انتخابات شانزده حمل با حضور میلیونی و گستردۀ شهروندانِ کشور به پایان رسید و حالا همۀ چشم‌ها به نتیجۀ انتخابات دوخته شده است.
حضور مردم در پای صندوق‌های رای با وجود تهدیدها و هشدارهایی که از سوی خشونت‌طلبان صادرشده بود، نشان داد که این بار نگاهِ مردم به انتخابات تغییر کرده است. یک مقایسۀ اجمالی میان انتخابات دومِ ریاست‌جمهوری با آن‌چه که در شانزده حمل اتفاق افتاد، به‌خوبی این تغییر نگاه را بازتاب می‌دهد.
در انتخابات دوم ریاست‌جمهوری، به دلایل مختلف و از جمله حضور یکی از چهره‌های قدرتمند که می‌توانست این شایبه را تقویت کند که نتیجۀ انتخابات از قبل مشخص شده، حضور مردم در پای صندوق‌های رای چندان گسترده نبود. اما در شانزده حمل، چنین اتفاقی نیفتاد و با وجود این‌که از ماه‌ها پیش نسبت به دخالت در روند انتخابات و حمایت از یکی از نامزدان از سوی ارگ ریاست‌جمهوری و برخی نهادهای حکومتی، نگرانی‌هایی به‌وجود آمده بود، ولی مردم افغانستان این نگرانی‌ها را با حضور خود در پای صندوق‌های رای بی‌اعتبار کردند.
مردم با آری گفتن به انتخابات، عملاً دیگر گزینه‌های رسیدن به قدرت را که می‌توانند گزینه‌های غیرمشروع و غیردموکراتیک باشند، نفی کردند.
نخستین‌پیامِ مردم افغانستان در حماسۀ شانزده حمل، به گروه‌های خشونت‌طلب، بنیادگرا و توتالیتر بود که مخالف برگزاری انتخابات و شیوه‌های دموکراتیکِ انتقال قدرتِ سیاسی هستند. انتخابات شانزدۀ حمل یک «نه»ی بزرگ در برابرهمۀ ایدیولوژی‌هایی بود که می‌خواهند هژمونی سیاسی را با ابزارهای ماکیاولیستی مشروعیت بخشند.
پیام دومِ انتخابات شانزده حمل، به همۀ گروه‌هایی بود که در داخل نظام تلاش می‌کنند هم‌چنان اقتدار سیاسی را در انحصارِ خود داشته باشند و از تفویض آن به مردم اجتناب می‌روزند. مردم درشانزده حمل به این گروه‌ها گفتند که زمان حکم‌رواییِ آن‌ها در افغانستان به پایان رسیده است.
پیام سومِ انتخابات شانزده حمل، به کشورهای منطقه و به‌ویژه آن کشورهایی بود که در حال حاضر هم‌چنان به حمایت از گروه‌های تمامیت‌خواه ـ چه در کسوت مخالفان مسلح و چه در کسوت خودکامه‌گان حکومتی ـ ادامه می‌دهند. این کشورها در طول بیشتر از یک دهه، افغانستان را میدان منافعِ خود دانسته و عملاً از استقرار امنیت و صلح جلوگیری کردند. مردم با رفتن به پای صندوق‌های رای در شانزده حمل، این پیام را به کشورهای منطقه منتقل کردند که افغانستان فردا، افغانستانِ صلح و امنیت باید باشد.
پیام چهارمِ انتخابات شانزده حمل، به جامعۀ جهانی بود که در سیزده سال گذشته در افغانستان حضور نظامی و مالی داشته است. مردم افغانستان ضمن قدردانی از حمایت جامعۀ جهانی، نشان دادند که می‌توانند یک شریک و دوستِ خوب برای متحدان بین‌المللی خود باشند. این دوستی باید تعریف، حدود و مرزهای مشخص داشته باشد و دو طرف به عنوان دو جانبِ هم‌طراز با یکدیگر گفت‌وگو کنند.
