بخش چهارم

یادداشت: دومین نشست مشورتی طرح اجندای ملی، اخیراً با حضور نخبه‎گان سیاسی، فرهنگیان، استادان دانشگاه‎ و دانشجویان حوزۀ جنوب‌غرب در ولایت هرات برگزار شد.
در این نشست، اشتراک‎کننده‎گان پیشنهادها‎ و دیدگاه‌های‌شان را در خصوص طرح اجندای ملی ارایه کردند و همچنان حمایت‎شان را از این طرح ابراز داشتند.
طرح اجندای ملی از سوی احمد ولی مسعود رییس عمومی بنیاد شهید مسعود ارایه شده است.
در این طرح ضمن ارایۀ طرحِ خروج از بن‎بست کنونی، در خصوص تأمین صلح پایدار در افغانستان نیز راه‎کارهایی ارایه شده است.
طرح اجندا، با استقبال نهادهای خارجی از جمله سازمان‎ ملل متحد و نهادهای داخلی کشور رو برو شده است.
پس از این، گفت‎‏وگوهای دومین نشست مشورتی طرح اجندای ملی را که در ولایت هرات برگزار شده بود، به‌ترتیب در روزنامه به نشر می‎سپاریم.

سپاس‌گزار هستم از شما. می‌خواهم به خاطر دانستن دوستان دیگر، به نکاتی که شما اشاره کردید، تماس داشته باشم.
همان قسمی که شما گفتید که کار روی طرح آجندای ملی زمان‌گیر است، بلی کار کردن در این زمینه واقعاً نیاز به زمان زیاد دارد.
ابتدای طرح آجندای ملی که شورا و تفاهم است، باید اساس گذاشته شود؛ بعداً مسایل را اولویت بندی نماییم که کدام مسأله مهم و ضروری است برای افغانستان. قسمتی از صحبت‌هایی که شما فرمودید، در کتاب آجندای ملی است و در آن‌جا واضح بیان شده است که آجندای ملی به چه مفهوم؛ کدام مسایل برای افغانستان لازم است که با اولویت‌بندی آن در کتاب آجندای ملی آمده است.
در ارتباط به این که مردم عادی و عوام ما در بین خود مشکلی ندارند؛ بلی، من پیش از این هم خدمتِ تان عرض کردم که مردم افغانستان بین خود مشکل ندارند؛ مشکل در میان نخبه‌گان مردم افغانستان است. این‌ها به‌نام مردم مشکل خلق می‌کنند پس چطور می‌شود این نخبه‌گان در قدم نخست بین خود این بدبینی‌ها و مشکلات را حل بسازند؟ و بعد از آن می‌شود این پیام را از طریق جوانانی که تحصیل یافته هستند و درکی از مسایل دارند می‌شود برای مردم رساند؛ پس لازم است تا برای جوانان خود که نیروی بالندۀ جامعه هستند یک بیداری ملی ایجاد شود تا این جوانان بتوانند برای مردم بگویند که مسئله و قضایا از چه قرار است. یعنی پله به پله باید پیش برویم؛ مسایلی را که شما یاد کردید همۀ آن دقیق است؛ اما من نمی‌توانم در این زمینه رأی خود را مستقیم بگویم.
از همین جا بود که ما گفتیم باید اول بیاییم میکانیزمی را بسازیم برای بیرون رفت و بعد از آن رویش کار کنیم.
موضوع دیگری را شما گفتید، موضوعات احکام شرعی که مطمئناً کشور ما یک کشورِ اسلامی است؛ هر هدفی را که مغایر با آن پیش برود ما در سه چهار دهۀ اخیر دیدیم که چه پیامدهایی داشت. هیچ کسی نمی‌تواند در مغایرت با احکام شرعی کاری را انجام بدهد، آن‌چه ملی می‌گویم بدین معنی است که آن‌چه در خون ما جریان دارد که دین یک چیز واضح و حتمی است.
