روزنامۀ ماندگار به طرح پیشنویس قانون تظاهرات و اعتصابات دست یافته است که نشان می‌دهد که اگر این طرح تایید شود، اعتراضات و احتسابات و فعالیت‌های مدنی با مشکل مواجه می‌شود.

——————————————————————————————–

طبق هدایت جلسۀ مورخ ۱۱/۱۱/۱۳۹۵ کمیتۀ محترم قوانین کابینۀ جمهوری اسلامی افغانستان که در مورد مشکلات و خلا‌های موجود در قانون اجتماعات، اعتصابات و تظاهرات دایر گردیده بود، به وزارت عدلیه وظیفه سپرده شد تا طرح قانون مذکور را به همکاری ادارات ذیربط بازنگری و طرح جامعی را به منظور رفع نیازمندی‌های موجود، ترتیب و غرض مراحل قانونی ارایه نماید.
انستیوت امور قانون‌گذاری و تحقیقات علمی ـ حقوقی طرح قانونِ مذکور را طبق هدایت معاون‌صاحب دوم ریاست‌جمهوری اسلامی افغانستان و نظریات و پیشنهادات وزارت محترم امور داخله و ادارۀ محترم لوی سارنوالی مورد تدقیق و بازنگری قرار داده و طرح نهایی آن را به کمیتۀ محترم قوانین کابینۀ جمهوری اسلامی افغانستان ارایه نمود.
طرح متذکره در جلسۀ مورخ ۲۲/۳/۱۳۹۶ کمیتۀ محترم قوانین کابینۀ جمهوری اسلامی افغانستان مورد بحث قرار گرفت و به کمیتۀ متشکل از نماینده‌گان وزارت محترم امور داخله، کمیسیون محترم مستقل حقوق بشر افغانستان، ادارۀ محترم لوی سارنوالی و محترم پوهاند نصرالله ستانکزی رییس بورد عدلی و حقوقی ریاست‌جمهوری وظیفه سپرده شد تا تحت نظر وزیر عدلیه طرح متذکره را مجدداً بازنگری نمایند. که به منظور تعمیل هدایت فوق، طی مکاتیب جداگانه از اعضای موظف کمیته دعوت به عمل آمد و در جلسه‌یی که به روز دوشنبه مورخ ۲۹ جوزای ۱۳۹۶ در مقر وزارت عدلیه دایر گردید، طرخ مذکور به اشتراک اعضای محترم کمیتۀ موظف مورد غور و دقتِ بیشتر قرار گرفت و طرح نهایی آن به داخل ۶ فصل و ۳۳ ماده ترتیب گردید.
قابل ذکر است که نمایندۀ محترم کمیسیون مستقل حقوق بشر در جلسه حاضر نبود.
در طرح قانون اجتماعات، اعتصابات و تظاهرات نکاتِ ذیل در طرح در نظر گرفته شده است.
۱ـ حدود وظایف، صلاحیت‌ها و مکلفیت‌های پولیس با در نظرداشت صلاحیت‌های وظیفوی آنان معین و در یک فصل جداگانه تنظیم گردیده است.
۲ـ محدودیت‌ها با در نظرداشت آزادی‌های اساسی شهروندان مطابق حکم مندرج مادۀ سی‌وششم قانون اساسی در نظر گرفته شده است.
۳ـ به منظور جلوگیری از خشونت‌ها احکام جزایی در یک فصل در نظر گرفته شده است.
نتایج متوقعه:
با انفاذ قانون مذکور برگزاری اجتماعات؛ اعتصابات و مظاهره و تحصن بدون اطلاع قبلی ممکن نبوده و هم بدون داشتن اهداف مشروع و قانونی که قوانین نافذۀ کشور آن را مجاز دانسته، ناممکن می‌باشد و از طرفی هم در صورت ارتکاب اعمال خلاف احکام قانون، مرتکب آن مورد تعقیب عدلی قرار خواهد گرفت.
فوقاً گزارش ارایه شد، کابینۀ محترم جمهوری اسلامی افغانستان طوری‌که لازم دانند، تصمیم اتخاذ خواهند فرمود.

