مسوولان معارف در غرب افغانستان می‎گویند که دروازه بیش از ۱۸۵ باب مکتب در ولایت‌های هرات، فراه، بادغیس و غور به روی شاگردان مسدود اند که این خود ۳۴ هزار شاگرد را از نعمت آموزش محروم نموده است.
تهدیدهای امنیتی، بیجاشدن خانواده‌ها به دلایل امنیتی و کمبود معلم مسلکی از جمله اساسی ترین عوامل مسدود شدن مکاتب در غرب افغانستان می‌باشد.
عبدالرزاق احمدی‌، رییس معارف ولایت هرات می‌گوید: “در حال حاضر ۲۷ باب مکتب در ولسوالی شیندند، ۳ باب مکتب در ولسوالی گذره، یک باب مکتب در گلران، یک باب مکتب در کهسان، ۵ مکتب در زنده جان و ۲ باب مکتب در ولسوالی اوبه هرات که مجموعا ۴۲ مکتب می شود به دلایل نا امنی ها و کمبود معلم مسکلی مسدود می باشند.”
وی افزود که نزدیک به دو هزار شاگرد در هرات از رفتن به مکتب محروم اند که ۶۰ درصد شان را دختران و اطفال تشکیل می دهند.
با این حال، جیلانی فرهاد سخنگوی والی هرات با تایید مسدود بودن شماری از مکاتب در ولسوالی های هرات گفت: “اداره محلی این ولایت در تلاش رفع موانع امنیتی فرا راه شاگردان معارف و بازگشایی این مکاتب می باشد.”
در همین حال داکتر مهدی حدید، مسئول کمیته امنیتی شورای ولایتی هرات می گوید که رقم مکاتب غیر فعال در هرات بالاتر از آماری است که توسط ریاست معارف این ولایت ارائه شده است.
وی افزود: “بیشترین مکاتب مسدود شده در ولسوالی های اوبه، کشک کهنه، رباط سنگی و شیندند هرات مکاتب دخترانه می باشند.”
فراه نیز در غرب افغانستان از جمله ولایاتی است که ۴۰ باب مکتب آن در ولسوالی های پشت کوه و پشت رود این ولایت به دلیل مشکلات امنیتی مسدود است.
محمد صابر فاروقی، رییس معارف ولایت فراه می گوید: “اخیرا این اداره با همکاری یکی از نهادهای بین المللی اقدام به راه اندازی ۷۰۰ صنف محلی کرده است که بیش از ۳ هزار شاگرد در آن مصروف تعلیم می باشند.”
فاروقی افزود اداره معارف این ولایت ۲۰۰ هزار شاگرد دارد که ۶۰ درصد آنان پسران و متباقی دختران هستند.
از طرف دیگر عبدالحی خطیبی، سخنگوی والی غور می گوید: “در حال حاضر دروازه ۵۸ باب مکتب در ولسوالی های تولک، شهرک و دولینه این ولایت به علت نا امنی به روی ۲۷ هزار شاگرد دختر و پسر بسته است.”
خطیبی افزود که ریاست معارف این ولایت هم اکنون ۲۳۰ هزار شاگرد تحت پوشش دارد که ۴۰ درصد شان را دختران و اطفال تشکیل می دهند.
با این حال عبدالقیوم ساجد، رییس معارف بادغیس می‌گوید: “در ولسوالی‌های آبکمری، مقر و بالا مرغاب این ولایت ۴۷ باب مکتب به دلیل تهدیدات امنیتی مسدود می باشد که ۳۰ درصد از مجموعه شاگردان معارف این ولایت از رفتن به مکاتب محروم ماندند.”
وی نیز خاطر نشان ساخت که بر اثر تلاش نیروهای امنیتی در یک ماه اخیر دروازه ۹ باب مکتب در این ولایت به روی شاگردان بازگشایی شده است.
بنا به اظهارات وی ریاست معارف بادغیس ۱۳۴ هزار شاگرد تحت برنامه های تدریسی خود دارد.
راین مصون، یک تن از تحلیگران امور فرهنگی در غرب افغانستان می گوید: تا زمانی که در بین باشندگان ولسوالی های نا امن ذهنیت سازی نشود این مشکل برطرف نخواهد شد.
وی افزود: “دیدگاه تعصبی حاکم در سطح ولسوالی ها باعث شده تا دختران بعد از رسیدن به سن بلوغ اجازه خارج شدن از خانه برای شان داده نشود و این خود منجر به حضور کمرنگ دختران در مکاتب و سرانجام غیر فعال شدن مکتب متذکره می گردد.”
آقای مصون از علما، بزرگان قومی و نمایندگان مردم در پارلمان و شوراهای ولایتی می خواهد تا در این زمینه برای باشندگان قریه های اطراف ذهنیت سازی شود تا از مسدود شدن هرچه بیشتر مکاتب دخترانه در سطح ولسوالی ها جلوگیری گردد.
گفتنی‌ست از ۱۵ سال بدین سو میلیون ها دالر صرف تعلیم و تربیه در حوزه غرب افغانستان شده است، مگر با آنهم به گفته مسئولان کمیسیون مستقل حقوق بشر، حدود نیمی از اطفال در این حوزه از رفتن به مکتب محروم اند.