «حرام‌خورِ زورگو» غذا خورده‌باشد و پولش را نپرداخته باشد.

همچنانی که به راهم ادامه می‌دهم، ایست‌های بازرسی طالبان را در میانۀ سرک می‌بینم که تنها موترها را نظارت می‌کنند؛ ولی تولباکس یا دالۀ موترها را بازرسی نمی‌کنند.

دختری با پتلون و روسری

در چهارراهی ملک اضغر مقابل گلبهار سنتر، دختری را دیدم با پتلون و روسری که به پشت موهایش افتاده است. نمی‌دانم که این اجل رسیده از ورود طالبان خبری نداشت و یا اینکه با شنیدن اجباری نبودن برقع، همانند روزهای پیشین به خیابان آمده بود. دنبال موتر بود، کلوله پشته می‌رفت. در این هنگام، موترسایکل طالبان نزدش برک زد. نگاه خشم‌گین سه نفر طالب سرنشین آن، سراپای دختر را ورانداز کرد. با اینکه طالبان، حتا یک کلام هم برایش نگفتند؛ ولی دختر در جا خشکش زد و رنگ باخت. لرزش بدنش را متوجه شدم، دست پاچه شده‌بود، خواست روسری اش را مرتب کند. همینکه روسری را به سرش کشید، موهایش چشمانش را پوشاند. خواست موهایش را زیر روسری جابجا کند که روسری دوباره به پشت سرش افتاد. مانده بود چه کند. ناچار دروازۀ تاکسی را باز کرد و پس از  نشستن به راننده گفت که «استاد! تا کلوله‌پشته ره دربست می‌بری؟ دوصد می‌تمت».

من در شهر در روز اول، کمتر طالبی را دیدم که دستار داشته‌باشد. این طالبان، بیشتر با کلاه قندهاری، پیرهن و تنبان و کرتی‌های نظامی ملبس بودند. کودکانِ زیادی در دوسوی سرک، کنار هم جمع شده و طالبان را تماشا می‌کردند. شماری از آنان، با دستمال‌های سیاه، موهای خود را بسته بودند. شماری هم روی آن دستمالِ سیاه، پارچۀ سفیدی بسته‌بودند که روی آن نشانۀ پرچم سفید طالبان (کلمۀ طیبه) بود.

همچنین، کسانی هم با لباس نیروهای امنیتی در شهر گشت‌زنی داشتند که نمی‌دانم طالبانی بودند که لباس نیروهای امنیتی به تن داشتند ویا هم نیروهای امنیتی باقی مانده در کابل بودند.

عفو عمومی

به‌هر صورت طالبان مرا دیدند و من هم آن‌ها را دیدم؛ هیچ صحبتی با طالبان نکردم سوالی از آنان نپرسیدم.

دیده شود که چند روز بعد چه اتفاقی می‌افتد. در کابل بسیاری از منسوبین دولتی به خصوص اعضای پیشین ارتش و پولیس و امنیت ملی، فعالان مدنی، خبرنگاران و سیاست‌مداران اکنون زیر لوای طالبان زنده گی می‎کنند و این شهر را ترک نکرده اند. اما همه دلهره و دلواپسی دارند و ظاهراً همه تن به تقدیر داده و به اعلامیه‌های طالبان و سخنان آنان مبنی بر عفو عمومی اعتماد کرده اند.

اکنون مردم از طالبان انتظار دارند تا وضعیت کابل را به گونۀ عادی برگردانند و زمینۀ کار را برای‌شان مساعد کنند.

مردم نباید مراکز عام‌المنفعه را تخریب یا چپاول کنند

گویا چپاول و غارت‌گری با پوست‌وخون مردمان ما عجین شده‌است. حداقل در دو دهه‌ی اخیر، از بلندترین مقام‌های دولتی تا پایین‌ترین مامور حکومت متهم به این اند که هر چه در توان داشتند از اخلاق ناحسنه‌ی چپاول‌گری امکانات و تجهیزات عام‌المنفعه بهره بردند؛ اکنون تصاویری نشان میدهد که مردمان برخی محلات خود دست به تخریب و یا چپاور تاسیاست عامه در نبود دولت زده اند.

