پاکستان، کشوری که بارها کودتای نظامی به خود دیده است، قصد دارد از میراث دهه‌های دیکتاتوری نظامی رهایی یابد و در سال جاری میلادی این پرسش که چه کسی ریاست تمام ارتش این کشور را در دست خواهد گرفت، صورتی جدی به خود گرفته است.
انتظار می‌رود جنرال اشفق پرویز کیانی، رییس ستاد مشترک ارتش پاکستان که بدون شک قدرتمندترین فرد در این کشور است در ماه نومبر پس از شش سال این سمت را ترک کند.
جایگزین کردن کیانی، یک انتخاب سخت‌ دیگر برای نواز شریف، نخست وزیر جدید پاکستان خواهد بود.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ارتش پاکستان در نیمی از تاریخ پس از استقلال این کشور در ۱۹۴۷، اداره امور را برعهده داشته است و حتی در زمان اداره پاکستان توسط غیرنظامیان نیزتامین امنیت و سیاست این کشور در دست ارتش بود.
نواز شریف به دنبال کوتاه کردن دست ارتش از سیاست پاکستان است و در دست گرفتن زمام امور سیاست خارجی و حوزه دفاعی پاکستان، اقدامی روشن از سوی شریف است که تصمیم قاطعش برای گرفتن این مسئولیت‌ها از ارتش را نشان می‌دهد. اما ظاهرا ارتش علاقه‌ای به چشم پوشی از اختیاراتش در چنین زمان حساسی ندارد.
در شرایطی که نیروهای غربی در آستانه خروج از افغانستان تا پایان سال آتی میلادی هستند، پاکستان در تلاش است که از گسترش نفوذ هند در افغانستان به عنوان رقیب قدیمیش جلوگیری کند.
در توصیف مشکلاتی که احتمالاً شریف در تدوین سیاست خارجی پاکستان به آنها برخورد می‌کند می‌توان به شکست خوردن تلاشش برای گسترش روابط با هند به دلیل خشونت‌های مرزی دو کشور در منطقه مورد اختلاف کشمیر اشاره کرد.
در حالی که دو کشور گلوله و اتهام بین یکدیگر رد و بدل می‌کنند، دولت غیرنظامی پاکستان تنها تماشاگر ماجراست.
با این حال ارتش پاکستان تحت هدایت جنرال کیانی کمتر در سیاست مداخله کرده است و این اعتبار را کسب کرده است که به عنوان یک رهبر عمل گرا به دنبال کاهش نفوذ ارتش در امور سیاسی و حمایت آشکارا از دموکراسی است.
شریف که خود او در یک کودتا نظامی در سال ۱۹۹۹ از قدرت خلع شد، رابطه پیچیده‌یی با ارتش پاکستان دارد و انتخاب جانشین کیانی می‌تواند حرکت تعیین کننده‌یی برای او در دومین دوره نخست وزیرش باشد.
یک مقام ارشد نظامی بازنشسته به رویترز گفت: تنها نواز شریف نیست که در جستجوی یک شخص قابل اعتماد برای خنثی کردن نقش سیاسی ارتش است بلکه خود ارتش هم خواهان به قدرت رسیدن کسی است که بتواند با شریف همکاری کند.
جستجوی برای یافتن شخص مناسب این پست مدت‌هاست که در جریان است، اما مقامات پاکستانی در این خصوص اظهار نظر عمومی نمی‌کند. در مذاکرات خصوصی با افسرهای ارتش، سیاستمداران و دیپلمات‌ها، نام‌های مختلفی برای تصدی این سمت مطرح شده‌اند.
این نام‌ها شامل جنرال ارشد محمود، رییس کنونی ستاد ارتش، جنرال طریق خان که به دنبال روابط با امریکا است و جنرال هارون اسلم که بالاترین مقام پس از کیانی است، می‌شود.
