- ۱۱ حمل ۱۳۹۲
یکی از بزرگترین دستآوردهای افغانستان در سالهای اخیر چیزی غیر از مقابله با بمبگذاران انتحاری است. این دست آورد با روند باز سازی افغانستان ارتباط مستقیم دارد.
درآمد افغانستان از مالیات و گمرک در سال مالی گذشته تا ۱٫۶۴ میلیارد دالر افزایش یافت، که نشان میدهد این درآمد در طول ده سال گذشته ۱۴ برابر شده است. به این معنا که حکومت افغانستان میتواند حالا بیش از نیمی از مخارج خود را به شمول معاشات کارمندان از درآمد مالیاتی بپردازد.
به عبارت دیگر، درآمد افغانستان از مالیات ۱۱ درصد «تولید ناخالص داخلی» (GDP)این کشور را تشکیل میدهد که در مقایسه با کشور همسایه اش، پاکستان ۲ درصد بیشتر است.
به گزارش دویچه وله، افزایش درآمد مالیاتی حکومت افغانستان از این لحاظ حیاتی است که کمک دهندهگان خارجی با نزدیکشدن موعود خروج کامل نیروهای بینالمللی از افغانستان، به تدریج کمکهای خود را به این کشور کاهش میدهند. قرار است تا پایان سال ۲۰۱۴ تمام نیروهای جنگی ناتو از افغانستان خارج شوند.
در همین حال، تا پایان سال روان میلادی، ایالات متحده امریکا به تنهایی حدود ۱۰۰ میلیارد دالر در بخش بازسازی افغانستان خرج خواهد کرد.
عبدالرحمن مجاهد، رییس جدید اداره عایدات افغانستان میگوید: «ما به طور گسترده به کمکهای بین المللی وابسته هستیم. ما میخواهیم که مستقل شویم». او در ادامه میافزاید: «من یک افغانستان پایدار را برای همه کودکان مان میخواهم».
با وجود افزایش درآمد مالیاتی، حکومت افغانستان سالها به کمکهای خارجی وابسته خواهد بود. مالیات، گمرکات و درآمد معادن افغانستان تنها ۲٫۵ میلیارد دالر از بودجه ۷ میلیاردی افغانستان را در سال روان تامین کرده اند.
بیشتر درآمدهای مالیاتی از شرکتهای عمده به دست میآید؛ از کسانی که میگویند مالیات آنها هیچ تأثیری در تامین و بهبود امنیت نداشته است. شرکتها باید ۲۰ درصد درآمد خود را مالیه بپردازند؛ اشخاصی هم که بیش از دو هزار دالر درآمد ماهانه دارند، باید همین میزان مالیه پرداخت نمایند.
اما بر خلاف کشورهای توسعه یافته که بیشتر مالیات توسط شهروندان پرداخت میشود، برای افغانها پرداخت بخشی از درآمدشان به دولت، مسخره معلوم میشود. این در حالی است که بر اساس آمار بانک جهانی، میانگین درآمد سالانه افراد در این فقیرترین کشور جهان فقط ۴۷۰ دالر است. کسانی که ماهانه کمتر از ۱۰۰ دالر درآمد دارند، از پرداخت مالیه معاف می باشند.
عبدالرحمن عارف، یک صراف ۲۸ ساله میگوید: «این یک حکومت خوب نیست. من مالیات نمیپردازم. پولدارها هم نمیپردازند؛ حکومت اول باید سراغ آنها برود بعد پیش ما بیاید».
اقتصاد افغانستان تقریباً در تمام سطوح به طور مستقیم یا غیرمستقیم به کمکهای جهانی وابسته است. اقتصاد افغانستان تقریباً در تمام سطوح به طور مستقیم یا غیر مستقیم به کمکهای جهانی وابسته است.
افغانستان مشکل مشابه با کشور همسایهاش پاکستان دارد که در آن افراد پولدار مالیه نمیپردازند و موسسات حکومتی ضعیف توان مقابله با آنها را ندارند. اما رییس اداره عایدات افغانستان میگوید که پرداخت مالیات «به نهادهای مجری قانون سپرده خواهد شد».