از آنجا که سؤ استفاده از امکانات دولتی و چپاول‌گری از بزرگ‌ترین علل‌های شکاف میان حکومت و مردم حداقل در دو دهه‌ی اخیر محسوب می‌شد؛ متأسفانه اکنون برخی از شهروندان و روستاییان این سرزمین در واپسین رویداد‌ها تلاش بر به یغما بری مراکز عام المنفعه از جمله تجهیزات مکاتب و سایر تأسیسات دولتی نمودند، در نتیجه‌ی اخرین رویدادهای امنیتی در کشور، طبق اسناد تصویری و ویدیو کلیپ‌هایی که در دست رس است آن‌عده تأسیساتی که در نتیجه‌ی اشغال گروه طالبان در محلی به دسترس عام مردم قرار گرفته، متأسفانه مورد ترحم امتیاز خواران خود نیز واقع نشدند و هریک افتخارانه و عجولانه بخشی از تجهیزات اداری همچون میز و چوکی، دروازه و کلکین فرش و مبل و سایر امکانات را مورد چور و چپاول قرار دادند و حتا برخی ساحات را تخریب کردند.

بدون شک که اگر رژیم‌ها و حکومت‌ها تغییر نمایند و یا ساحات در بین طرف های جنگ دست به دست شوند، در هر حالت ممکن ساختمان‌های مکاتب و مدارس، تجهیزات اداری دفاتر دولتی در نقاط مختلف کشور و تأسیسات عام‌‌المنفعه‌ی دیگر چون پُل و پُلچک‌ها و کانال‌های آبیاری از جای به جای دیگری قابل انتقال نیستند و در هر زمان و تحت نفوذ هر رژیم و ایدئولوژی قابل استفاده‌ی همین مردمان هستند.

بناً، لازم است که مردم حداقل به‌خود و آینده‌ی نسل و فرزندان خود درنگ و توجه بکنند. متوجه باشیم که با ویران کردن درب و دروازه مکاتب چندین سال تحصیل فرزندان تان را عقب می‌اندازید. با چور و غارت تجهیزات تأسیسات دولتی و امکانات عام المنفعه به میلیون‌ها افغانی به خود ضرر و به ماه‌ها و سال‌ها کار و سرنوشت اجتماعی-سیاسی تان را به ابهام مواجه می‌سازید.

امیدواریم که در برابر یک‌ نسل و قضاوت تاریخ عاقلانه و مسؤولانه برخورد نمائیم. بدون شک که آینده‌ی هر یک انسان این سرزمین به همین جغرافیا متکی است و مسؤلیت ایمانی، وجدانی، شهروندی و انسانی ما ایجاب می‌کند تا با نهایت تمام در خدمت و حفاظت تأسیسات عام‌المنفعه که در نهایت قابل استفاده خود ما هستند، کوشا باشیم.

بنابر این نباید شهروندان خود ماعمل تباهی خویش باشند؛ زیرا همین کافیست که طرف های جنگ خواسته یا ناخواسته بسیاری از تاسیسات را ویران کردند و یا اینکه طالبان خود به دلایلی دست به ویرانی مکان ها زده اند یا تاسیسات و مناطقی در بمباران ها ویران شده است؛ اما وقتی که مردم در این کار پیش قدم می شوند، دیگر چگونه بتوانیم کدام کشور یا گروه را سبب ویرانی افغانستان قلم داد کنیم.

این سوال که چرا هنوز ما اهمیت داشتن امکانات زنده گی را درک نمی کنیم و جرا این شهروندان خود داشته های خویش را به ویرانی می کشند و داشته های خویش و ملت را تباه می کنند، زجر آور و تکان دهنده است. این در حالی است که همین مردم باید حافظ تاسیاست عالم المنفعه ای باشند که طی این بییست سال به کمک جهان ساخته شده است. اما متاسفانه که نتیجه و انتظار بر عکس شده است. وای بر ما.