حتی برخی این احتمال را می‌دهند که جنرال کیانی که با وجود مخالفت بسیاری از مقامات پایین دستش، ریاست او در سال ۲۰۱۰ برای سه سال تمدید شد، ممکن است برای سه سال دیگر نیز در این پست بماند.
کیانی، مرد عبوس و بی‌ سر صدایی است که به جنرال خاموش سیاست پاکستان معروف است. اظهارات عمومی او در حمایت از انتقال حکومت پاکستان به دموکراسی، تحسین غرب را برانگیخته است.
کیانی در یک سخنرانی پیش از انتخابات ماه مه عنوان کرد که حتی یک دموکراسی ناقص نیز بهتر از دیکتاتوری است اما در سخنان او این هشدار نهفته بود که حمایت ارتش از دموکراسی تا همیشه ادامه نخواهد داشت.
یک مقام دولتی پاکستان گفت: همه می‌گویند که ارتش تحت هدایت کیانی تغییر کرده است و می‌توان به اعتبارات دموکراتیک آن اعتماد کرد، اما بهتر است که برای اظهار نظر در این باره عجله نکنیم.
وی افزود: یک دوره هدایت ملایم ارتش باعث ایجاد یک میراث همیشگی نمی‌شود. غیر نظامیان باید به سختی کار کنند تا مطمئن شوند که هر کسی حد و حدود خود را می‌داند.
حتی با هدایت کیانی نیز برخی جنرال‌ها خواهان ملایمت بیشتر شدند، پس رییس جدید ارتش پاکستان ممکن است برای اعمال قدرتش بر غیرنظامی‌ها با مشکلات و فشارهایی رو به رو شود.
این ممکن است باعث بروز اختلاف نظر بین نواز شریف و ارتش شود، همانطور که در سال ۱۹۹۹ به خلع قدرت و حبس او توسط جنرال پرویز مشرف انجامید. این اتفاق درست یک سال پس از آن رخ داد که شریف، مشرف را به عنوان رییس جدید ارتش انتصاب کرد.
یک دیپلمات در اسلام آباد گفت: هیچ ضمانتی وجود ندارد که شرایط کنونی، پس از کیانی نیز ادامه داشته باشد.
مدت‌هاست که اعتراض به اشخاص رده بالا در پاکستان ممنوع است. اما پس از حکم سال گذشته میلادی دادگاه محلی این کشور علیه دخالت ارتش در سیاست این رویه تا حد زیادی عوض شد و وجهه غیرقابل دسترسی و اعتراض جنرال‌های ارتش در دید عموم خدشه دار شد.
جایگاه و اعتبار ارتش پاکستان پس از عملیات مخفی نیروهای امریکا در سال ۲۰۱۱ و کشتن اسامه بن لادن در خاک این کشور نیز بیشتر کاهش یافت. عموم جامعه پاکستان این اقدام را ناقض قدرت ارتش پاکستان دانستند به این دلیل که نتوانست از آن جلوگیری کند.
به لحاظ حقوقی، کیانی باید یک لیست کوتاه از سه کاندیدای مدنظرش را به شریف برای تایید، تحویل بدهد. در واقع احتمالاً شریف گزینه‌های زیادی را در دست نداشته باشد اما باید در ظاهر انتخابی را انجام دهد که نه سیخ بسوزد و نه کباب!
یکی از مقامات نزدیک به آصف علی زرداری، رییس جمهوری پاکستان گفت: رویایی یک رییس بسیار جسور جدید برای ارتش که اولویت اول آن بازگشت قدرت و نفوذ گذشته به این نهاد است و نخست وزیری که دوست دارد رییس باشد و قدرت و محبوبیتش را با هیچکس تقسیم نمی‌کند، ترکیب جالبی را به وجود می‌آورد.
وی افزود که مجموعه جنرال‌های جدید ارتش به هیچ وجه مانند کیانی در تعامل با رهبران غیرنظامی صبور نیستند.