البته در هر انتخاباتی یک طرف بازنده و یک طرف برنده است و الزامی هم نیست که طرف‌های بازنده در انتخابات‌ها، به فرافکنی، تفرقه‌افکنی و یا نفرت‌پراکنی دست بزنند؛ اما از آن‌جایی که افغانستان هنوز جامعه‌یی در حال گذار است، سیاست‌مردان ما کمتر از خود تحمل و بردباری نشان می‌دهند و با توجه به شرایط توصیف‌شده، دست به تبلیغات قومی در ایام پیکارهای انتخاباتی می‌زنند؛ چنان‌که حامیان یکی از ستادهای انتخاباتی در این روزها پیوسته از قتل و خونریزی دم می‌زنند و یا یک قوم را متهم به حمایت از رژیم شوروی وقت و دولت ایالات متحده می‌کنند و نیز از محرومیت چندصدسالۀ خود حرف می‌زنند و تقصیر آن را به گردن قومی می‌اندازند که در حقیقت خود آن قوم هم از اقوام محروم کشور بوده است.
به هر صورت، آن‌چه مسلم می‌نماید این است که فعلاً وزنۀ حمایت مردمی از تیم اصلاحات و هم‌گرایی پلۀ ترازوی سیاست را به سود این تیم، طوری سنگین ساخته که اگر یک انتخابات شفاف و سالم برگزار گردد، بی‌ هیچ تردیدی برندۀ انتخابات خواهد بود.
تاریخ افغانستان به خاطر ندارد که در این کشور گاهی برای شفافیت و مشروعیت یک دولت، دو بار انتخابات برگزار شده باشد. بی‌گمان که هر بخردی می‌داند افغانستان تنها کشوری است که اکثراً از طریق پادشاه‌گردشی‌ها، کودتاها، جنگ و خشونت و… قدرت از دستی به دستی انتقال یافته است. اگر دو انتخابات ریاست جمهوری هم اخیراً در سیزده سال اخیر صورت پذیرفته است، به صورت نمایشی و تمثیلی بوده که هیچ مشروعیت مردمی نداشته است و مسایلی وجود داشته است که نمی‌توان از آن چشم پوشید.
در انتخابات بار نخست، دخالت خارجی‌ها مستقیماً وجود داشت و آقای کرزی نیز یک فرد گم‌نام و تازه‌وارد بود. بنابراین، مردم بی‌تجربه از انتخابات و خسته از جنگ، زمانی به پای صندوق ها رفتند که شناخت کافی از نامزدان ریاست جمهوری نداشتند و بی‌گمان که شرایط یادشده در قدرت انتخاب مردم شدیداً اثر گذاشت و آنان در یک فضای مغشوش زعیم‌شان را انتخاب کردند.
داستان انتخابات بار دوم بر همه‌گان روشن است که چه‌گونه تقلب گسترده سازمان‌دهی شد و چه‌طور مشروعیت دولت پنج سال پسین آقای کرزی زیر سوال رفت. هر چند بعدها به این موضوع کمتر اشاره شد.
اما اکنون وضعیت طور دیگری‌ست. برای نخستین بار است که افغانستان شاهد یک انتخابات واقعی و مردمی است. منتها با فرض این که کسی و یا نهادی در پروسۀ رای‌گیری و حساب‌ رای دخالت نکند. برای نخستین بار کسی در آستانۀ پیروزی است که سال‌های سال در متن مردم بوده و برخلاف حامد کرزی، شناخت کافی از گذشته، سجایا، افکار و کردار او در دست است. برای نخستین بار مردم با چشم و گوش باز به کسی رای می‌دهند که حتا زنده‌گی خصوصی او، از آن‌ها پنهان نیست. افزون بر این‌ها، برای نخستین بار افغانستان صاحب دولتی می‌شود که به تمام معنا مشروع است. یک اکثریت مطلق به یک تیم مردمی رای می‌دهند که هیچ مکتب سیاسی‌یی، گزینۀ مناسب‌تر و دقیق‌تر از آن را توصیف نکرده است. منتها باز هم تاکید می‌شود، اگر کمیسیون‌های انتخاباتی به تقلب دست نزنند، اگر مجریان قانون در پروسۀ انتخابات اعمال نفوذ نکنند و اگر تیم‌های رقیب، منصفانه به شکست‌شان معترف گردند و بی‌هیچ خشونت‌ورزی و تفرقه‌افگنی‌یی به تیم برنده مبارک‌باد بگویند. بنابراین انتظار مردم افغانستان از هر دوتیم انتخاباتی این است که در چند روز باقی مانده برای کمپاین انتخاباتی شان به مسایل قومی پشت پا بزنند سعی کنند که با توجه به برنامه ها و اهدافی که دارند که از مردم رای بگیرند. متاسفانه در این روزها تیم انتخاباتی تحول و تداوم مسایل رابه گونه بسیار فاشیستی آن قومی ساخته و به مردم هشدار می‌دهند که اگر برای آن‌ها رای دهند، چنین و چنان خواهد شد. این‌ها باید بدانند که مردم افغانستان تغییر کرده است و دیگر فریفته ابزارهای کهنه و فرسوده نمی‌شوند.