واکنش‌ها به کشته شدن دواخان مینه‌پال

گلابمیر رحمانی

دواخان مینه‌پال رئیس مرکز  اطلاعات و رسانه‌های حکومت امروز جمعه (۱۵ اسد) در مسیر دارالامان مربوط حوزه هفتم امنیتی شهر کابل ترور شد.

میرویس ستانکزی سخنگوی وزارت داخله افغانستان گفته است که آقای مینه‌پال در نزدیکی مسجد حضرت عثمان غنی از سوی طالبان کشته شد.

او افزود: متاسفانه دشمنان افغانستان و هراس افگنان امروز بار دیگر در یک عمل بزدلانه جوانی را که در برابر جنگ تبلیغاتی هراس افگنان مانند کوه ایستاد بود کشتند.

آقای استانکزی، از آقای مینه پال به عنوان «یک جوان رشید و وطن‌دوست» که از حامیان اساسی نظام و در مقابل تبلیغات علیه نظام مانند «کوه فولادین» بود، یاد کرد.

مسئولیت حمله بر دواخان مینه پال را طالبان برعهده گرفته است.

ذبیح الله مجاهد سخن‌گوی این گروه در تویتی گفته است که آقای مینه پال در یک حمله ویژه طالبان کشته و به کیفر اعمال خود رسید.

پیش از این آقای مینه‌پال، چندی قبل در یک گفت‌وگو با تلویزیون خصوصی”یک” در پاسخ به این سؤال که از ترور خود تا چه حد هراس دارید، گفته بود که این کشور قربانی می‌خواهد. اینجا باید با شجاعت کار کرد. هراس افگنی کار تروریستان است و تلاش می‌کنند که ما را از اراده ما منصرف کنند. بدون شک کسی کم و کسی هم زیاد می‌ترسد اما من با شرایط بلد هستم و زیاد نمی‌ترسم.

کشته شدن رئیس مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت واکنش‌های را نیز در پی‌داشت.

عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی، در بیانیه‌ی می‌گوید که تروریستان جنایت‌پیشه و قسی‌القلب امروز دواخان مینه‌پال رییس مرکز رسانه‌های حکومت و از چهره‌های وطن دوست و فعال را در کابل به شهادت رسانیدند.

آقای عبدالله افزوده است که این حملۀ بزدلانه، ناروا و تروریستی را با کلمات تند نکوهش کرده و باور داریم که عاملان این جنایات قیمت قساوت، بی‌رحمی و افغان‌کشی‌شان را خواهند پرداخت. مردم افغانستان تسلیم تروریسم و هراس‌افگنی نخواهند شد. ترورهای بی‌خردانۀ طالبان، عزم مردم افغانستان برای شکست دشمن زبون و بی‌مروت چند چندان می‌سازد.

وی در اخیر گفته است که دواخان مینه‌پال، با وطن‌دوستی، فداکاری و شهامت‌تمام، صدای حقانیت مردم افغانستان را فریاد می‌کشید.

هم‌زمان با این، سرور دانش، معاون دوم رییس‌جمهوری گفته است که شهادت مینه‌پال که گروه طالبان رسما آن را به عهده گرفته یک جنایت تمام عیار علیه انسانیت و ارزش‌های انسانی و آزادی بیان است؛ طالبان به هیچ اصلی از اصول انسانی و اسلامی پابند نیست.

در حین حال، سید سادات منصور نادری، وزیر دولت در امور صلح گفته که دواخان مینه‌پال مبارز راه آزادی بود؛ شهادت وی بیان‌کننده دشمنی تروریستان با آزادی است. این عمل را بزدلانه و از روی ناتوانی تروریستان می‌دانیم.

