سعید حقیقی:
چون شماری از کسانی که علاقه‌مند هستند تا صحبت کنند هر لحظه حجمِ شان زیاد می‌شود و فُرصت با توجه به وقتی که داریم ممکن است با ما یاری نکند، اگر بخواهیم به نتیجۀ حداقلی برسیم؛ از عزیزان می‌خواهم بحث خود را جمع بندی نموده و صحبت کنند. حال از آقای سید اشرف سادات می‌خواهم صحبت کنند.
سید اشرف سادات:
ابتدا همۀ مهمان حاضر را خوش‌آمدید می‌گویم.
به نظر من طرح، ایجاد و تدوین برنامۀ آجندای ملی یک طرح بی بدیل و راه‌کار سرنوشت ساز در تاریخ کشور ما است.
تا جایی‌که من بخش‌هایی از این طرح را خوانده‌ام؛ بسیار جامع و همه جانبه است، مسایل مهم ملی را به بررسی گرفته است و شاخصه‌های خوبِ رسیدن به کامیابی در آن وجود دارد؛ اما مشکل این جا است که کمی دیر شده است. اگر این طرح یکی دو سال پیش از این ارایه می‌شد، مردم بیشتر با آن آشنا می‌شدند و در این انتخابات می‌توانستیم از دیدگاه‌های آجندای ملی بیشتر و بهتر استفاده می‌کردیم.
متأسفانه با گذشت هر روز از عمرِ ما در این سرزمین می‌بینیم که سیاسیون ما بیشتر متمایل به طرف معامله‌گری می‌شوند؛ هنوز رهبران ما متکی به خود نیستند و بدین باور نرسیده‌اند که مردم را تکیه‌گاه خود فکر کنند.
آقای احمد ولی مسعود لطفاً به یک پرسش من جواب بدهید که می‌شود رهبران و نخبه‌گان سیاسی ما را در یک مسیر درست با هم یکجا کرد؟ تا حدی که بتوانیم انتخابات پیش رو را جدایی از باورهای قومی، سمتی و زبانی برگزار کنیم.
شما تا حال دیدگاه مشخصی را از طرف آجندای ملی با کدام جریان سیاسی مطرح کرده‌اید که راه‌کاری باشد به جای تیم‌های تجارتی؛ چون حرف‌ها زیاد است و دوستان زیادی هم منتظر صحبت کردن هستند، من وقت شما را بیشتر نمی‌گیرم، تشکر.
احمد ولی مسعود:
چون ما به‌خاطر انتخابات تا حال کار نکرده‌ایم و شما دوستان عزیز توجه داشته باشید که آجندای ملی یک راه‌کار طویل مدت است و این نیاز به زمان بیشتر دارد.
در ابتدا قسمی که جوانان پیشتر صحبت کردند، ما باید فکر کنیم که یک روند دولت _ ملت سازی را آغاز کرده‌ایم که این کار وقت‌گیر و شما به آن شک نکنید، اما کاری که مهم است این است که با گذشت هر روز می‌بینیم که یک گفتمان مدنی ایجاد شده و ایجاد می‌شود و می‌بینیم که ما یک دیگر را تحمل می‌کنیم؛ این نشان می‌دهد سیاست ما می‌رود تا تبدیل به یک سیاست انسانی شود و این ما را بسیار کمک می‌کند.
تعدادی آمده اند خود را نامزد کرده اند؛ ما صحبت کرده‌ایم این‌ها حق شان است تا خود را نامزد کنند و اما در پهلوی راه‌کارهای حزبی و شخصی خود باید از یک راه‌کار ملی و مردمی نیز حمایت کنند، به‌خاطر این که این یک نیاز، دین و رسالت ملی شان است.
برنامۀ ملی طبعاً کدام چشمی به قدرت ندارد، صرف روی این متمرکز است که چه‌طور می‌توانیم از سیاست فرهنگ‌سازی کنیم.
در قسمت این که چه باید شود؟ پیش از این آقای شهیر و دوستان دیگر هم بار بار اشاره کردند، یکی از موضوعات آجندای ملی است که این طرح اگر یک‌بار مطالعه شود و روی موضوعات آن بحث کنیم بهتر است، یکی این که ما پیش روی خود چه را داریم؛ یکی انتخابات است همۀ کسانی که خود را نامزد کرده اند همۀ آن‌ها با سهم‌گیری علما، روحانیون، دانش‌مندان بتوانند یک دولت وحدت ملی را بسازند.