دستآورد پایدار
نظام پولی افغانستان ثبت ناشده و استوار بر اقتصاد سیاه است. فساد در این کشور شایع است و ۹۰ درصد مواد مخدر جهان نیز در آن تولید میشود؛ و میلیاردها دالر هر سال در بکس های مسافرتی از این کشور خارج می شود.
وضعیت امنیتی هم امیدبخش نیست و طالبان و دیگر گروه های شورشی در مناطقی که نیروهای جنگی خارجی کمتر فعالیت دارند، کنترول خود را گسترش داده اند.
با این همه، اما برخی از افغانها هنوز در حال پول درآوردن هستند. بیشتر کارها توسط دالرهای کمکی کشورهای دیگر در ده سال گذشته رونق گرفته اند.
یک مقام سفارت ایالات متحده در کابل در مورد افزایش مالیات در افغانستان میگوید: «این تقریبا یک دست آورد پایدار است». اما او می گوید که این کشور هنوز با خلاء بزرگ مالی به ویژه به خاطر مخارج نظامی روبرو است. او می گوید: «تا زمانی که درآمد از طریق صنایع استخراجی تامین شود، این مشکل ادامه خواهد یافت. این مساله وقت می گیرد».
وظیفه دشوار
عبدالرحمن مجاهد به تازهگی مسوول درآمدهای مالیاتی افغانستان شده است. پیش از او احمد شاه زمان زی، شاهد رشد این اداره بود و از هیچ گونه مقابله یی شانه خالی نکرد. هنگامی که یکی از معاونان رییس جمهور افغانستان از پرداخت مالیات بر درآمد خانه های کرایی اش سر باز زد، زمان زی تهدید کرد که این مساله را به مطبوعات می کشاند. انتخابات نزدیک بود و معاون رییس جمهور مجبور شد تا آن را بپردازد.
در زمان ریاست زمان زی، بیش از ۲۰ متخلف مالیاتی زندانی شدند، چندین حساب بانکی مسدود شد و مسافرت برخی افراد ممنوع گردید. به عنوان مثال، در مورد سالون های عروسی مجلل که مثل سماروق در شهر کابل سر برآورده اند، او می گوید که ۶۰ سالون مالیات خود را نمی پرداختند؛ و او مجبور شد تا پولیس را به شماری از بزرگترین سالون ها ارجاع دهد تا به این ترتیب دیگر سالون ها نیز حساب کار را بفهمند.
نجیب الله لطیفی، مالک شرکت بزرگ تولید پایپ که ۸۵۰ کارگر دارد از روند مالیات حکومت افغانستان راضی نیست. او می گوید که آزار و اذیت تفتیش های مالیاتی کار او را خراب میکند. لطیفی میگوید که در سالهای اخیر بارها مالیات پرداخته است.
لطیفی توضیح میدهد که ماموران مالیات غالبا به او پیشنهاد میکنند که اگر او رشوه بدهد، مالیاتش را کم میکنند؛ اما وقتی لطیفی از این خواست سر باز میزند، ماموران واردات مواد او را مختل میکنند و جوازش را معلق میسازند. او میگوید: «من نمیدانم چه کار کنم. من هر جای گفته ام که آنها تجارت من را خراب میکنند».
او می افزاید: «من مالیات میپردازم. حتا اگر ۶۰ درصد آن صرف نوشیدن و خرید و چکر همسران [سیاستمدارها] شود؛ اما شاید ۴۰ درصد آن خرج مکتب و شفاخانه گردد. اما آنها باید درست مالیات بگیرند».
این درحالی است که بیش از ۱۰ مامور جمعآوری مالیات که درآمد پایه آنان حدود ۱۸۰ دالر در ماه است، در دو سال گذشته به دلیل فساد برکنار شده اند. مجاهد می گوید: «فساد بخشی از زندگی عمومی در افغانستان است. ما قصد داریم تا این اداره را از فساد پاک کنیم».
Comments are closed.