افشاگری‌های بازرس ویژه امریکا در امور بازسازی افغانستان، در ماه‌های اخیر خبرساز شده است.
جان سوپکو، وکیل مدافع سابقه‌دار امریکایی، سال گذشته از طرف دولت امریکا، ناظر روند مصرف کمک‌ها به افغانستان شد.
او از آغاز کارش تاکنون، چندین گزارش درباره حیف و میل شدن کمک‌ها در افغانستان منتشر کرده است.
جان سوپکو وکیل مدافع با تجربه‌یی است که در سالهای ۱۹۸۰ میلادی، بخاطر مبارزه با مافیا در امریکا، برای خود نام و نشانی دست و پا کرد.
او حالا مسئولیت پرمخاطره‌یی را در افغانستان به دوش دارد. او وظیفه افشای موارد فساد و حیف و میل کمک‌های امریکا در این کشور را در دفتر ‹سیگار› (اداره بازرسی عمومی امریکا برای بازسازی افغانستان) به عهده دارد.
در این اواخر اظهارات رک و افشاگری‌های این وکیل مدافع ۶۱ ساله، سر و صداهای زیادی را به پا کرده است.
تنها در ماه جولای گذشته، دفتر سیگار، هشت گزارش درباره نگرانی‌ها از وجود فساد در برخی مناطق افغانستان منتشر کرد.
فساد در پروژه هایی مثل ساخت بی کیفیت ساختمانهای مدارس و برنامه آموزشی قاضی های افغان از این نمونه هاست.
سیگار، پروژه‌های امریکایی‌ها را نیز در افغانستان نظارت می‌کند.
در تازه‌ترین مورد، این نهاد، مصرف نادرست ۳۴ میلیون دالری ارتش امریکا در ولایت هلمند را برجسته کرده است.
در گزارش سیگار آمده که ارتش امریکا پیش از مصرف این پول برای ساخت پایگاهی در هلمند، می‌دانست که پس از سال ۲۰۱۴ به این پایگاه ضرورتی نیست.
آقای سوپکو به بی‌بی‌سی گفت که با وجود گزارش آنها، هنوز کار روی این پروژه جریان دارد.
رسیدگی به شکایات افغانها
وبسایت رسمی دفتر آقای سوپکو، دارای یک خط پیامگیری است که افغانها می‌توانند، شکایت‌شان را در آن به زبان خود ثبت کنند.
طرح سهم دهی به افغانها در این کار، نتیجه داشته و تاکنون چندین پرونده براساس همین شکایت‌ها بررسی شده است.
به طور نمونه، در ماه سپتامبر گذشته، یک کارمند وزارت خارجه امریکا به اخذ ۳۰ هزار دالر غیرقانونی از یک مقام در افغانستان، متهم و مجرم شناخته شد.
معلومات این رشوه ستانی از طریق همین خط پیام گیر، به دست آمده بود.
مورد دیگری که توسط تیم آقای سوپکو تحقیق شده، سرقت حداقل یک میلیون دالر در قراردادی در مورد تدابیر پیشگیرانه از انفجار بمب‌های کنار جاده‌ای است.
در این پروژه، نهاد افغانی که دست دوم قرار داد بودند، از امریکایی‌ها پول گرفتند تا حدود ۲۵۰ شکاف بزرگ زیر شاهراه ها را که معمولا شورشیان در چنین شگاف هایی مین گزاری می کنند، مسدود کنند، اما این کار تاکنون انجام نشده است.
بازرس ویژه امریکا (سیگار)، برای جلوگیری از هدر رفتن پول‌، جعل و سو استفاده از عملیات ها و برنامه های امریکا در بازسازی افغانستان فعالیت می‌کند
آقای سوپکو می‌گوید: «تنها موضوع از دست رفتن پول نیست. تنها هدر رفتن پول مالیات دهندگان نیست و یا این که قراردادی‌ها بخشی از پول را می‌دزدند. فساد، کشنده است! هدر رفتن پول و ساختمان سازی غیرمعماری کشنده است. این می‌تواند امریکایی‌ها را بکشد و یا نیروهای ائتلاف بین المللی و یا نظامیان و غیرنظامیان افغان را بکشد.»
توجه دولت امریکا به گزارش‌های سیگار
روشن است که مقام‌های ارتش امریکا نمی‌خواهند همیشه انتقادهای تند آقای سوپکو را بشنوند.
آقای سوپکو می‌گوید که ۴۳ مورد از پیشنهاداتش به ارتش برای اتخاذ تدابیری جهت جلوگیری از دستیابی شورشیان به منابع امریکا در همان آغاز کار رد شدند.
اما وزارت دفاع امریکا به بی‌بی‌سی گفته که تحقیقات آقای سوپکو را بسیار جدی می‌گیرد.
در یک اعلامیه پنتاگون آمده که قضیه مربوط به مرکز فرماندهی در هلمند هنوز زیر بررسی است.
آقای سوپکو از بازسازی‌های انجام شده در افغانستان راضی نیست و موفقیت‌ها در این بخش را بسیار کم می‌داند.
او گفت: «ما واقعاً نگران ناکامی‌ها هستیم. چند ماه پیش به وزرای خارجه و دفاع و رییس اداره بین المللی توسعه یی امریکا نامه نوشتم و از آنها خواستم که تنها ده پروژه کامیاب خود را نام بگیرند.»
فعالیت‌های سیگار برای بهبود بازسازی در افغانستان موثر بوده است.
در ماه آگست سیگار موفق شد که حساب‌های بانکی یکی از قراردادی‌های افغان را ضبط کند که می‌خواست ۷۷ میلیون دالر امریکایی را حیف و میل کند.
تحقیقات در باره این قضیه هنوز ادامه دارد.
سوپکو در دفتر کارش در حومه واشنگتن پایتخت امریکا، نقشه بزرگی از افغانستان دارد تا از طریق آن، مسیر کار کارمندانش را در افغانستان زیر نظرداشته باشد.
او ۱۸۰ کارمند دارد که ۵۰ نفر آنها در افغانستان تحقیق می‌کنند.