از سوی هم، فضل هادی مسلمیار رئیس مشرانو جرگه نیز حمله بر دواخان مینه پال را تقبیح کرده است. او در صفحه فیسبوک خود نبشته است که شهید مینه پال مبارز، فرهنگی، قلم به دست، نویسنده، شاعر و ژورنالیست بود. مینه پال فرد با شخصیت، وطندوست و حسابی بود.

حامدکرزی رییس جمهور پیشین، حنیف اتمر وزیر خارجه، احمدولی مسعود رییس عمومی بنیاد شهید مسعود و شماری دیگر از سیاست مداران و شهروندان افغانستان به کشته شدن آقای مینه پال واکنش نشان دادند و آن را محکوم کردند.

صلاح الدین ربانی، رئیس حزب جمعیت اسلامی و وزیر اسبق امور خارجه نیز در واکنش به کشته شدن دواخان مینه‌پال در صفحه فیس‌بوک رسمی خود نگاشته است تروریستان جنایتکار دواخان مینه‌پال رئیس مرکز رسانه های حکومت و یکتن از فعالان عرصه رسانه و آزادی بیان را در اثر یک توطیه به شهادت رسانیده اند.

آقای ربانی، در ادامه افزوده است که ترور شهید مینه‌پال و ترورهای دیگر بیانگر این حقیقت تلخ است که ما در برابر یک جنگ فراگیر استخباراتی قرار گرفته‌ایم. تروریزم به‌عنوان یک وبای کشنده دامنگیر همه شده، بهتر است در امر مبارزه با آن، وحدت عمل را در پیش بگیریم و تمامی طرف‌ها، اختلاف‌های سلیقه‌ای را کنار گذاشته در برابر این پدیده‌ی شوم و ویرانگر بسیج شوند.

او می‌افزاید که یکی از راه‌های مؤثر مبارزه علیه تروریزم، حمایت جدی و صادقانه از نیروهای دفاعی و امنیتی و نیروهای خیزش مردمی است.

فضل احمد معنوی، وزیر عدلیه، نیز در واکنش به کشته شدن آقای مینه‌پال در صفحه‌ی فیس‌بوک نگاشته است که چهار روز پیش در مجلسی با هم رو به رو شدیم، با کمال ادب احترام عسکری نمود و گفت:« با موقف ضد طالبانی‌ات احترامم چند برابر شده است».

آقای معنوی افزوده است که دیروز مضمونی را برایش فرستادم خوش شود و آن‌را بیشتر نشر کند تا روحیه مدافعین کشور عالی‌تر و انگیزهٔ مقاومت شان بیشتر گردد. اما امروز با کمال ناباوری خبر شهادتش را شنیدم آن‌هم در روز جمعه بعد از ادای فریضه نماز  که چگونگی شهادت‌اش دال بر حقانیت راه و مفکوره‌اش می‌باشد.

از سوی هم، راس ویلسن سرپرست و شارژدافیر سفارت امریکا در کابل در صفحه توییتر خود نوشته که از کشتن دواخان مینه پال از سوی طالبان سخت متاثر شده است.

او نوشته که آقای مینه پال در بخش اطلاع رسانی مخلص بود و کشتن او، نقض حقوق بشری و آزادی بیان است.

از سوی دیگر، رئیس جمهور غنی، در شفاخانه‌ی سردار محمد داوود، بر روح آقای مینه‌پال، اتحاف دعا و بر پیکر بی‌جان‌اش ادای احترام کرد.

این در حالی است که دواخان مینه پال، چند ماه پیش به عنوان رئیس مرکز رسانه های حکومت تعیین شده بود. او پیش از این معاون سخنگوی رئیس جمهوری بود. اما او در انتخابات گذشته ولسی جرگه از سمت معاون سخنگوی رئیس جمهوری استعفا داد و در انتخابات ولسی جرگه نامزد حوزه کوچی‌ها بود اما او پیروز نشد.

