فقر، مشکلات اقتصادی، ادامۀ درگیری‌ها و جنگ از جمله پدیده‌هایی است که زنده‌گی صدها هزار کودک افغان را به خطر انداخته و صدها هزار کودک دیگر را مجبور به تن دادن به کارهای شاقه کرده است.
شماری از کودکان کارگر در جاده‌های کابل در گفت‌وگو با صدای امریکا خود را نان‌آور خانواده‌های شان خوانده و می‌گویند که مشکلات اقتصادی آنان را وا داشته است تا مشقت کارهای سخت را متقبل شوند.
وزارت کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولین گزارش می‌دهد که هم اکنون، نزدیک به سه میلیون کودک معروض به خطر در افغانستان وجود دارد و در این میان یک میلیون و دوصد هزار آن مصروف کارهای شاقه اند. اما فعالان حقوق بشر شمار کودکان کارگر را در افغانستان حدود دو میلیون کودک ارایه می‌کنند.
تلاش فراگیر
علی افتخاری سخنگوی وزارت کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولین می‌گوید که صدمات روانی دراز مدت ناشی از کار شاقه بر کودکان، بسیار نگران‌کننده است. به گفتۀ آقای افتخاری، وزارت کار و امور اجتماعی برای جلوگیری از کار شاقۀ کودکان استراتیژیی را روی دست گرفته است.
در عین حال، نهادهای جامعۀ مدنی، فعالان حقوق کودکان و موسسۀ آشیانه با نشر قطعنامه‌یی به مناسبت دوازدهم جون- روز جهانی منع کار شاقۀ کودکان- از حکومت افغانستان خواسته‌اند تا مانع کار کودکان شود.
این شبکه‌ها همچنان از نهادهای غیردولتی، ملل متحد، کمیسیون مستقل حقوق بشر، علمای دین، مسوولان رسانه‌ها، بزرگان قومی و خانواده‌ها خواسته‌اند با راه‌اندازی برنامه‌های مشخص به ویژه برنامه‌های آگاهی عامه، از کار شاقۀ کودکان جلوگیری کنند.
به گفتۀ انجنیر یوسف، رییس آشیانه یکی از پیشنهادهای فعالان به حکومت این بود تا برای جلوگیری از کار شاقۀ کودکان، به والدین کودکان کارگر زمینۀ کار فراهم گردد.
چالش دیگر
این نهادها همچنان با اشاره به گزارش‌هایی‌که گفته می‌شود کودکان زیر سن هژده سال در صفوف پولیس محلی جذب می‌شوند، از حکومت خواستند تا از استخدام کودکان در پولیس محلی جلوگیری کند.
اما مقامات وزارت کار، استخدام کودکان را در نهادهای امنیتی رد کرده می‌گویند که بر اساس آمار دست داشتۀ آن وزارت حتا یک کودک هم در صفوف نیروهای امنیتی استخدام نشده است.
از سوی دیگر، یونیسف یا صندوق پولی ملل متحد برای کودکان از افزایش قابل ملاحظه تلفات کودکان در نتیجۀ جنگ و درگیری‌های مسلحانه ابراز نگرانی کرده و گفته است که شمار کودکان کشته و یا زخمی شدۀ ناشی از جنگ در افغانستان در حال افزایش است.
به اساس معلومات یونیسف شمار کودکان قربانی خشونت‌ها در چهار ماه نخست سال ۲۰۱۳ به ۴۱۴ تن می‌رسد در حالی که این رقم در چهار ماه اول سال ۲۰۱۲ به ۳۲۷ تن می‌رسید.
یونیسف ضمن نگرانی از این وضعیت و ناپذیرفتنی خواندن آن از همه طرف‌های درگیر در افغانستان خواسته است تا برای حفظ جان کودکان در جریان عملیات نظامی تلاش کنند.