افغانستان پس از سقوط رژیم طالبان، وارد فاز جدیدی از روابط بین‌المللی شد که قبل از آن تجربۀ چنین روابطی را نداشت. این روابط از میزان و گسترده‌گیِ خاصی برخوردار بود و بسیاری از پروژه‌های بازسازی به کمک جامعۀ جهانی در کشور بنیاد گذاشته شد؛ ولی این مناسبات با افت‌وخیزهایی نیز همراه بوده است. دولت افغانستان در بیش از یک دهه نتوانست تعریف مشخصی از این مناسبات ارایه کند و به گونۀ قانونمند وارد گفت‌وگو با جامعۀ جهانی شود. به همین دلیل در طول این سال‌ها همواره شاهد کش‌وقوس‌هایی در روابط بین‌المللی خود بوده‌ایم.
در شانزده حمل، مردم افغانستان نشان دادند که توانایی تأمین امنیت کشورِ خود را در موجودیت نیروهای ارتش، پولیس و امنیت ملی دارند و اگر ارادۀ لازم در رهبری کشور به وجود بیاید، بدون شک این توانایی‌ها گسترش خواهند یافت. نیروهای امنیتی کشور در انتخابات شانزده حمل، اقتدار و توانایی خود را، در مهار حرکت‌های ضد ملی و مردمی اثبات کردند و این می‌تواند نقطه قدرتِ این نیروها به شمار رود.
انتخابات شانزده حمل، با این پیام‌های سرنوشت‌ساز به پایان رسید و حالا زمان شمارشِ آرا و اعلام نتایجِ اولیه فرا رسیده است.
رفتن به پای صندوق‌های رای، یک طرف قضیه است و اعلام نتایج، طرف دیگر آن. این دو باید مکملِ هم باشند و به گونه‌یی یکدیگر را حمایت کنند. به همین دلیل باید تمام ساز و کارها در جهت شفافیتِ نتایج انتخابات به کار گرفته شوند. اگر نتایج انتخابات دچار دستبرد و مهندسی شود، بدون شک پیامدهای ناخوشایندی را در قبال خواهد داشت. مردم به این دلیل به پای صندوق‌های رای نرفتند که بازهم رای‌شان تعیین‌کنندۀ سرنوشت سیاسیِ کشور نباشد. این بار وضع با تمام دوره‌های گذشته متفاوت است و این تفاوت را در حال‌وهوای انتخابات و شرکت میلیونی مردم در شانزده حمل شاهد بودیم.
مردم افغانستان در انتظار برخورد قانون‌مدارانۀ کمیسیون‌های انتخاباتی، با آرای خود هستند. اگر با آرای مردم بازی نشود و آن‌چه که در صندوق‌های رای انداخته شد مورد دستبرد قرار نگیرد، افغانستان موفقانه از آزمون سیاسی‌یی که در برابرش قرار دارد، بیرون می‌شود و مشکلات را به عقب می‌راند. اما خلافِ آن نیز کاملاً صادق است که مهندسی آرا و دستبرد به صندوق‌های رای می‌تواند بحران را در کشور ابعاد تازه ببخشد. آیندۀ امنیت، ثبات و ارزش‌های مردم‌سالارانه به نتایج انتخاباتِ شانزده حمل به‌شدت گره خورده و امیدهای تازه را در کشور به‌وجود آورده است.
حال‌وهوای شانزده حمل، حال‌وهوای سال‌های نخستِ سقوط رژیم طالبان را به ذهن‌ها متبادر می‌کرد. همان شور و هلهله و همان مطالبات و پرسش‌های سیاسی در کنش و منشِ شهروندان، بازتاب گسترده داشت. بدون تردید اگر این شور و شوقِ مردمی با اعلام نتایجِ انتخابات حمایت شود، می‌توان از دومین مرحلۀ مردم‌سالاری پس از گذشتِ یک دهه در افغانستان سخن گفت.