اجتماعات، اعتصابات و تظاهرات
فصل اول
احکام عمومی
مبنی
مادۀ اول:
این قانون بتاسی از حکوم ماده سی‌و ششم قانون اساسی افغانستان وضع گردیده است.
اهداف
ماده دوم:
اهداف این قانون عبارت از:
۱- طرز برگزاری اجتماعات، اعتصابات، مظاهر و تحصن برای مقاصد جایز و صلح‌آمیز.
۲- تأمین رعایت نظم و امن عامه حین اجتماعات، اعتصابات، مظاهر و تحصن.
۳- تأمین امنیت و مصونیت اشتراک‌کننده‌گان اجتماعات، اعتصابات، مظاهره و تحصن.
۴- تعیین حدود و مکلفیت‌های مسوولین، سازمان‌دهنده‌گان و اشتراک‌کننده‌گان در اجتماعات، اعتصابات، مظاهره و تحصن.
اصطلاحات
مادۀ سوم:
اصطلاحات آتی در این قانون مفاهیم ذیل را افاده می‌نماید:
۱- اجتماع: گردهمایی بیشتر از ده نفر طور منظم، علنی و هم‌آهنگ در یک محل عام است، جهت تبارز نظریات یا احساسات آن‌ها راجع به یک امر مشروع و قانونی و جلب افکار عامه و دولت در مورد آن.
۲- اعتصاب: امتناع دسته‌جمعی کارکنان ادارت دولتی یا غیردولتی از اجرای کار و یا امتناع از خوردن غذا جهت برآورده شدن هدف معین که به آن توسل می‌ورزند.
۳- مظاهره: اجتماع و راه‌پیمایی اشخاص به صورت مسالمت‌آمیز، منظم و علنی در مسیر معین است به منظور تبارز احساسات یا مطرح ساختن خواست‌های مشخص و معین‌شان.
۴-تحصن: نشستنِ یک یا بیش از یک شخص است در محل معین با برپا کردن خیمه یا بدون آن به منظور تحقق خواسته‌های مشروع و قانونی و یا احقاق حقوق حقۀ خود و یا سایر اشخاص.
۵- مقاصد جایز و صلح‌آمیز: خواسته‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، هنری و صنفی که قانون مطالبه آن را مجاز دانسته است.
۶- سازمان‌دهنده‌گان: شخص یا اشخاصی اند که اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را اداره و رهبری می‌نمایند.
۷- محل عام: جاده‌ها، میدان‌ها، پارک‌ها و سایر محلاتی است که اشحاص در آن آزادانه رفت‌وآمد و توقف کرده بتوانند.
۸- مخل خاص: محلی است که رفت‌وآمد در آن منوط به اجازۀ مالک یا متصرف و یا مسوولین اداره و مراقبت آن باشد.
۹- اقدمات عاجل: اتخاذ تدابیر لازم امنیتی است که شامل متوقف ساختن یا متفرق ساختن اشتراک‌کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن، تخلیۀ محل، اعلام ختم اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن و گرفتاری اخلال‌کننده‌گان.
۱۰- موانع تخنیکی: ایجاد سد راه به منظور جلوگیری از بی‌نظمی است، به نحوی که مسوولین امنیتی آن را ضروری تشخیص نمایند.
۱۱- تأسیسات نظامی: تأسیسات نظامی شامل قطعات و جزو تام‌های اردو، پولیس و امنیت ملی، حوزه‌های امنیتی، مراکز جلب و احضار، موسسات تعلیمی و تحصیلی نظامی، سلاح‌کوت، دیپوهای سلاح، مهمات و مواد منفلقه، مواد محروقاتی، ذخایر احتیاطی اموال و مواد خوراکی مورد استفادۀ نظامیان، بارک‌های تخنیک محاربوی و پارک‌های وسایط و وسایل نقلیۀ نظامی می‌باشد.
۱۲- وسایل و تجهیزات ضد شورش: شامل سپر، دندۀ رابری و برقی، کلاه ضد ضربه، واسکت زرهی، ماسک گاز، سلاح، مرمی پلاستیکی و سلاح پرتاپ گازات، تفنگ چره‌یی دارای ساچمه و توقف وسایط نقلیه می‌باشد.
حق اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن
مادۀ چهارم:
اتباع کشور حق دارند برای تأمین مقاصد جایز و صلح‌آمیز که منافی منافع ملی و مغایر احکام قانون اساسی نباشد، بدون حمل سلاح مطابق احکام این قانون، اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن نمایند.
مرجع تطبیق
مادۀ پنجم:
وزارت امور داخله یگانه مرجع تطبیق احکام این قانون می‌باشد.