آقای مینه‌پال، هم‌چنان،‌ پیش از این مدتی به عنوان رئیس کتابخانه عامه کار کرد و چند سال سمت ریاست اطلاعات و فرهنگ کندهار را نیز برعهده داشت.او در بین سال‌های  ۲۰۰۶ الی ۲۰۱۰ میلادی در ولایت های جنوب غرب به عنوان خبرنگار رادیو آزادی، هم فعالیت کرده‌  بود.

گفتنی است که آقای مینه‌پال، شاعر و نویسنده بود و از دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه کابل سند فراغت به دست آورده بود.

ابراهیم رئیسی به حیث رئیس جمهوری ایران حلف وفاداری یاد کرد/ افغانستان در کجای سیاست رییسی قرار خواهد داشت؟

ابراهیم رئیسی به عنوان هشتمین رئیس جمهور ایران سوگند یاد کرد.

او در مراسم تحلیفش در مقر مجلس شورای اسلامی در تهران روز پنجشنبه (۱۴ اسد) گفت که برای خدمت گذاری به مردم ایران و حمایت از عدالت تلاش خواهد کرد.

در مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی، مقام‌های برخی از کشورها از جمله محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان اشتراک کرده بود.

به گزارش رسانه‌های ایرانی، چندین مقام خارجی به شمول رئیس جمهوری عراق و رئیسان پارلمان نایجر، سوریه، تاجیکستان، ازبیکستان و تانزانیا به مراسم تحلیف رئیسی دعوت شده بودند.

آقای رییسی در مراسم تحلیف خود گفت که تحریم‌ها بر ایران، باید برداشته شوند و به گفته رئیسی برای رسیدن به این هدف از هر طرح دپلوماتیک حمایت می‌کند.

از ماه اپریل به این‌طرف شش دَور گفت‌وگوها میان ایران و قدرت‌های جهان در ویانا پایتخت اتریش به هدف احیای توافق‌نامه هسته‌ای برگزار شده است.

ارگ ریاست جمهوری افغانستان خبر داده است که اشرف غنی، رئیس جمهور این کشور برای شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور ایران عازم آن کشور شد و در دیدارهایش با رییس جمهور جدید جمهوری اسلامی ایران برمحور گسترش روابط میان دو کشور با همتای ایرانی اش گفتگو کرد.

بربنیاد این اعلامیه، در این سفرمحمد سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری، محمد حنیف اتمر، وزیر امور خارجه افغانستان و عبدالمتین بیک رئیس دفتر رئیس جمهور وی را همراهی کردند.

رئیس جمهور افغانستان در حالی در مراسیم تحلیف رییس جمهوری اسلامی ایران سفر شرکت کرده بود که جنگ در افغانستان شدت گرفته  و طالبان به خشونت های خود تشدید بخشیده اند.

دولت اففانستان با این انتظار به این رفته است که تا سیاست آن دولت را از رابطه با طالبان به رابطه دولت با دولت تغییر بدهد. در افغانستان انتظار این است که دولت جدید ایران در زمینه دست رسی افغانستان به صلح همکاری کند.

پیش از این طالبان در دوران آقای روحانی چندین سفر به تهران داشتند اما هنوز نتیجه آن سفر ها ملموس نیست. در مورادی این سفر طالبان به ایران در هماهنگی ایران با دولت افغانسان خوانده شده است و در مورادی هم مورد انتقاد دولت افغانستان قرار داشته است. مردم افغانستان انتظار دارند که دولت جدید ایران جایگاه خاصی به افغانستان در سیاست خارجی آن کشور در امر دست رسی افغانستان به صلح قایل شود و نیز انتظار دارند که آقای رییسی بتواند سیاست آن کشور را در جهت حمایت و همکاری با مهاجران افغانستان بر بنیاد حسن همجواری در شرایط بحرانی و جنگی در افغانستان متمایل سازد.

بااین حال هنوز روشن نیست که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور جدید ایران با در نظر داشت شرایط کنونی منطقه، چه سیاستی را در قبال افغانستان در پیش خواهد گرفت.