وقتی که انتخابات پیش رو است و هر که رقابت می‌کند و اگر این رقابت‌ها در مخالفت با هم باشد، متأسفانه این گونه انتخابات نمی‌تواندحلالِ مشکلات باشد. زمانی که یک تفاهم به میان بیاید و ما بتوانیم از نخبه‌گان سیاسی یک تعهد بگیریم؛ زمانی که این‌ها پیروز می‌شوند یک دولت وحدت ملی را بسازند که همه در تصمیم‌گیری‌ها شریک ساخته شوند که یکی از اصل‌های بسیار مهم و سازنده است در بحث انتخابات؛ این موضوع تفصیل بیشتر نیاز دارد که انشاالله روی این موضوع صحبت و بحثِ بیشتر می‌کنیم.
چشم‌داشتی که ما از این رهبران و نخبه‌گان سیاسی داریم، همین است که هیچ‌کس به‌خاطر خود و قوم خود فکر نکند و به این فکر نباشد که من در انتخابات پیروز می‌شوم، من پادشاه هستم و دیگران رعیت هستند. این‌گونه حکومت کردن را تجربه ثابت ساخت که نمی‌شود، جدای از این که همۀ ما و شما در یک چارچوب تعریف شدۀ دولت وحدت ملی تصمیم‌گیری‌های خود را مشترک سازیم و آینده را یک‌جا رقم بزنیم، تشکر.
سعید حقیقی:
حال نوبت را می‌دهیم به عبدالقادر مزدک که از حزب مردم افغانستان نماینده گی می‌کنند.
عبدالقادر مزدک:
سلام و عرض ادب خدمت همۀ مهمانان عزیز. تشریف آوری جناب احمد ولی مسعود و همکارانِ شان را به شهر هرات خوش‌آمدید می‌گویم.
به‌خاطر این زمینۀ تحقق آجندای ملی مساعد شود من دو پشنهاد را برای دوستان مطرح می‌سازم.
نخست: در نظر گرفتن نقش جوانان در تمام عرصه‌ها؛ جوانان در تمام عرصه‌های ساسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقش ارزندۀ را دارند و طبق گزارشاتی که ارایه شده است، بیش از نصف نفوس افغانستان را جوانان تشکیل می‌دهند.
امروز رسانه‌هایی را که در سطح کشور می‌بینید، توسط همین جوانان پیش برده و مدیریت می‌شود، هر زمانی که خواسته باشیم دموکراسی و مشارکت سیاسی را تمدید کنیم، با نیروی جوان می‌شود بدان رسید، پس نیروی جوان می‌تواند اساسی باشد برای تغییر و تحول در یک جامعه.
اگر یک مطالعۀ دقیق اجتماعی داشته باشیم، می‌بینیم که متأسفانه حکومت فعلی نتوانسته جواب‌ده نیازهای اجتماعی به ویژه برای جوانان بوده باشد.
پشنهاد دیگرم این است که اگر می‌خواهید که آجندای ملی واقعاً وجه ملی را به خود بگیرد، بگذارید تا در این قسمت باز هم جوانان تصمیم بگیرند؛ از این که این طرح را به جوانان هرات آوردید، تشکر. اما این طرح را ببرید به جوانان مزار، جلال آباد، قندهار و… تا جوانان تصمیم بگیرند.
دو: انتظارات ملت افغانستان از زمام‌داران سیاسی‌شان.
کسانی که درون و بیرون از قدرت هستند و کسانی که آجندای ملی را مطرح کرده‌اند، شخصی که در رأس قدرت می‌خواهد قرار بگیرد، باید چهرۀ ملی باشد و پیشینۀ خوب تاریخی در نزدِ مردم افغانستان داشته باشد. این شخص باید متعهد به سه موضوع اساسی باشد.
۱_ تأمین عدالت اجتماعی، مساوات و برابری.
۲_ ایجاد حکومت‌داری خوب بر مبنای ذوق و خواست ملت افغانستان.
۳_ساختن زیر بناهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ملت افغانستان.
این نکاتی را که من گفتم نه تنها خواست من و مردم افغانستان است،بلکه به عنوان یک روحیه در تمام کشورهای دنیا ساخته شده است و زعمای سیاسی از آن حمایت می‌کنند و مردم زمانی به طرف انتخابات می‌روند همۀ خواسته‌های شان در محور همین سه موضوع می‌باشد.
خواست من از زعمای سیاسی این است که نه نقش جوانان را نادیده بگیرند و نه هم نقش مردم را. امروز مردم افغانستان با هر مذهبی و اندیشه‌یی که تفکر می‌کنند و زند‌گی می‌کنند فقط به افغانستان می‌اندیشند و می‌خواهند که افغانستان را بسازند از همین تالار می‌خواهم اعلان کنم ما می‌خواهیم افغانستان را بسازیم. افغانستان عاری از مواد مخدر، انتحار و انفجار و فساد را می‌خواهیم بسازیم، تشکر.