اشتراک داوطلبانه
مادۀ ششم:
(۱) اشتراک در اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن داوطلبانه می‌باشد.
(۲) هیچ شخص نمی‌تواند به مقصد تأمین منافع شخصی یا گروهی، اشخاص را مجبور به اشتراک در اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن نماید.
مادۀ هفتم:
(۱) اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن‌ صلح‌آمیز در محلات عام که در این قانون منع نشده باشد، مجاز بوده و در محلات خاص منوط به اجازۀ مالک یا متصرف و یا مسوولین اداره و مراقبتِ آن می‌باشد.
(۲) پولیس می‌تواند در صورت لزوم در محلات خاص اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را ممنوع قرار دهد.

فصل دوم
شرایط، مکلفیت‌ها و محدودیت‌های برگزاری
شرایط برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن
مادۀ هشتم:
(۱) اتباع کشورتحت شرایط ذیل حق برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را دارا می‌باشند.
۱- داشتن هدف اصلاحی به منظور بهبود وضعیت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، هنری، صنفی و امنیتی در کشور
۲- مشخص بودن هدف برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
۳- ارایۀ تعهد از طرف سازمان‌دهنده‌گان مبنی بر عدم حمل سلاح، وسایل ضاربه و جارحه و عدم اخلال نظم و امنِ عام و دامن زدن به تفرقه‌ها، تبلیغ نفرت، تبعیض، خشونت و جنگ.
۴ـ توقف یا حرکت در مسیر یا مکان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن که توسط سازمان‌دهنده‌گان با هم‌آهنگی مسوولین امنیتی تعیین می‌گردد.
۵ـ داشتن سازمان‌دهنده‌گان، کنترولران و تنظیم‌کننده‌گان مشخص جهت تنظیم اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
۶ـ تهیه و استفاده از نشانه‌ها یا علایم مخصوص جهت تنظیم اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
۷ـ جلوگیری از ایجاد تفرقه‌های مذهبی، قومی، زبانی و سمتی.
۸ـ ارایۀ کاپی قطعنامه، شعارها و ذکر اسامی سخنرانان و سازمان‌دهنده‌گان با موضوع سخنرانی آن‌ها به پولیس.
۹ـ عدم توسل به زور و اعمال تخریبی‌یی که سبب برهم خوردن اوضاع امنیتی، اجتماعی و اقتصادی گردد.
۱۰ـ مساعد بودن شرایط امنیتی غرض برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
(۲) هرگاه موضوع اجتماع، اعتصاب، مظاهره، قطعنامه، شعارها، سخنرانی‌ها، مسوولین و رهبران تغییر نماید، سازمان‌دهنده‌گان مکلف اند به اسرع وقت موضوع را به قوماندانی امنیۀ ولایت کابل یا ولسوالی مربوطه اطلاع دهند.
(۳) در یک محل چندین اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن جواز ندارد.

