احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:جلال نورانی - ۱۵ سنبله ۱۳۹۱
بعد از چاپ نخستین شمارۀ “شمسالنهار” در سال ۱۸۷۳ میلادی در دورۀ دوم سلطنت امیر شیرعلیخان، مطبوعات افغانستان نشیبوفرازهای عجیبی را دیده است.
پس از آغاز نشرات رادیو در دورۀ غازی امانالله خان و از سرگیریِ نشرات رادیویی در ۱۳۱۸ خورشیدی، صاحب رسانۀ صوتی نیز شدیم.
مطبوعات افغانستان، چند دورۀ نسبتاً پُردرخشش داشته است. بار اول در دورۀ غازی امانالله خان بود که در افغانستان نشریههای غیردولتی مجال انتشار یافتند. بار دیگر در دورۀ صدارت شاهمحمود خان در آغاز دهه سی خورشیدی، چند نشریه غیردولتی به چاپ رسیدند، اما به زودی گلیم آنها را برچیدند و حتا گردانندهگان آنها به زندان افتادند.
بار دیگر بین سالهای ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۲ خورشیدی که به “دهۀ دمو کراسی” معروف است و بعضیها آن دوره را «دموکراسی تاجدار» نیز خوانده بودند، در حدود سی نشریۀ غیردولتی مجال انتشار یافتند. اما با وصف خود سانسوری و احتیاطکاری، بسیاری از این نشریهها با سانسور شدید دولتی روبهرو بودند. به گونۀ مثال، جریدۀ «کومک» بعد از نشر نخستین شمارهاش بهخاطر چاپ یک شعر توقیف شد و شمارۀ دوم آن هرگز به چاپ نرسید. همین گونه، جریدۀ «پروانه» بعد از چاپ چند شماره، توقیف شد و “امانالله پروانه” مدیر مسوول آن بهرغم آنکه محکمه او را به ششماه حبس محکوم کرد، دو سال در زندان ماند.
در جمهوری اول مرحوم محمد داوود، بار دیگر هیچ نشریۀ غیردولتی اجازۀ چاپ نیافت.
در حکومت تکحزبی بعد از هفت ثور ۱۳۵۷، اصلاً کسی جرأت درخواست چاپ نشریه را نکرد. صرف در آخرین سال ریاستجمهوری داکتر نجیبالله، سه یا چهار نشریۀ غیردولتی چاپ میشدند.
پس از سقوط طالبان، دورۀ بینظیری در عالم خبرنگاری و ژورنالیسم در افغانستان آغاز گردید.
از برکت قانون رسانهها که در آن هرگونه سانسور، (قبل از نشر و بعد از نشر) ممنوع شده و برای اخذ جواز و امتیاز تأسیس رسانهها، سهولتهای فراوانی وجود داشت، دهها رسانۀ چاپی، صوتی و تصویریِ غیردولتی به وجود آمد. اشخاص، نهادها، مقامات و گروههای زیادی بودند و هنوز هم هستند که آزادی بیان و موکراسی را پدیدهیی خوب ندیده و نمیخواستند قانون رسانهها به تصویب برسد. اما مقاومت و سختکوشی داکتر رهین سرانجام باعث شد که امروز بیش از چهل تلویزیون، نزدیک به دوصد رادیو و چندصد نشریۀ چاپی داشته باشیم و تعداد کثیری از جوانان اعم از دختر و پسر در کنار ژورنالیستان سالمند، به کار رسانهداری مشغول باشند.
در نخستین نگاه، وضع موجود کشور را در دهسال اخیر از لحاظ تعدد رسانهها، میتوان بیسابقه و بینظیر خواند. اما نگاه دوم این است که آیا این جمع کثیر رسانهها، همه به راهی درست روان هستند؟ آیا همۀ دستاندرکاران رسانهها فهم، درک و درایت لازم رسانهداری را دارند؟
تخطی از معیارها و خطاهایی که بعضاً در رسانهها دیده میشود، ایجاب میکند تا کسانی به این ناهنجاریها اشاره کند و راه درست را به ایشان توصیه نماید.
دکتور سیدمخدوم رهین، وزیر اطلاعات و فرهنگ به حیث وظیفه و رسالت خود، نشستهایی با اصحاب رسانهها ترتیب میدهد و شکایات خانوادهها و اهل خبره را از کار برخی از رسانهها به ایشان توضیح میدهد.
۲
در نشست روز یکشنبه ۱۲ سنبله، دکتور رهین ضمن اینکه از کار خبرنگاران تمجید کرد و بهخاطر نشرات دینیِ خوب و مناسبِ تلویزیونها در ماه مبارک رمضان، از مسوولان آنها تشکر کرد، هشدار داد که دشمن از نشرات هنرییی که در آن موازین اخلاقی رعایت نشده باشد، بهرهکشیِ بسیار میکند؛ همان دشمنی که خودش طفل هفتساله را با تبر میکشد و شهید میسازد.
آقای رهین گفت: هر نوع انتقاد از هر فرد یا مقامی، مجاز است. ژورنالیست آگاه میتواند میان انتقاد و توهین فرق بگذارد. حدود آزادی هر کدام ما، آزادی و حقوق دیگران است. در هیچ جای دنیا آزادی نامحدود وجود ندارد، حتا در امریکا و اروپا. انتقاد مجاز است، اما تخریب نظامی که از برکت آن جامعۀ مدنی، دموکراسی، آزادی بیان و مشارکت زنان در حیات ملی را داریم، به نفع هیچ کسی نیست جز دشمنان افغانستان.
واقعیت این است که امکانات خوب و مساعد امروزی برای کار رسانهیی در کشور ما، بیسابقه است و جوانان ما در عرصۀ ژورنالیسم، رشد چشمگیری داشتهاند.
Comments are closed.