آقای رفیق شهیر:
من فکر می‌کنم اکثر مسایل در همین رساله بسیار دقیق آمده و بیان شده است و شما آقای احمد ولی مسعود این را نوشته کرده اید که برای بسیاری این یک کار تازه است، وقت ما هم بسیار کم است و خواهش من هم از شما آقای احمد ولی مسعود و ریاست مجلس همین است همان موضوعاتی که چالش برانگیز است را عنوان قرار بدهید تا همه روی آن بحث کنند و قرار باشد که هر کسی روی موضوع آجندای ملی صحبت کند هر که دو ساعت حرف خواهد زد و یک تعداد دوستان از محروم خواهند شد، تشکر.
سعید حقیقی:
این یک پشنهاد بسیار خوبی بود و اما یک تعداد از دوستان وقت گرفته اند و می‌خواهند مشخص روی آجندای ملی صحبت کنند که باید برای شان وقت داد، پس من خواهش می‌کنم که صحبت‌های خود را بین سه الی پنج دقیقه فشرده بسازیم تا هم آقای احمد ولی مسعود بتوانند از این صحبت‌ها یاد داشت بردارند و هم اگر خواسته باشند در پیوند به موضوعات یاد آوری شده ابراز نظر کنند. شاید برای بسیاری از کسانی که تازه کتاب آجندای ملی بدست شان قرار گرفته است فرصت ورق زدن آن را نیافته باشند که خوب است در جریان همین نشست روی موضوعات آن نیز صحبت شود.
دوم خدمت خبرنگارانی که در این مجلس قرار دارند باید بگویم که در پایان این نشست آقای احمد ولی مسعود کنفرانس خبری هم خواهند داشت که می‌شود دوستان خبرنگارِ ما هم تا آن دم آماده گی داشته باشند.
حالا از آقای هادی میران می‌خواهم دو یا سه دقیقه صحبت کنند.
هادی میران:
با درود و آرزوی سلامتی و موفقیت برای همۀ شما فرهیخته گان، خواهران و برادران گرامی!
خیلی خوشحال هستیم که در حضور شما قرار داریم و شنوندۀ نکته نظرات زیبا و ارزندۀ شما می‌باشیم. من به‌گونۀ مختصر به چند نکته اشاره می‌کنم و آرزو دارم با فرصت اندکی که است بسنده باشد.
ما مجموعۀ بسیار تلخ از تجارب چهار دهه داریم که بسیاری از ما ها و شما ها شاهد زندۀ این حوادث بودیم؛ اما آن‌چه نظر موافق است همین است که این تجارب همه تلخ بود و افغانستان را به پرتگاه سقوط کشاند و روزگار خونینی را بر سرنوشت مردم تحمیل کرد؛ من تصور می‌کنم که با یک شهامت باید اعلان کرد که ما در یک شرایط بسیار ناگوار و بحرانی قرار داریم؛ آن‌چه ما امروز انجام می‌دهیم برای نسل فردای ما زمینۀ عملی پیدا می‌کند.
ما در افغانستان با بحران‌ها و شکاف‌های عمیق اجتماعی مواجه هستیم که باید اعتراف بکنیم و این شهامت را داشته باشیم و برای راه حل آن چاره‌جویی کنیم.
یکی از شکاف‌های بسیار مهم به نظر من قومی ساختن سیاست در افغانستان است که شما همه آگاه هستید که در چهار دهه اخیر سیاست در افغانستان قومی شده است و سیاست‌مداران از کارت‌های قومی وارد معاملات و امور سیاسی می‌شوند و این یک روند بسیار خطرناک و مصیبت‌بار است که مردم افغانستان را به دسته‌های قومی تقسیم کرده است که این مصیبت در امروز و فردای ما حضور خواهد داشت و من فکر می‌کنم تا زمانی که سیاستِ سیاست‌مداران ما از این چارچوب و از حالت به حالتِ انسانی آن بیرون نشود، ما دُچار این مصایب می‌مانیم.
ما در افغانستان به شهروند محوری نیاز داریم و تا زمانی که آن را نداشته باشیم و این شهروند محوری از مجراهای قانونی آن در مناسبات اجتماعی رعایت نگردد، ما با مشکلات بسیار جدی مواجه می‌شویم.
قراردادهای اجتماعی زمانی همه‌پذیر می‌شود که از مجراهای قانونی زمینۀ اجرایی آن برابر شود. قرار دادهای اجتماعی حاصل فکر و تلاش روشنفکران و نخبه‌گان فکری جامعه است.