مکلفیت سازمان‌دهنده‌گان و اشتراک‌کننده‌گان
مادۀ نهم:
(۱) اجتماع، اعتصاب، مظاهره یا تحصنی که از طریق سازمان‌ها یا جمعیت یا اشخاص راه‌اندازی گردد، سازمان‌دهنده‌گان و اشتراک‌کننده‌گان آن دارای مکلفیت‌های ذیل می‌باشد:
۱- اطلاع کتبی به پولیس محل چهل‌وهشت ساعت قبل از برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
۲- رعایت احکام قانون اساسی افغانستان، سایر قوانین، شعایر دینی و مذهبی، ملی، تاریخی و فرهنگی کشور.
۳ـ احترام به حقوق و آزادی‌های فردی اشخاص، استقلال، وحدت ملی و رعایت نظم و امن عامه.
۴ـ اجتناب از دشنام، تهدید، تخویف و توهین اشخاص و ارتکاب هر نوع حرکت مغایر آداب، نظم و امن عامه.
۵ـ اجتناب از تهمت، افترا، شایعه‌پراگنی و نقض آزادی‌های مشروع دیگران.
۶ـ اجتناب از هر نوع تشویق و ترغیب به خشونت، تخریب و مبارزۀ مسلحانه.
۷ـ اجتناب از ضرر رساندن به ملکیت‌های عامه و خصوصی.
(۲) مظاهره‌کننده‌گان مکلف اند هدف، زمان و مکان راه‌پیمایی را با شرح آن و شهرت کامل سازمان‌دهنده‌گان و مسوولین اجرایی و انتظامی آن درج متن اطلاعیه نموده و طور کتبی به پولیس محل معرفی نماید.
(۳) سازمان‌دهنده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن مکلف اند قبل از تشکیل و برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن هیأتی متشکل از سه عضو را به حیث مسوول اجتماع، اعتصاب، مظاهره یا تحصن معرفی نمایند.
(۴) هیات مندرج فقره ۳ این ماده، مسوول اعمال غیرقانونی می‌باشد.
ممنوعیت
مادۀ دهم:
(۱) اعمال ذیل در برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن ممنوع می‌باشد:
۱- تلاش برای ایجاد و تشدید هر نوع اختلاف و تبعیض میان اتباع.
۲- توزیع پول، مواد غذایی پخته شده و یا پیشنهاد آن غرض شرکت در برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
۳- اختفاء و حمل سلاح ناریه، ضاربه و جارحه، مهمات و مواد منفلقه و استفاده از آن.
۴- اجتناب از رفتار غیرمسالمت‌آمیز.
۵- اشتراک اطفال.
۶- اعتصاب غذایی تا مرگ.
۷- تحصن بیشتر از سه روز.
۸- مداخلۀ سیاسی اشخاص بانفوذ.
(۲) هیچ شخصی حق ندارد با استفاده از حق تشکیل اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن، حقوق و آزادی سایر اشخاص را سلب یا محدود نماید و یا به مصونیت و حریم خصوصی آن‌ها لطمه وارد نماید.
(۳) هیچ شخصی حق ندارد با استفاده از حق اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن راه‌ها و سرک‌های عامه را طوری مسدود نماید که مانع تردد وسایط نقلیه و فعالیت ادارات دولتی و غیردولتی گردد.
(۴) اشتراک کننده‌گان نمی‌توانند راه عبور امبولانس و موترهای اطفاییه را مسدود نمایند.

منع برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن در محلات و اوقات
مادۀ یازدهم:
(۱) اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن در محلات ذیل برگزار شده نمی‌تواند:
۱- در ۵۰۰ متری تأسیسات نظامی
۲- در ۵۰۰ متری ذخایر مواد منفلقه و محترقه
۳- در جوار مناطق سرحدی
۴- در ۲۰۰ متری شفاخانه‌ها، کودکستان‌ها، شیرخوارگا‌ه، اماکن متبرکه، مکاتب، موسسات تحصیلات عالی و ادارات دولتی.
۵- در جواز مخازن و منابع مهم و حیاتی
۶- در جوار محلات سلب آزادی (محابس، توقیف‌خانه‌ها، نظارت‌خانه‌ها و مراکز اصلاح و تربیت اطفال).
۷- در جاده‌های عمومی که به صورت کل مانع عبور وسایط نقلیه گردد.
(۲) اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن در اوقات ذیل برگزار شده نمی‌تواند:
۱- بعد از غروب الی طلوع آفتاب، اعتصاب و تحصن این حکم مستثنی می‌باشد.
۲- در خلال چهل‌وهشت ساعت قبل از تدویر انتخابات ریاست‌جمهوری، ولسی جرگه، شوراهای ولایتی ولسوالی و قریه یا مراجعه به آرای عمومی مردم و یا تدویر لویه جرگه تا ختم آن.

حمل پلانکارت‌ها و تصاویر
مادۀ دوازدهم:
حمل پلانکارت‌ها، شعارها، تصاویر و کارتون‌ها در اجتماع و مظاهره مجاز می‌باشد مشروط بر این‌که مخالف آداب و نظم و امن عامه و معتقدات دینی و ارزش‌های فرهنگی نباشد.
عدم پخش شایعات و پروپاگندهای بی‌اساس
مادۀ سیزدهم:
اشتراک‌کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن و اشخاصی که سازمان‌دهی آن را به دوش دارند، نمی‌توانند به پخش شایعات و پروپاگندهای بی‌اساس که در جامعه ایجاد وحشت نماید، اقدام نمایند.
فصل سوم
وظایف، مکلفیت‌ها و صلاحیت‌های پولیس
وظایف پولیس
مادۀ چهاردهم:
(۱) پولیس می‌تواند در شرایط خاص مسیر راه‌پیمایی و ساحۀ برگزاری اجتماع، اعتصاب و مظاهره را تعیین نماید.
(۲) پولیس می‌تواند در صورت وقوع شورش از وسایل و تجهیزات ضد شورش در حدود احکام قانون استفاده نماید.
(۳) پولیس می‌تواند با درنظرداشت احکام قانونِ پولیس حتی‌المقدور از برخورد با اشتراک‎کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن و نماینده‌گان آن خودداری نماید.
مکلفیت پولیس:
مادۀ پانزدهم:
(۱) پولیس مکلف است در صورت دریافت اطلاع کتبی بر برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و یا تحصن، امنیت و مصونیت اشترک کننده‌گان را با رعایت قوانین نافذۀ کشور تأمین نماید.
(۲) پولیس مکلف است اطلاع کتبی مندرج فقرۀ ۱ این ماده را در دفتر مربوط ثبت نماید.

متفرق ساختن اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن
مادۀ شانزدهم:
پولیس به منظور متفرق ساختن اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن در صورت موجودیتِ یکی از حالات مندرج مواد نهم، دهم، یازدهم این قانون به تدابیر ذیل متوسل می‌شود:
۱- صدور اخطاریه استعمال وسایل و تجهیزات ضد شورش.
۲- محاصره و هدایت آن‌ها به محل مصون.
۳- متفرق ساختن به‌وسیلۀ پاشیدن آب و رنگ و پرتاب گازات مجاز.
۴- متوقف ساختن توسط موانع تخنیکی.
۵- برداشتن خیمه تحصن.

استعمال موانع تحنیکی و وسایل و تجهیزات ضد شورش
مادۀ هفدهم:
(۱) پولیس می تواند به منظور متوقف و متفرق ساختن اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن از موانع تخنیکی و وسایل و تجهیزات ضد شورش استفاده نماید.
(۲) هرگاه استعمال موانع تخنیکی و وسایل و تجهیزات ضد شورش در متوقف و متفرق ساختن اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن موثر واقع نشد، پولیس به تطبیق احکام قانون نافذه پولیس متوسل شده می‌تواند.
(۳) هرگاه اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن منجر به اغتشاش گردد، پولیس می‌تواند از سایر نیروهای امنیتی و دفاعی کشور مطالبۀ همکاری نماید.

تخلیۀ محل تجمع
مادۀ هجدهم:
(۱) هرگاه تشخیص داده شود که محل تجمع اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن بنابر دلایل امنیتی مصون نیست و ایجاب تخلیه را نماید، سازمان دهنده‌گان و اشتراک کننده‌گان مکلف اند بعد از صدور ابلاغیۀ پولیس، محل را به صورت عاجل ترک نمایند.
(۲) هرگاه با وجود صدور ابلاغیۀ پولیس، اشخاص مندرج فقرۀ این ماده از ترک محل خودداری و یا دیگران را ممانعت نمایند، با مرتکبین آن مطابق احکام قانون برخورد صورت می‌گیرد.
(۳) صدور ابلاغیۀ پولیس به ترک یک محل به دلایل امنیتی، مانع ادامۀ اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن در محل مصون دیگر شده نمی‌تواند.

استفاده از وسایل ممکنه
مادۀ نزدهم:
پولیس نمی‌تواند از وسایل و تجهیزات ضد شورش طوری استفاده نماید که برخورد آن خصمانه بوده و سبب وخامت اوضاع و بروز ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی گردد.

اعلام ختم اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن
مادۀ بیستم:
(۱) پولیس می‌تواند در حالات ذیل ختم اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را اعلام نماید:
۱- توسل به رفتار غیرمسالمت‌آمیز
۲- اقدام به ارتکاب اعمال تخریبی و دهشت‌افگنانه
۳- کشف سلاح ناریه، ضاربه و جارحه در صفوف اشتراک کننده‌گان.
۴- تهدید اشخاص به اشتراک در اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
۵- ارتکاب سایر اعمال خلاف قوانین نافذۀ کشور.
(۲) پولیس می‌تواند با در نظرداشت وضع امنیتی، با وجود داشتن اجازه‌نامه، اجازۀ برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را ندهد.
فعل چهارم
حالات مجاز نبودن اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن
اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن غیرمجاز
مادۀ بیست‌ویکم:
(۱) اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن بر منبای قوم، مذهب، سمت، تبلیغ جنگ و اعمالی که منجر به تضعیف اقتصاد ملی یا از بین رفتن دارایی‌های عامه گردد یا نظم عمومی به صورت کُل مختل شود، مجاز نمی‌باشد.
(۲) اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن به منظور تأمین مقاصد سیاسی و اقتصادی کشورهای خارجی و یا اتباع آن‌ها جواز ندارد.
(۳) اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن به هدف جانب‌داری از گروه، حزب و یا دولت خارجی که در مخالفت با دولت جمهوری اسلامی افغانستان باشد و یا از طرف آن تحریک و سازمان‌دهی گردیده باشد، جواز ندارد.
اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن به هدف ابراز همدردی و همبستگی از این امر مستثنی می‌باشد.

عدم اشتراک اتباع خارجی
مادۀ بیست‌ودوم:
اتباع خارجی نمی‌توانند در اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن اشتراک نمایند. در صورت تخلف از این حکم، از کشور اخراج می‌گردند.
حالت اضطرار
مادۀ بیست‌وسوم:
هیچ شخص نمی تواند در حال اضطرار به اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن مبادرت ورزد.

منع اشتراک منسوبین نظامی
مادۀ بیست‌وچهارم:
(۱) منسوبین نظامی وزارت‌های دفاع ملی و امور داخله و ریاست عمومی امنیت ملی و سایر وزارت‌ها و ادارات دارای تشکیلات نظامی حق اشتراک در اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را ندارند.
(۲) اشترا‌ک‌کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن نمی‌توانند از یونیفورم پولیس و سایر منسوبین نظامی غرض اشتراک در اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن استفاده نمایند.
فصـل پنجم
احــکام جزایـــی
دستور توسل به خشونت
مادۀ بیست‌وپنجم:
(۱) اشخاصی که اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را سازمان دهی، کنترول و تنظیم می‌نمایند، در صورتی که رفتار مخالف قانون و نظم عامه را انجام دهند و یا دستور توسل به خشونت را صادر و اشتراک کننده‌گان به خشونت توسل ورزند، پولیس مکلف است موضوع را به آن‌ها ابلاغ و اخطار داده و در صورت ادامۀ خشونت مسوولین، سازمان‌دهنده‌گان، کنترولران، تنظیم کننده‌گان و اشتراک کننده‌گان مطابق احکام قانون گرفتار و مورد تعقیب عدلی قرار می‌گیرند.
(۲)هرگاه اشتراک کننده‌گان به‌طور خودسر به خشونت توسل ورزند، اشخاصی که سازمان‌دهی اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را به عهده دارند، مکلف اند از آن جلوگیری نموده و در صورتی که قادر به جلوگیری از آن نباشند، مکلف اند موضوع را به مقامات امنیتی اطلاع دهند.
(۳) هرگاه در جریان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن خشونت واقع شود که سبب بدنامی سازمان دهنده‌گان آن گردد، مسوولین و سازمان دهنده‌گان مکلف اند شخصی را که سبب خشونت گردیده، شناسایی و به پولیس معرفی نمایند.
تعقیب عدلی
مادۀ بیست‌وششم:
(۱) هرگاه سازمان دهنده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن اعمال آتی را مرتکب شوند، مطابق احکام قانون مجازات می‌گردند:
۱- در صورت صدور دستور اجرای اعمال خشونت‌آمیز به اشتراک کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن.
۲- سازمان‌دهی یا امر دادن به اشخاص، غرض برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن به نفع گروه یا دولت خارجی که در مخالفت با دولت جمهوری اسلامی افغانستان قرار دارد.
۳- برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن بدون اطلاع قبلی.
(۲) هرگاه اشتراک کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن مرتکب اعمال ذیل شوند، مطابق به احکام قانون مجازات می‌شوند:
۱- حمل سلاح ناریه، جارحه و ضاربه و مواد منفجره و یا استعمال سلاح ناریه با وجود داشتن اجازه‌نامۀ حمل آن.
۲-مبادرت به پخش شایعات که سبب وحشت در اجتماع گردد.

فصل ششم
احکام نهــایی

بزرگ‌داشت از مراسم مذهبی و سالروز درگذشت بزرگان
مادۀ بیست‌وهفتم:
(۱) اجتماع به منظور بزرگ‌داشت از مراسم مذهبی و سالروز بزرگان با در نظرداشت نظم و امنِ عامه تحت شرایط مندرج احکام این قانون مجاز می‌باشد.
(۲) هرگاه حمل یا استعمال سلاح در مراسم مندرج فقرۀ ۱ این ماده سبب برهم زدن نظم و امن عامه گردد، علاوه بر مرتکب، مسوولین و سازمان دهنده‌گان آن نیز مورد تعقیب عدلی قرار می‌گیرند.

عدم دخالت ارگان‌های امنیتی
مادۀ بیست‌وهشتم:
ارگان‌های امنیتی و دفاعی نمی‌توانند به جبر و اکراه در صنوف اشتراک کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن که به‌طور مسالمت‌آمیز و با رعایت احکام این قانون و سایر قوانین نافذۀ کشور برگزار شده باشد، داخل و زمینۀ تشدد و برخورد را فراهم نمایند.

اجازۀ برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن و یا رد آن
مادۀ بیست‌ونهم:
۱- به منظور برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن در سراسر کشور، مسوولین و سازمان دهنده‌گان آن مکلف اند اطلاع کتبی را جهت هم‌آهنگی در مرکز و ولایات را به قوماندانی امنیۀ ولایت مربوط و در ولسوالی‌ها به قوماندانی امنیۀ ولسوالی مربوط ارایه نمایند.
۲- پولیس قوماندانی‌های امنیۀ مرکز، ولایات و ولسوالی‌ها مکلف اند به منظور تنظیم برگزاری اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن در صورت ارایۀ اطلاع کتبی و عدم موجودیت اسباب اخلال نظم و امن عامه و مساعد بودن وضع امنیتی مطابق احکام این قانون اجازۀ برگزاری آن را در خلال مدت ۲۴ ساعت صادر نماید.
۳- هرگاه مراجع کشفی و امنیتی اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن را باعث اخلال نظم و امن عامه تشخیص نمایند، قوماندانی امنیۀ مربوط می‌تواند اطلاع مندرج فقرۀ ۲ این ماده را با ارایۀ دلایلِ موجه رد نماید.
۴- هرگاه اطلاع مبنی بر اجتماع اعتصاب، مظاهره و تحصن از طرف قوماندان امنیه رد گردد، سازمان دهنده‌گان می‌توانند اعتراض خود را در مرکز به وزارت امور داخله و در ولایات به والی ارایه نمایند، تصمیم وزیر امور داخله و والی در زمینه نهایی می‌باشد.
۵- اطلاع مبنی بر گاد اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن صرف برای همان روز و محل که به منظور برگزاری آن اختصاص یافته است، اعتبار دارد.

صدور قطعنامه عنوانی مراجع ذیربط
مادۀ سی‌ام:
۱- اشتراک کننده‌گان گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن می‌توانند مطالبات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و هنری و صنفی و قانونی‌شان را که در قطعنامه منعکس گردیده، عنوانی مراجع ذیربط صادر نمایند.
۲- مقامات ذیربط شامل در قطعنامۀ مندرج فقرۀ ۱ این ماده مکلف اند مطالبات قانونی آن‌ها را بررسی نموده، در مورد برآورده ساختن آن‌ها اقدام نمایند.

برخورداری مصونیت کامل نماینده‌گان
مادۀ سی‌ویکم:
هرگاه به منظور جست‌وجوی راه‌حل، مراجع ذیربط لازم دانند که با نماینده‌گان اشتراک کننده‌گان اجتماع، اعتصاب، مظاهره و تحصن مفاهمه صورت گیرد، نماینده‌گان از مصونیت کامل برخوردار می‌باشند.

وضع مقرره‌ها، لوایح و طرزالعمل‌ها
مادۀ سی‌ودوم:
وزارت امور داخله می‌تواند به منظور تطبیق بهتر احکام این قانون، مقرره‌ها را پیشنهاد و لوایح و طرزالعمل‌ها را وضع نماید.

تاریخ انفاذ
مادۀ سی‌وسوم:
این قانون از تاریخ نشر در جریدۀ رسمی نافذ می‌گردد و با انفاذ آن قانون اجتماعات، اعتصابات و تظاهرات منتشرۀ جریدۀ رسمی شماره ۸۰۵ سال ۱۳۸۱ ملغا می‌گردد.